Karadeniz'de tartışmasız en çok üretilen ve geçim kaynağında ilk sırayı yıllardır başka bir ürüne bırakmayan fındık fiyatlarıyla son dönemlerde üreticiyi büyük hayal kırıklığına uğratıyor. Toplaması,bahçe temizliği,günlükçüsü derken oldukça zahmetli bir süreç sonunda hasadı yapılan ürün ne yazıkki son yıllarda ederinin altında rakamlara satılıyor. Nerdeyse belli kişilerin eline düşen piyasada fındık fiyatları geçen yıl 7 TL'yi görürken bu sezon ise reklte düşük olmasına rağmen istenilen seviyeye ulaşmadı ve 12-13 TL bandında kaldı. Bu yıl bahçelerde ürün az olsa da rakamın düşük olması şaşkınlık yarattı.
Yetkililer bu noktada piyasanın tekelleşmesini rakamların düşmesinde en büyük neden olarak gösteriyor. Ayrıca ürünün pazara erken indirilmesi ve emanete bırakılmasının a payının büyük olduğu söyleniyor.
GÜNCEL FINDIK FİYATLARI
| Şube | En düşük | En yüksek |
|---|---|---|
| Akçakoca | 11,50 TL | 12,00 TL |
| Çarşamba | 11.50 TL | 12,00 TL |
| Düzce | 11,50 TL | 12,00 TL |
| Fatsa | 11.50 TL | 12,00 TL |
| Giresun | 13.01 TL | 13,51 TL |
| Kocaeli | 12.00 TL | 12,50 TL |
| Ordu | 11,50 TL | 12,00 TL |
| Sakarya | 11,25 TL | 11,75 TL |
| Samsun | 11.50 TL | 12,00 TL |
| Terme | 11,50 TL | 12,00 TL |
| Trabzon | 11,50 TL | 12,00 TL |
| Ünye | 11,50 TL | 12,00 TL |
| Zonguldak | 11,50 TL | 12,00 TL |
DESTEK BAŞVURUSUNUN SÜRESİ UZATILDI
AK Parti Trabzon Milletvekili Muhammet Balta, fındıkta alan bazlı gelir desteği için başvuru süresinin 28 Ekim 2016 tarihine kadar uzatıldığını açıkladı.
Fındıkta alan bazlı gelir desteği için başvuru süresi uzatıldı. Konu ile ilgili bir açıklama yapan AK Parti Trabzon Milletvekili Muhammet Balta, “Fındık Üreticilerine Alan Bazlı Gelir Desteği Ödenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı gereği 2015 yılı ürünü fındık alan bazlı gelir desteği müracaatları, 01 Nisan 2016 tarihinde sona ermişti. Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararına göre, 2015 üretim yılında çiftçi kayıt sistemi ve fındık kayıt sistemine kayıtlarını yaptırmış üreticiler için fındıkta 2015 yılı ürünü alan bazlı gelir desteği için son başvuru tarihi 28 Ekim 2016 tarihine kadar uzatıldı” dedi. Milletvekili Muhammet Balta, sözlerini şöyle sürdürdü: “Trabzon’da bu dönemde, müracaat eden 59 bin 087 üreticiye 95 milyon 241 bin 076 TL alan bazlı gelir desteği ödemesi yapılmıştı. 2015 yılı müracaatlarının 2015 üretim yılı çiftçi kayıt sistemi (ÇKS) kayıtları sona erdikten sonra başlaması nedeniyle bazı çiftçilerimiz zamanında müracaat edemediler. Trabzon genelinde 2 bin 118 fındık üreticisinin ÇKS kaydı olduğu halde öngörülen süre içinde müracaat edemediği tespit edilmiştir. Söz konusu çiftçilerimizin mağduriyetinin giderilmesi amacıyla başvuru süresinin 28.10.2016 tarihine kadar uzatılması için Bakanlar Kurulu Kararı Değişikliği Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.” Öte yandan fındık alan bazlı gelir ödemesinden yararlanmak isteyen üreticilerin başvuru öncesinde Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) kayıtlarını güncellemeleri gerekiyor. Üreticiler ancak bundan sonra alan bazlı gelir desteği için başvuruda bulunabiliyor.
KÜLLENMEYE KARŞI EĞİTİM VERİLDİ
Trabzon'un Arsin ve Vakfıkebir ilçelerinde, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ile Giresun Fındık Araştırma Enstitü Müdürlüğünün işbirliğinde fındıkta "külleme hastalığı"na karşı uygulanacak kültürel ve ilaçlı mücadeleyle ilgili eğitim verildiği bildirildi.
Trabzon Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünden yapılan yazılı açıklamada, fındıkta külleme hastalığının, Trabzon'da ve Doğu Karadeniz'de yoğun şekilde görüldüğü ifade edildi. Külleme hastalığına karşı Giresun Fındık Araştırma Enstitü Müdürlüğü ile ortaklaşa eğitim çalışması düzenlendiği vurgulanan açıklamada, "İlimiz ve bölgemizde yoğun görülen külleme hastalığına karşı İl Müdürlüğümüz ve Giresun Fındık Araştırma Enstitü Müdürlüğü ile yapılan ortak çalışmayla Enstitü Müdürlüğünden konu uzmanı Ziraat Yüksek Mühendisi Arzu Sezer, il ve ilçe müdürlüklerinde çalışan teknik personeller ile ziraat odaları başkanları ve tarımsal yayım danışmanlarının katılımıyla Vakfıkebir ve Arsin ilçelerimizde, hastalığa karşı uygulanacak kültürel ve ilaçla mücadele hakkında eğitim verildi." ifadesine yer verildi.
Açıklamada, mevsim itibarıyla fındıkta budama dönemi öncesinde olunduğuna işaret edilerek, şunlar kaydedildi: "Eğitimde, budama mevsimi öncesinde olmamız nedeniyle fındıkta budama yapılırken özellikle külleme hastalığı açısından kültürel mücadele kapsamında bitkilerin güneşlenmesi ve hava sirkülasyonunu sağlamak için budama ile hastalıklı bitki artıklarının imhası, yabancı ot ile mücadelenin önemi vurgulandı. Kimyasal mücadelede ise ilk ilaçlamanın hastalığın bir yıl önce görüldüğü bahçelerde çotanak bağlama döneminde, diğer bahçelerde ise belirtiler görülür görülmez, uygun koşullar devam eder ve hastalık tekrarlarsa ürünün etki süresine göre ikinci ve diğer ilaçlamalar yapılacak." Bütün mahallelerde budama ve külleme eğitimi verileceği bildirilen açıklamada, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Cahit Gülbay'ın da şu ifadelerine yer verildi: "İlimizde yetiştirilen tarım ürünleri içerisinde önemli bir yere sahip olan fındıkla ilgili olarak üreticilerimizin Ekim ile Kasım aylarında yapması gereken iş ve işlemler kapsamında başta budama, gübreleme ve külleme hastalığı olmak üzere fındıkta uygulanacak kültürel önlemler ile hastalık ve zararlılara yönelik eğitimler gerçekleştirmeyi planladık. Bu eğitimler, İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerimizde görevli teknik elemanlar tarafından her mahallede olmak üzere gerçekleştirilecektir. Eğitime katılımın istenen düzeyde olmasını sağlamak amacıyla ilgili mahalle muhtarları ve sivil toplum örgütleri ile irtibata geçilerek, gerekli duyuru ve tanıtımlar yapılıp, eğitim programı hazırlanacak. Önümüzdeki haftadan itibaren de fındık üreticilerimize bu eğitim ve bilgilendirmeler yapılacak."
FINDIK YURTDIŞINA MI KAÇIRILIYOR
2016 yılı fındık hasadının üreticiye 13 TL’ye mal olduğunu belirten Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurittin Karan, serbest piyasada işlem gören fiyatın maliyet seviyesinde olduğunu ve üreticinin daha iyi bir fiyat beklentisi içinde olduğunu söyledi. Karan, Türk fındığının ise izinsiz olarak yurt dışına çıkarıldığını iddia ederek, bunların araştırılmasını istedi.
GZO Başkanı Nurittin Karan, fındık fiyatları ile ilgili yaptığı değerlendirmede, “Fındık üreticisinin alın teri her sezon olduğu gibi bu sezonda gasp edilmeye çalışılıyor” dedi. Pazara ürün inmemesine rağmen fındık fiyatının baskı oluşturularak düşürüldüğünü belirten Karan, “Cumhuriyet tarihinin en düşük rekoltesi olduğu bir dönemde fiyatın yükselmemesini anlamak mümkün değil. Bu yıl üreticimize bir kilo fındığın maliyeti ortalama 13 liradır. Bir ürünü satarken en az yüzde 30 kar payı konulduğunu hesap edersek bu yıl bizim ürünümüzün değeri 17-18 lira olmalıdır. Buna rağmen halen fındık fiyatını düşürme çabası içerisinde olanlar ne yazık ki, üretici ve Türk fındığına ihanet etmektedir. Fındık konusunda Avrupalı alıcıların hakkını koruyanlar acaba ülkenin teminatı olan Karadeniz insanının hak ve hukukunu koruma çabası ve gayretinde ne zaman olacaktır. Fındıkta arz ve talepten bahsedenler nerede? Talep var ama biz fındık satmıyoruz dersek sonrada çıkıp, Türk fındığı tehlike altında dersek kimse bize inanmaz” ifadelerini kullandı.
“Türk fındık fidanları izinsiz yurt dışına mı çıkartılıyor?”
Türk fındığından dolar kazanıp Gürcistan’da fındık dikim alanları tesis edenlerin kamuoyuyla paylaşılmasını isteyen Karan, “Gürcistan’da hangi ihracatçı ve sanayici fındık bahçesi tesis etti, bunlar araştırılarak kamuoyuyla paylaşılmalıdır. Biz üreticinin çoğu hasat için bahçeye girmeyecek derken üreticiye çok fındık var diyenler bugün fiyat gitmesin diye Gürcistan’da, Azerbaycan’da dikim alanları artmış diyor. Acaba bu alivreciler tesis ettikleri bahçelere fındık fidanlarını bizim bahçelerimizden söküp mü götürdü? Üreticimize bu hainliği kimler yapıyorsa ortaya çıkarılmalıdır. Biz yurt dışından bir sebze, meyve tohumunu dahi izinsiz ülkemize sokamazken, tarımsal alanda ülkemize büyük döviz girdisi sağlayan fındıkta fidanlar gizlice yurt dışına mı çıkartılıyor? Bütün yetkilileri bu konuda göreve davet ediyoruz” diye konuştu. Rekabet Kurulu’nun fındıkta tekelleşmeyle ilgili ön raporuna dair yaptıkları eleştirilerin amacına ulaştığını ve Rekabet Kurulu’nun yeniden tekelleşmeyi mercek altına aldığını vurgulayan Karan şöyle devam etti: “Rekabet Kurulu’ndan gelen bir heyet odamızı da ziyaret ederek görüşlerimize başvurdu. Gayet olumlu geçen görüşmeden üreticilerimiz adına son derece memnun kaldığımızı ifade etmek isteriz. Kurulun yapacağı araştırmanın ardından üreticilerimiz lehine olumlu sonuçlar çıkacağına inancımız tamdır.”
ÜRETİCİYE ÖNEMLİ UYARI
Trabzon Ticaret Borsası’ndan yapılan yazılı açıklamada, fındık üreticisinin Ekim ayında yapması gereken hususlar belirtildi.
Buna göre bu ayda özellikle budamaya dikkat edilmesi gerektiği hususu üzerinde durulurken, kışlık gübre adı verilen fosforlu ve potasyumlu gübrelerin toprağa verilme zamanlarının bu aylar olduğu ifade edildi.
Açıklamada şöyle denildi: “Ekim ayında öncelikle fındık dalları ayıklanmalı. Kurumuş, kırılmış veya verimden düşmüş dallar hatta ocaklar çıkarılarak yerleri yeni gen kök sürgünlerine bırakılmalıdır. Bu arada gereksiz kök sürgünleri de ayıklanmalıdır. Öte yandan kışlık gübre adı verilen fosforlu ve potasyumlu gübrelerin toprağa verilme zamanı da Ekim-Kasım aylarıdır. Genellikle 3 yılda bir verilen fosforlu gübrelerde, ocakların çevresinde dal izdüşümüne (dalların altına) gelecek şekilde 10-15 cm derinlikte açılacak 20-30 çukura atılarak kullanılmalıdır. Yine Mayıs böceği larvaları ile ilaçlı mücadele de Eylül-Ekim aylarında yapılır. Bunun için 50x50 cm’lik çerçeve ile bahçenin az görülen 16 ayrı yerinde işaretleme gerçekleştirilir. Bu bölümler 25 cm derinliğinde kazılır. Bir örtü üzerine alınan toprak incelenerek 1 cm de (çerçeve alanı) 3 adet larva varsa toprak ilaçlaması yapılmalıdır. Unutmayınız ki; Gübreleme, rastgele aldığınız gübreyi gelişigüzel toprak yüzeyine saçmakla olmaz. Gübreleme, yapılan toprak veya toprak tahlilleri sonucunda toprağınızın ihtiyacına göre saptanarak tavsiye edilen gübreyi, belirtilen miktarda, önerilen zamanda ve şekilde vermeyle olur.”
FINDIK İHRACATI DÜŞTÜ
Trabzon Ticaret Borsası'ndan (TTB), fındıkta 2016-2017 sezonunun ilk ayında son 25 yılın miktar ve döviz bazında en düşük ihracatının yapıldığı bildirildi.
TTB'den yapılan yazılı açıklamada, dünya fındık üretim ve ihracatının büyük kısmını elinde bulunduran Türkiye'nin, 1 Eylül’de başlayan 2016-2017 sezonunun ilk ayındaki ihracatının miktar ve döviz bazında son 25 yılın en düşük düzeyine indiği belirtildi.
Karadeniz Fındık ve Mamulleri Birliği KFMİB) verilerine göre, sezonun ilk ayı eylülde Türkiye'den 15 bin 20 ton iç fındık ihraç edildiği kaydedilen açıklamada, "Karşılığında 140 milyon 298 bin dolar döviz girdisi elde edildi. İhraç edilen fındığın 8 bin 769 tonluk bölümünü 2015, geri kalan 6 bin 250 tonunu ise 2016 ürünü teşkil etti. Geçen sezonun aynı döneminde ise 31 bin 300 ton iç fındık ihraç edilerek karşılığında 322 milyon 860 bin dolar döviz sağlanmıştı." ifadeleri yer aldı. Açıklamada, fındıkta ihraç fiyatlarının hemen hemen aynı olduğuna işaret edilerek, "Geçtiğimiz sezonun eylül ayında kentali ortalama 969 dolardan işlem gören standart fındık, bu sezonun aynı döneminde 967 dolardan alıcı buldu. Yetkililer, ihracatta fiyatların aynı seviyede olmasına rağmen fındığa olan dış talepte yüzde 50'ye yakın bir azalma yaşandığına dikkati çekerek, bunun baş nedeninin Türk fındığının fiyatının diğer üretici ülkelere göre daha yüksekliği olduğunu bildirdiler." değerlendirmesinde bulunuldu. İthalatçı ülkelerin, ihtiyaçları olan fındığı öncelikle fiyatın daha düşük olduğu Gürcistan, Azerbaycan, İtalya ve Amerika'dan temin etme yoluna gittiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi: "Bu durum da Türk fındığına olan talebin azalmasında önemli bir etken oldu. Bu durumun söz konusu ülkelerde fındık dikim alanlarının daha da genişleyerek üretimlerinin artmasına ve Türk fındığı için ciddi bir tehdit oluşmasına sebep olabileceği bildirildi. Ayrıca fındığa alternatif olan Amerikan bademinin fiyatının, Türk fındığına nazaran yüzde 50 oranında daha düşük olmasının da sanayicileri bu ürüne yönelmesinin dış talepteki azalmaya etki ettiği de ifade ediliyor."