Ünlü tiyatro sanatçısı Sadri Alışık kimdir? 96. yaş gününde rahmetle anılan Sadri Alışık hakkındaki tüm detaylar...
Sadri Alışık, tam adı ile Mehmet Sadrettin Alışık, 5 Nisan 1925 tarihinde İstanbul’da dünyaya geldi. Çocukluk yıllarında da tiyatroya ilgi duyan Alışık, okul piyeslerinde yer aldı. Sahne ile tanışması, 1939 yılında Eminönü Halkevi’nde oldu. Öğrenimini, şimdiki adı Ziya Ünsel İlköğretim Okulu olan Beykoz Ortaokulunda, ardından da İstanbul Erkek Lisesi’nde tamamladı.
Sahne tozunu bir kez yutan Sadri Alışık bu tutkudan vazgeçmedi. Lise yıllarında Cağaloğlu Halkevi'nde tiyatro eğitimine başladı. Ankara Devlet Konservatuvarı sınavlarında başarılı olsa da gözlerindeki rahatsızlık nedeniyle okula kayıt yaptıramadı ve İstanbul’a geri döndü. Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümünde bir süre eğitim aldı.
Profesyonel oyunculuğa 1943'te Raşit Rıza Tiyatrosu'nda adım attı. Onu halkevindeki bir oyunda izleyen ve beğenen sinema yönetmeni Faruk Kenç'in teklifi üzerine 1944 yılında Günahsızlar adlı filmde rol aldı ve tanınmaya başladı.
Üç yıllık vatani görevini yapmak için sinema hayatına ara verdi. 1950'li yıllarda sinemaya döndü. 1951’de Küçük Sahne Tiyatrosu’nun kadrosuna girdi. Küçük Sahne’nin ardından Karaca, Site, Oda, Kent Oyuncuları ve Oraloğlu tiyatrolarında pek çok oyunda rol aldı. Bu dönemde ayrıca yerli ve yabancı filmlere seslendirme yaptı. 1951'de ilk evliliğini tiyatro sanatçısı Neriman Esen ile yaptı. Bu evlilik 1957'de sona erdi.
1959’da başrolde oynadığı ve bir sokak şarkıcısını canlandırdığı Hicran Yarası filmi o yılın en çok izlenen iki filminden biri oldu. Aynı yıl Kurtuluş Savaşı'nı anlatan Düşman Yolları Kesti ve Kalpaklılar filmlerinde birbirinden zıt karakterler canlandırdı. 1959 yapımı Zümrüt filmindeki "Doktor Fuat" rolü ile Gazeteciler Cemiyeti Türk Film Festivali’nde en iyi erkek oyuncu ödülüne değer görüldü. Aynı yıl Yalnızlar Rıhtımı filminde Çolpan İlhan ile başrolleri paylaştı ve rol arkadaşı Çolpan İlhan ile 20 Ağustos 1959'da evlendi. Bu evlilikten oğulları Kerem Alışık (1960) dünyaya geldi.
1960'ların başında ya paraya, kumara kadına düşkün kötü adam ya da salon komedilerinde sevimli delikanlı, jönün sempatik arkadaşı rollerinde oynadı. 1961’de çekilen Nejat Saydam'ın yönettiği, başrollerinde Ayhan Işık ve Belgin Doruk Küçük Hanımefendi filminde canlandırdığı Bülent Soysal karakteri Alışık'ın film yıldızlığına yükselişinde ilk basamak oldu. Filmin başarısı üzerine serinin diğer filmleri çekildi. Devam filmlerinde Bülent karakterinin hikâyedeki yeri ve önemi giderek arttı.
Alışık 1963 yılında ilk defa Ayhan Işık'ın başrolde olduğu Helal Olsun Ali Abi adlı polisiye-komedide bir yan karakter olan "Turist Ömer" rolünü canlandırdı. Yönetmen Hulki Saner'in amcasından esinlenerek yarattığı bu karaktere Sadri Alışık da bir asker arkadaşından esinlendiği çarpık selamı ve kendi gözlemlerini kattı. Bu filmin başarısının ardından 1964’te Yeşilçam’ın popüler çocuk yıldızı Ayşecik ile Turist Ömer'i bir araya getiren ve Turist Ömer'in yine yan karakter olduğu Ayşecik Cimcime Hanım ve Ayşecik Çıtı Pıtı Kız filmleri çekildi. Bu filmlerin gişedeki başarısından üzerine Alışık, 1964 yılında Turist Ömer'in ana karakter olduğu Turist Ömer filminde başrol oynadı. Alışık, ilk Turist Ömer filminden sonra on yıl içinde 7 filme ulaşacak olan Turist Ömer serisinde başrol oynadı ve geniş kitleler tarafından tanınıp sevildi.
Toplam on yedi film çektiği 1964 yılı, Sadri Alışık'ın kariyerinin en üretken yılıydı. 1964 yılında başrolde oynadığı filmlerden birisi de 1951 yapımı Avare adlı Hint filminden uyarlanan Avare (1964) filmi idi. Alışık, bu filmle birlikte avare, gariban karakterler ile özdeşleşti.
1965’te Şaka ile Karışık filminde Ofsayt Osman karakterini canlandırdı.
1966 yılında kara-komedi tarzındaki Ah Güzel İstanbul filminde Ayla Algan ile başrolü paylaştı. Alışık'ın canlandırdığı varını yoğunu miskinliği yüzünden kaybetmiş Haşmet İbriktaroğlu karakteri, Türk sinema tarihinin en kült karakterlerinden birisi haline geldi.
Alışık, 1964 – 1970 yılları arasında filmlerde seslendirdiği şarkılardan oluşan üç kırkbeşlik plak çıkardı. 1968 yılında ise hem şarkı söylediği hem de hikayeler anlattığı gazino programlarına başladı. Gösterisini tek kişilik bir piyese çeviren Alışık, 1980’e kadar sürdürdüğü gazino programlarını "dünün meddahını bugüne uyarlamak istedim" diye anlatmıştır. Sahne şovunda anlattığı "Müjgan" hikayesi çok beğenilince i 1970’te Ah Müjgan Ah adıyla sinemaya aktarılmıştır. Gazino programlarının ardından şarkıcılığını öne çıkardığı Acı İle Karışık (1969), Menekşe Gözler (1969), Üvey Ana (1971) gibi filmler çevirdi.
Alışık, Afacan Küçük Serseri'deki rolüyle 1971 Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ödülünü kazandı. 1970'li yılların ikinci yarısında Yeşilam filmlerinin seyirci kitlesi azalmaya başlayınca gazino programlarına ağırlık verdi. 1977'de Atıf Yılmaz'ın yönettiği Acı Hatıralar filminden başrol oynadıktan sonra sinemaya 9 yıl ara verdi. Yakın dostu Ayhan Işık’ın 1979'da ölümü ile çok sarsıldı ve adeta hayat küsen sanatçı 1986'da Şalvar Bank filmi ile sinemaya geri döndü.
1986'nın ardından, geçirdiği karaciğer rahatsızlığı sebebiyle oyunculuğa yeniden ara verdi. 1990’da dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın sağladığı imkanlarla karaciğer nakli için ABD'ye gitti. Döndükten sonra bir özel televizyon kanalında Sadri Alışık Halk Show adlı bir program sundu ancak ilk sezonun tamamlanınca bu programdan ayrıldı.
Uzun bir hastalık döneminin ardından 1994 yılında son filmi Yengeç Sepeti'ni çekti. Bu filmindeki rolüyle de Mehmet Aslantuğ'la beraber 1994 Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü kazandı.
Alışık, ağırlıklı olarak İstanbul için yazdığı şiirlerinin toplandığı bir şiir kitabı yayımlamış ve yağlı boya ve kara kalem tablolara da imza atmıştır.
Karaciğer, böbrek ve solunum yetmezliği ile kemik iliği hastalığı nedeniyle tedavi görmekte olan Alışık, 18 Mart 1995 tarihinde İstanbul’da 69 yaşında yaşamını yitirdi. Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Sanatçının anısına, eşi Çolpan İlhan tarafından kurulan Sadri Alışık Kültür Merkezi'nce her yıl Sadri Alışık Sinema ve Tiyatro Ödülleri verilmektedir.
Sadri Alışık, 200'den fazla yapımda rol aldı. Canlandırdığı birçok karakter ile hafızalara kazındı. İşte usta sanatçının rol aldığı bazı filmler…
Günahsızlar (1944)
Ya İstiklal Ya Ölüm (1949)
İstanbul Geceleri (1950)
Çakırcalı Mehmet Efe (1950)
İstanbul Çiçekleri (1951)
Hürriyet Şarkısı (1951)
Allaha Ismarladık (1951)
Kendini Kurtaran Şehir / Şanlı Maraş (1951)
Tanrı Şahidimdir (1951)
Vatan ve Namık Kemal (1951)
Yavuz Sultan Selim Ağlıyor (1952)
İki Süngü Arasında (1952)
Suçlu Benim (1953)
Soygun (1953)
Halıcı Kız (1953)
Beyaz Şehir (1955)
Afilli Delikanlılar (1964)
Taşralı Kız (1964)
Avare (1964)
Sıkı Dur Geliyorum (1964)
Turist Ömer (1964)
Uçurumdaki Kadın (1964)
Erkek Sözü (1964)
Sokakların Kanunu (1964)
Beş Şeker Kız (1964)
Köye Giden Gelin (1964)
Ahtapotun Kolları (1964)
Bomba Gibi Kız (1964)
Fıstık Gibi Maşallah (1964)
Kelebekler Çift Uçar (1964)
Hırsız (1965) - Osman
Soytarı (1965) - Ethem
Sana Lâyık Değilim (1965)
Pantolon Bankası (1965)
Yankesicinin Aşkı (1965)
Turist Ömer Dümenciler Kralı (1965)
Şaka ile Karışık (1965)
Kocamın Nişanlısı (1965)
Adım Çıkmış Sarhoşa (1965)
Komşunun Tavuğu (1965)
Seveceksen Yiğit Sev (1965)
Üç Kardeşe Bir Gelin (1965)
Serseri Aşık (1965)
Berduş Milyoner (1965)
Nazar Değmez İnşallah (1965)
Ava Giden Avlanır (1965)
Acı Hatıralar (1977)
Kartallar Yüksek Uçar (1983-1985)
Babamın Namusu (1986)
Eşşek Oğlum ve Ben (1986)
Çalıkuşu (1986-1988)
Çapkın Baba (1986)
Kız Babası (1986)
Babasının Oğlu (1986)
Bebek Davası (film) (1986)
Şalvar Bank (1986)
Saat Sabahın Dokuzu (1987-1989)
Yengeç Sepeti (1994)