Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Cansu, yapılan çalışmalarda toplumdaki epilepsilerin yüzde 40'ının genetik olduğunu söyledi
Doç. Dr. Cansu, Prof. Dr. Osman Turan Kongre ve Kültür Merkezi'nde hasta ve hasta yakınlarına yönelik düzenlenen ''Çocukluk Dönemi Epilepsileri'' konulu eğitim toplantısında bir konuşma yaptı.
Epilepsinin nüfusun yaklaşık yüzde 1'ini etkileyen kronik hastalıklardan biri olduğunu belirten Doç. Dr. Cansu, ''Epilepsi beyin hücrelerinde anormal ve ani olarak belli bir grup hücrenin elektrik boşalması ile nöbet şeklinde meydana gelir. Beyinde 10 milyar tane hücre var ve bunların birlikte hareket etmesi gerekiyor. Birlikte hareket etmediklerinde de hastalık oluşuyor'' dedi.
Her yaşta görülebilen epilepsinin, en sık bebeklik ve çocukluk döneminde görüldüğünü ifade eden Doç. Dr. Cansu, şöyle devam etti:
''Epilepsinin nedenleri sayılamayacak kadar çoktur. Epilepsiye yol açan en önemli nedenler arasında, menenjit, beyin iltihabı sonrasındaki hastalıklar, metabolik ve bazı kalıtsal hastalıklar, zehirlenmeler, tansiyon değişiklikleri, kafa travmaları bulunuyor. Yapılan çalışmalarda toplumdaki epilepsilerin yüzde 40'ının genetik orijinli olduğu saptanmış. Bazı nöbet çeşitleri kendini belli ederken, bazıları ise hiç belli olmayacak normal davranışlar gibi gelişebiliyor. Kitap karıştırma, kıyafetlerini düzeltme, dalgınlık, aniden yapılan işin kısa süreliğine bırakılması ve sonrasında devam edilmesi gibi 3 ile 20 saniye arasında gelişebilen durumlar var. Bunlar da nöbettir ve anlaşılması çok zordur.''
Epilepsisi olan çocukla ilgili kişilerin eğitilmesinin önemli olduğunu anlatan Cansu, şunları söyledi:
''Özellikle çocuklarda nöbet zarar vermez. Ancak, tek başına yüzmesine izin verilmemeli. Açlık, yorgunluk ve uykusuzluktan kaçınmalı. Sebze ve meyve ağırlıklı beslenmesine dikkat edilmeli. Televizyon, bilgisayar ve playstation oyunlarından uzak durmalı. Normal çocukların bilgisayar kullanım süresi günde en fazla 45 dakikadır, epilepsisi olan çocuklarda bu süre en fazla 10-15 dakikadır. Hareketli oyunlar kesinlikle yasak. Banyonun ya da odanın kapısı kilitlenmemeli. Uykuda nöbetleri varsa güvenli yastıklar kullanmalı. Evdeki mobilyalar dikkatli dizayn edilmeli.''
-AİLELERE UYARILAR-
Doç. Dr. Ali Cansu, ailelerin nöbet sırasında yapmaları gerekenleri ise şöyle sıraladı:
''Hastanın hareketlerini durdurmaya ve engellemeye çalışmayın. Hastayı güvenli bir yere yatırın veya alın. Yaralayabilecek, ucu sivri veya sert eşyalardan hastayı uzaklaştırarak veya bunları hastanın yanından uzaklaştırarak hastayı koruyun. Sıkı giysileri varsa bunları gevşetin, kolye takıyorsa çıkartın, gözlük kullanıyorsa hemen alın. Sabit ve rahat olacak şekilde onu bir tarafa doğru yatırıp, tükürüğünün dışarı akmasını sağlayın. Rahat nefes alabilmesi için mümkünse ağzını ve solunumun yolunu açık tutun.''
Nöbet sırasında hastanın ağzına bir şey sokulmaması veya koymaya çalışılmaması gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Cansu, şunları kaydetti:
''Çevre ile ilgili zorlayıcı hareketler zararlıdır. Nöbet sırasında ilaç vermeye çalışmayın. Kendi kendinize nöbetin geçmesine yönelik bir şey yapmayın. Soğan, kolonya ve benzeri şeyler koklatmayın. Epilepsi krizi olduğu bilinen bir kişi ise yapay solunum veya kalp masajı yapılmasına gerek yoktur. Nöbetin bitmesini bekleyin. Unutmayın ki sıklıkla nöbet sonrasında kişi yorgun, ne yaptığını bilemez haldedir, dolayısıyla bu aşamada elinizden geldiğince sakin ve güven verici olun. Engellemeler olumsuz olabilir, ama açık bir cama veya yola doğru gitme ve benzeri hareketlenmelere yumuşakça engel olun. Nöbet hakkında verebileceğimiz bütün bilgilerin hem hastaya hem de doktora yardımcı olacağını unutmayınız.''
Doç. Dr. Ali Cansu, epilepsi tipleri, ilaç kullanımı ve yan etkileri ile ilaç dışı epilepsi tedavileri ile ilgili de bilgi verdikten sonra epilepsi hastaları ve hasta yakınlarının sorularını yanıtladı.