Giresun'un tarihi fındık pazarı esnaflarından ve Giresun Ticaret Borsası Meclis Üyesi Mustafa Kankaya, serbest piyasadaki fındık fiyatlarına dair değerlendirmelerde bulundu. Üreticilerin 2024 yılı beklentilerinin karşılanmadığını ifade eden Kankaya, yeni yılda da fiyatların sabit kalacağını öngördüklerini belirtti.
Fındık Fiyatlarında TMO ve Serbest Piyasa Farkı
Mustafa Kankaya, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 2024-2025 sezonu için Giresun kalite fındık fiyatını 132 TL olarak belirlediğini hatırlattı. Ancak serbest piyasada fiyatların şu anda 123 TL seviyelerinde seyrettiğini vurgulayan Kankaya, geçen yıl fiyatların hızla yükseldiği gibi bir beklentinin bu yıl gerçekleşmediğini söyledi.
Kankaya, TMO’nun elinde yaklaşık 90 bin tonluk stok fındık bulunduğunu belirterek, bu stokların üçüncü senesine girdiğini ve kısa sürede piyasaya sürülme ihtimalinin fiyatları etkileyebileceğini ifade etti.
“Emanet Fındık Fiyat Artışını Engelliyor”
Emanet fındığın fiyat artışının önündeki en büyük engel olduğunu dile getiren Kankaya, üreticilerin fındıklarını TMO yerine emanet sistemiyle serbest piyasaya bıraktığını belirtti:
"Geçen yıl TMO’ya fındık veren üreticiler, serbest piyasada fiyatların TMO’nun üzerine çıkmasıyla kazanç sağladı. Ancak bu yıl üreticiler aynı beklentiyle hareket etti fakat fındığını TMO’ya götürmedi. Emanet edilen fındık, sanayicilerin ihtiyacını karşılayarak fiyat artışını engelliyor. Avrupa da ihtiyacını bu emanet fındıkla karşıladığı için talep azaldı."
Lisanslı Depoculuk Sistemi Geliştirilmeli
Kankaya, lisanslı depoculuk ve spot borsa sisteminin etkinliğinin artırılması gerektiğini ifade etti. Giresun Ticaret Borsası’nda lisanslı depo sisteminin mevcut olduğunu ancak üreticilere yeterince tanıtılmadığını belirtti:
"Lisanslı depolar üreticilere doğru bir şekilde tanıtılmadı. Serbest piyasadaki alıcılar, üreticilere nakliye maliyeti yüklemeden doğrudan harmandan alım yaptığı için lisanslı depo sisteminin etkinliği azaldı. Bu sistemin yaygınlaştırılması ve üreticilerin daha fazla faydalanması için düzenlemeler yapılması gerekiyor."
“Üreticinin Elindeki Fındığın Çoğu Emanette”
Kankaya, piyasadaki rekoltenin yalnızca yüzde 50’sinin ticarete girdiğini, geri kalan kısmının ise sanayici ve manavlarda emanette beklediğini söyledi. Şu anda üreticinin elinde yalnızca yüzde 25 civarında fındık kaldığını belirten Kankaya, bu durumun uzun vadede üreticiyi zarara uğratacağını ifade etti:
"Emanet fındık, fiyat artışını engelliyor. Sanayiciler ve Avrupa piyasası ihtiyacını emanetle karşıladığı için talep azalıyor ve fiyatlar sabit kalıyor. Önümüzdeki dönemde de fındık fiyatlarında bir artış beklemiyoruz."