Fındık üretim alanlarının artmasına karşı, verim ve kalitenin düşmesinin önüne geçmek için Trabzon Ticaret Borsası’nın hayata geçirmeye çalıştığı ‘Fındıkta Verim ve Kaliteyi Arttırma Projesi’ Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’e sunuldu.
TTB Meclis Başkanı Mehmet Cirav ve Yönetim Kurulu Başkanı Şükrü Güngör Köleoğlu’nu bakanlıkta kabul eden Bakan Mehdi Eker, fındıkta dengenin ekolojisinin dışına çıkması ile bozulduğunu belirterek, “Samsun-Trabzon arasındaki ana üretim bölgesinin dışına taşması ile başlayan sorunları çözme işi 2005’den itibaren bakanlık olarak bize kaldı. 2009’da uygulamaya başladığımız serbest piyasa sistemi ve buna bağlı üreticinin alan bazlı desteklenmesi ile sorunlar önemli ölçüde azaldı. Desteklemenin artık alan değil de ürün bazlı yapılması isteniyor.Bu konunun üzerinde çok kafa yorduk. Şimdilik 2014’ü de kapsayacak şekilde destekleme sürecek. Sonrasına bakacağız. Ancak desteklemenin uygulanabilir ve sürdürülebilir olması lazım” dedi.
Bakan Eker, bakanlık olarak fındık gibi stratejik değeri olan bir üründe verim ve kalitenin arttırılması için üzerlerine düşeni yerine getireceklerini ve borsanın taslak olarak sunduğu projeyi de geliştirip, destekleyeceklerini bildirdi.
TTB Meclis Başkanı Mehmet Cirav ise 4-5 yıl önce 600 bin olarak gerçekleşen rekoltelere ‘arz fazlası oluştu’ denildiğini hatırlatarak şunları söyledi:
“Bugün ise Türkiye 600 bin ton fındığı ihraç eder, üzerine de 100-150 bin ton fındığı da iç piyasada tüketilir hale getirmiştir. Bu da 700-750 bin tonluk bir rakam demektir. Son 10 yılın ortalama üretimi ise 600 bin tonun altındadır. Demek ki, üretilen miktarlarda sürekli artan tüketimi karşılayamıyor. Bu aynı zamanda, yeterli üretim yapılamıyor anlamına gelir. 200-250 kg fındık alınabilecek yerlerden bu yıl Trabzon’da olduğu gibi 70-80 kilo alınabilecek duruma düşülmüştür. Üretici bahçelere girmemekte, üretimde verim ve kaliteyi arttırmaya önem vermemektedir. Bunun baş nedeni de ürüne değil, araziye verilen destektir. Üretici nasıl olsa parayı alıyor diye ne kadar fındık ürettiğini bakmıyor. Bu zihniyetin ortadan kalkması gerekir. Öncelikli ve ilk tedbiri de desteğin alandan çıkarılıp, ürüne verilmesidir. Türkiye’nin uzun vadeli hedefi de 700 bin hektarı aşkın alanda verim ve kalite ile üretimi, buna bağlı olarak da dünyada fındık tüketimini arttırmak.”
Yönetim Kurulu Başkanı Şükrü Güngör Köleoğlu da, Türkiye fındık üretiminde yüzde 7-gibi bir paya sahip olmasına karşın, ticaretinin yaklaşık yüzde 40’ını elinde bulunduran Trabzon’da Ticaret Borsası olarak sektörle ilgili projeler geliştirerek söz sahibi olduklarını hatırlatarak şöyle konuştu:
“2003’den itibaren Kaliteli Fındık Projesi’ni uyguluyoruz. Bu yıl 'Fındığı Daldan Değil, Yerden Toplayın' kampanyasını işçilik maliyetini arttırmak ve kaliteyi yükseltmek için organize ettik. Üretici ilgi gösterdi. 2 yıldır makineli kurutma sistemini ücretsiz olarak yapıyoruz. Bu konudaki etkinlik ve deneyimlerimizi sektörle ilgili kuruluşlarla paylaşarak verim ve kalite düşüklüğünü ortadan kaldıracak projeleri hayata geçirmek istiyoruz.”
Toplantıda daha sonra bakanlığın konu ile ilgili kuruluşlarının temsilcileri ile bir araya gelinerek uygulama takvimi ele alındı. Borsa ve Fındık Araştırma Enstitüsü’nün işbirliği ile kısa, orta ve uzun vadeli projelerin uygulanması kararlaştırıldı.
TTB’nin hazırladığı projeye göre, Trabzon’da yaşlanan fındık bahçelerinin gençleştirilmesi, yeniden dikilmesi, makineli tarıma geçilmesi hedefleniyor. Proje ile birim alandan verimin 200 kg’ın üzerine çıkarılması hedefleniyor.