Fındıkta destekleme sorunu

Dünya fındık üretiminin büyük bölümünü elinde bulundurmasına rağmen, fındık alanlarında verimsizliğin giderek arttığı Türkiye'de, sorunun çözümü için acil olarak önlemler alınması gerektiği ve bunların başında da üreticiye alan bazlı olarak verilen prim desteğinin ürüne dayalı hale getirilmesi gerektiği bildirildi.

Türkiye fındık ihracatının yüzde 40'a yakın kısmını gerçekleştiren firmaların üye olduğu Trabzon Ticaret Borsası'nın Meclis Başkanı Mehmet Cirav, 2009'da serbest piyasa sisteminin uygulanmaya başlandığı fındıkta, üreticilere de alan bazlı destekleme primi ödenmesine geçildiğini hatırlatarak yaptığı yazılı açıklamada şunları söyledi:

"Verim ve kaliteye önem veren ekonomilerde desteklemenin ürüne verildiği biliniyor. Ancak, Türkiye'de bir takım bölgesel dengesizlikler nedeniyle bu araziye göre verilmeye başlandı. Bu uygulama ile birlikte Türkiye'de alanlarda verimsizlik de artmaya başladı. Normalde dönümde olması gereken 150-200 kg civarındaki üretim, özellikle Doğu Karadeniz'de 80-90 kiloya kadar düştü. Sebebi de üreticinin ürün olsun olmasın devletten tahsil ettiği primle elde ettiği gelire bel bağlamasıdır."

2009-2011 arasında uygulanan, daha sonra ise 2014 sonuna kadar da uzatılan destekleme şeklinin 2015'den itibaren mutlaka ürüne dayalı hale getirilerek değiştirilmesi gerektiğini belirten Mehmet Cirav, "Destekte amaç, üretimi teşvik etmektir. Ancak biz bu şekilde üretimi değil, tembelliği teşvik ediyoruz. Bu da 700 bin hektarı aşkın alanda 1 milyon tonun üzerinde fındığı üretip, rahatlıkla da satabilecek olan Türkiye'nin yıllık ortalama üretiminin 600 bin tonun altına düşmesine neden olmaktadır. Bu doğru bir tercih ve sistem değildir. Üreten üreticiye destek vermez, teşvik etmez isek ilerleme kaydedemeyiz" dedi.

Konuyu ve gereken sistem değişikliğinin yapılması gerektiğini başta Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı olmak üzere devletin yetkili ve ilgili tüm kurum ve kuruluşlarına rapor halinde gönderdikleri ve her zeminde de seslendirdiklerini ifade eden Mehmet Cirav açıklamasını şöyle tamamladı:

"Üretici verimi nasıl artırabilirim düşüncesiyle bahçesine baksa, ilgilense ortaya verimli bir tablo çıkacaktır. Bu yapılmıyor. Buna bir de zaman zaman yaşanan olumsuz hava şartlarının ürüne verdiği zarar da eklenince, fiyatlar astronomik seviyelere çıkıyor. Bu fiyatlarla pazar payınızı arttıramazsınız. Sadece rakiplerinizi teşvik eder, ileride de pazar payınız azalmasına neden olursunuz. Böyle bir tablo yaratmaya kimsenin hakkı yoktur. Türkiye'nin hedefi sahip olduğu alanlarda kısa sürede 1 milyon ton fındık üreterek bunun tamamını satıp daha fazla döviz kazanmaktır. Üreticiye de ürettirerek kazandırmaktır."