Belirli bir bölgenin flora ve vejetasyonunun ortaya konulması açısından önem taşıyan herbaryumun, biyoloji, tıp, eczacılık, ziraat, orman ve daha birçok konuda çalışacaklar için temel bir kaynak niteliğinde olduğu bildirildi.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı Sistematik Botanik Uzmanı Mehtap Öztekin, yaptığı açıklamada, herbaryumun genel anlamda bitkilerin konulup saklandığı, bir çeşit bitki müzesi olduğunu belirtti.
Müzeye konulan bitkilerin korunmasının bilimsel olması gerektiğini ifade eden Öztekin, şöyle konuştu:
"Toplanacak bitkilerin tüm organlarının yerinde ve eksiksiz olması gerekmektedir. Kök, gövde, çiçek ve meyve gibi organlarının bulunmasına dikkat edilmelidir. Çünkü teşhis için tüm bu organlar tek tek incelenmektedir. Varsa toprak altı kısımları, taban ve gövde yapraklarının bulunması da önemlidir. Eğer bir ağaçsa çiçek ve meyve bulunduran bir dalın alınması ideal olandır. Bazen her ikisi de aynı anda bulunmayabilir. Bu durumda farklı dönemlerde örnekler alınmalıdır. İncelenen ağaç dioik ise erkek ve dişi organ taşıyan farklı fertlerden ayrı ayrı örnekler almak esas olandır."
Bitkilerin toplanmasının ardından yapılacak en önemli çalışmanın presleme olduğuna işaret eden Öztekin, "İdeal olanı toplamanın ardından hemen presleme yapmaktır. Beklendiği zaman, yapraklar ve çiçekler renk değişimine uğrayabilir ancak arazide hemen presleme yapılamayabilir. Dolayısıyla presleme, iş sonu veya gün bitiminde hemen yapılmalıdır" dedi.
Bazı bitkilerin hemen preslense bile sonradan renk değişimine uğrayabileceğini dile getiren Öztekin, "Bu durum teşhis işleminde bazı zorluklar doğurabilir. Özellikle geven türleri için bitkinin özellikleri, arazi defterine kaydedilmelidir. Preslemede, bitkiler gazete kağıtları veya kurutma kartonları arasına konulur. Her gazete kağıdı arasına bir bitki konur. Bitki küçükse birkaç tane yan yana konabilir ama birbirlerine değmemelerine dikkat edilmelidir" diye konuştu.
Öztekin, toplanarak preslenen bitkilerin doğal ve yapay olmak üzere iki yöntemle kurutulduğunu kaydederek, "Doğal yöntemde, preslenen bitkilerin nemlenen kağıt ve kartonları her gün sistematik olarak değiştirilerek kurutulabilir. Yapay kurutmada ise genellikle ısıtıcılar kullanılır. Isıtıcıya yakın olarak yerleştirilen presler sık sık çevrilerek kuruması sağlanır. Kurutma işleminden sonra bitkiler presten çıkarılır, kartonlara yapıştırılır. Bitki ile ilgili bilgiler etikete yazılarak müzede sergilenecek hale getirilir" ifadelerini kullandı.
- "Öğretim ve araştırma merkezleri olarak görev yapıyorlar"
Öztekin, bitki müzelerinin belirli bir bölge veya yörenin flora ve vejetasyonunun ortaya konulması açısından önem taşıdığını vurgulayarak, "Bitki müzelerinde mevsime bağlı kalmadan bitkileri görme ve inceleme imkanına sahip oluyorsunuz. Bitki türlerinin morfolojik özellikleri ve gösterdikleri varyasyonları belirleniyor. Bitkilerin yetişme yerleri hakkında bilgi sahibi oluyorsunuz" dedi.
Bitkilerin belirli yöntem ve tekniklere göre toplanmasıyla oluşturulmuş herbaryumun, biyoloji, tıp, eczacılık, ziraat, orman ve daha birçok konuda çalışacaklar için temel bir kaynak niteliğinde olduğuna dikkati çeken Öztekin, bu nitelikteki herbaryumların, aynı zamanda öğretim ve araştırma merkezleri olarak görev yaptıklarını söyledi.
Öztekin, Londra, Edinburg, Berlin, Leningrad, Paris, Cenevre ve Genova'da dünyaca ünlü herbaryum müzeleri bulunduğunu belirterek, Türkiye'de Ege ve Gazi üniversitelerinin fen ve eczacılık fakülteleri ile İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesinde araştırma ve eğitim amaçlı herbaryumlar kurulduğunu, sivil toplum kuruluşu tarafından kurulan 3. herbaryum müzesinin ise Torul ilçesinde Zigana Dağ Okulu bünyesinde açıldığını kaydetti.