İLBER ORTAYLI KİMDİR?
İlber Ortaylı, 21 Mayıs 1947 tarihinde Avusturya'nın Bregenz şehrinde Kırım Tatarı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir.
İki yaşındayken ailesiyle birlikte Türkiye'ye göç eden Ortaylı, ilk ve orta öğrenimini İstanbul Avusturya Lisesi'nde tamamlamıştır. 1965 yılında da Ankara Atatürk Lisesi'nden mezun olmuştur.
AKADEMİK KARİYERİ:
1970 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin Tarih bölümünü bitirmiştir. Burada Şerif Mardin, Halil İnalcık, Mümtaz Soysal, Seha Meray, İlhan Tekeli, Mübeccel Kıray'ın öğrencisi olmuştur. Ayrıca sınıf arkadaşları arasında Zafer Toprak, Mehmet Ali Kılıçbay, Ümit Arslan da vardır.
Viyana Üniversitesi'nde Slav ve doğu Avrupa dilleri hakkında öğrenim görmüştür. Yüksek lisans çalışmasını Chicago Üniversitesi'nde Halil İnalcık ile yapmıştır. Ankara Üniversitesi'nin Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde "Tanzimat Sonrası Mahallî İdareler" adlı tezi ile 1974 yılında doktor, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman nüfûzu" adlı çalışmasıyla 1979'da doçent olmuştur.
1982 yılında üniversitelere uygulanan siyâsî yaptırımlara tepki olarak görevinden istifa etmiştir. Bu dönemde Viyana, Berlin, Paris, Princeton, Moskova, Roma, Münih, Strazburg, Yanya, Sofya, Kiel, Cambridge, Oxford ve Tunus'ta ders, seminer ve konferanslar vermiştir.
1989'da Türkiye'ye dönerek profesör olmuş ve 1989-2002 yılları arasında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nin İdare Tarihi anabilim dalının başkanlığını yapmıştır.
2002 yılında Galatasaray Üniversitesi'ne, iki yıl sonra ise Bilkent Üniversitesi'ne konuk öğretim üyesi olarak geçmiştir. Şu anda Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve M.E.F Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Türk Hukuk Tarihi derslerini vermektedir. Galatasaray Üniversitesi senatosu üyesidir. Ayrıca İlke Eğitim ve Sağlık Vakfı'nın ve Kapadokya Meslek Yüksekokulu'nun da Mütevelli Heyeti üyesidir.
2005 yılında Topkapı Sarayı Müzesi müdürü olan Ortaylı, yedi yıl bu görevde kalmış, 2012 yılında yaş haddinden emekli olmuştur. Ortaylı, Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu üyesi ile Avrupa İranoloji Cemiyeti ve Avusturya-Türk Bilimler Forumu üyesidir. 2018 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı bakanlık danışmanı olmuştur.
Ortaylı, ileri seviyede Almanca, Rusça, İngilizce, Fransızca, İtalyanca ve Farsça ve iyi seviyede Latince dillerini bilmektedir. Katıldığı bir televizyon programında bilgisayar kullanmadığını, başkalarının yanlış bilgilerle biyografisini yazdığını ve bundan büyük rahatsızlık duyduğunu dile getirmiş, orta seviyede Sırpça, Hırvatça, Boşnakça bildiği iddialarını da yalanlamıştır.
ÖZEL HAYATI:
1981 yılında Mersin senatörü Dr. Talip Özdolay'ın kızı Ayşe Özdolay ile dünyaevine girmiştir. Çiftin, bu evlilikten Tuna adında bir kızı vardır. Ortaylı, 1999 yılında eşinden boşanmıştır. Deniz Ali adında torunu vardır.
TELEVİZYON PROGRAMLARI VE YAZILARI:
2004 yılında TRT 2'de başlayıp TRT Türk'te haftasonları yayınlanan "İlber Ortaylı ile" adlı belgeseli sunmuştur. NTV'de "İlber Ortaylı ile tarih dersleri" adında bir program yapmıştır. Bloomberg HT kanalında da "İlber Ortaylı ile zaman kaybolmaz" adlı bir program yapmıştır. Yeniden NTV'de 5 Kasım 2012 ile 11 Mart 2013 arasında gazeteci-yazar Mehmet Barlas ile birlikte "Her zaman" isimli bir tarih programı yapmıştır.
2000 yılından beri pazar günleri Milliyet gazetesinde, aylık Atlas Tarih ve üç aylık Doğu Batı dergilerinde makaleler yazmaktadır. Bir dönem yayınlanan Popüler Tarih ve Tarih ve Toplumdergilerinde, Habertürk gazetesinin Habertürk Tarih ekinde de yazıları yayımlanmıştır.
Hâlen Doğu Batı ve NTV Tarih dergilerinin danışma kurulu üyesidir. İlber Ortaylı, Milliyet Sanat dergisine verdiği bir mülâkatta, kitaplığında 30.000 civarında kitabı olduğunu ve bunların 5.000'ini Galatasaray Üniversitesi'ne bağışladığını ifade etmiştir.
ÖDÜLLERİ:
Prof. Dr. İlber Ortaylı, Osmanlı Tarihinde Aile isimli eserinin yanı sıra, tarih alanında 1970’li yılların başlarından itibaren yaptığı çalışmaları, yayınladığı makaleler ve kitapları, tarih biliminin yaygınlaştırılması çabaları, tarihi her yaştan Türk insanına sevdirme konusundaki faaliyetleri, yurtdışındaki bilimsel etkinlikleri ve Türk tarihçiliğinin uluslararası alanda önemli bir ismi olması da göz önüne alınarak tarih dalında 2001 Aydın Doğan Ödülü'ne layık bulunmuştur.
2006 yılında İtalya'da Lazio bölge yönetiminin başlattığı ve her yıl devam etmesi öngörülen Akdeniz Festivali'nde toplumsal ve kültürel tarih alanındaki "Avrupa ile Akdeniz arasında Lazio" ödülünün Prof. Dr. İlber Ortaylı'ya verilmesi uygun görülmüştür.
2007 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin imzasıyla Rusya tarafından Rus dilini ve kültürel mirasını yayan, ülkelerin ve halkların birbirlerine yaklaşmasını sağlayan kişilere verilen Puşkin Madalyası'na Türkiye'den Ortaylı layık görülmüştür.
ESERLERİ:
Tanzimat'tan Sonra Mahallî İdareler (1974), Türkiye'de Belediyeciliğin Evrimi (İlhan Tekeli ile birlikte, 1978), Türkiye İdare Tarihi (1979), Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu (1980), Gelenekten Geleceğe (1982), İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı (1983), Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Yerel Yönetim Geleneği (1985), İstanbul'dan Sayfalar (1986), Studies on Ottoman Transformation (1994), Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti'nde Kadı (1994), Türkiye İdare Tarihine Giriş (1996), Osmanlı Aile Yapısı (2000), Tarihin Sınırlarına Yolculuk (2001), Osmanlı İmparatorluğu'nda İktisadî ve Sosyal Değişim (2001), Osmanlı Mirasından Cumhuriyet Türkiyesi'ne (Taha Akyol ile birlikte, 2002), Osmanlı Barışı (2004), Barış Köprüleri: Dünya'ya Açılan Türk Okulları (2005), Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek-1 (2006), Kırk Ambar Sohbetleri (2006), Osmanlıyı Yeniden Keşfetmek-2 (2006), Eski Dünya Seyahatnamesi (2007), Avrupa ve Biz (2007), Batılılaşma Yolunda (2007), Osmanlıyı Yeniden Keşfetmek-3 (2007) ,Mekân ve Olaylarıyla Topkapı Sarayı (2007), Osmanlı Sarayında Hayat (2008), Tarihimiz ve Biz (2008), Tarihin İzinde (2008), Tarihin Işığında (2009), Türkiye'nin Yakın Tarihi (2010), Defterimden Portreler (2011), Tarihin Gölgesinde (Taha Akyol ile birlikte) (2011), Yakın Tarihin Gerçekleri, Timaş Yayınları (2012), Cumhuriyetin İlk Yüzyılı 1923-2023, Timaş Yayınları (2012), İlber Ortaylı Seyahatnamesi, Timaş Yayınları (2013), İmparatorluğun Son Nefesi, Timaş Yayınları (2014), Eski Dünya Seyahatnamesi, Timaş Yayınları (2014), Türklerin Tarihi, Orta Asya'nın Bozkırlarından Avrupa'nın Kapılarına, Timaş Yayınları (2015), Türklerin Tarihi, Anadolu'nun Bozkırlarından Avrupa'nın İçlerine, Timaş Yayınları (Nisan 2016), İttihat ve Terakki(2016), Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı(2016), Osmanlı’ya Bakmak Osmanlı Çağdaşlaşması(2016), İstanbul'dan Sayfalar(2016), Türklerin Altın Çağı(2017), Gazi Mustafa Kemal Atatürk (2018)