Trabzon Ticaret Borsası Meclis Başkanı Mehmet Cirav, Fındık Satış Kararnamesi'nin binlerce kişinin işsiz kalmasına sebep olacağını savundu.
Cirav, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından fındık alım ve satış politikalarındaki yanlışlarda ısrar edilmesinin sektörde büyük olumsuzlukların yaşanmasına neden olduğunu, özellikle de son çıkarılan Fındık Satış Kararnamesi'nin bunu daha da arttıracağı iddia etti.
Borsa olarak TMO'nun alım politikası ve son çıkarılan kararnamenin yanlışlıkları ve yapılması gerekenlerle ilgili rapor hazırladıklarını, raporu Başbakan ve ilgili bakanlara gönderdiklerini belirten Cirav, şunları söyledi:
''2006 yılından itibaren fındık alımıyla görevlendirilen TMO'nun bugüne kadar uyguladığı fiyat ve alım politikalarının sektöre yararlılığı tartışma konusu olmuştur. Bu duruma rağmen, 28 Şubat'ta Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile üretici, sanayici, ihracatçı ve ithalatçıya kadar tüm kesimler adeta bir çıkmazın içine itilmek istenmektedir. Kararnamede yer alan, 'TMO stoklarındaki fındıkları kabuklu, iç, işlenmiş, mamul, yağlık ve yağ olarak yurt içinde ve yurt dışında satış yoluyla değerlendirebilir' maddesi fındık ticaretine, özellikle de ihracatına büyük bir darbe vurabilecek niteliktedir.''
Cirav, fındıkta oluşacak arz fazlasını alarak piyasada fiyatın düşmesini önlemeyi amaçlayan politikalar üzerine görevlendirilen TMO'nun stoklarındaki fındığı yurt içine satma ve yurt dışına da ihraç etme kararının, daha uygulamaya konulmadan bile fiyatların düşmesine neden olduğunu vurgulayarak, ''Fındık Satış Kararnamesi binlerce kişinin işsiz kalmasına sebep olacaktır. Bu kararla fındık fiyatlarının önümüzdeki günlerde düşebileceği beklentisi, yurt içi ve yurt dışındaki tüm siparişleri durdurmuştur'' dedi.
-ÖNERİLER-
TTB tarafından hazırlanan, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile ilgili bakanlara gönderilen raporda, TMO'nun bugüne kadar uyguladığı politikalar ve son çıkarılan kararnamenin fındık sektöründe yaratacağı olumsuzlukları içeren 8 madde yer alıyor.
İki sayfalık raporda yer alan maddeler şöyle:
''1- 2008 yılında, 2005 ürününden FİSKOBİRLİK'e borcunu ödeyebilmesi için kilosu 1,10 TL'den verilen fındıklar, kooperatif vasıtasıyla 1,70-2,00 TL aralığında piyasaya satılmıştır. Bu uygulama, 4,50 TL civarında olan serbest piyasadaki fındık fiyatını 3,00 TL'ye düşürmüştür. Ayrıca, 2005 ürünü bu fındıklar FİSKOBİRLİK tarafından piyasaya da satılmıştır. Bu durumda eski ürün olduğu için kalitesi tartışılır olan fındıkların iç ve dış piyasada tüketiciye dolaylı olarak verilmesi yüzünden tüketim ciddi oranda azalmıştır. İç piyasada tüketimin özendirilmesini durdurmuştur.
2- TMO'nun elindeki stoklardaki 2006 ürünü fındıkların bir kısmını piyasada fason olarak işleterek maliyetin çok altında düşük fiyata satmasının ekonomik mantığını anlamak mümkün değildir. Zira bu fındıklar çerezlik olarak yenme özelliğini büyük ölçüde kaybetmiştir. TMO'nun 2006 ürünü fındıkları satması da tıpkı FİSKOBİRLİK'in 2005 ürününü piyasaya vermesi gibi tüketimi olumsuz etkileyecektir.
3- Bir yandan fındık ihracatından kesilen fondan sağlanan gelirlerle milyonlarca dolarlık reklam kampanyaları Fındık Tanıtım Grubu eliyle tüketimi arttırmak için sürdürülürken, diğer yandan bozulmaya yüz tutmuş kalitesiz eski fındıkların TMO ve FİSKOBİRLİK eliyle piyasaya arz edilmesi bu çalışmaları kelimenin tam anlamıyla baltalamaktadır.
4- TMO 3 yıldan beri 5 TL civarında fiyattan fındık alırken, temel amacı serbest piyasada da fiyatların yükselmesini sağlamak değil miydi? Neden adeta kendi ayağına kurşun sıkarcasına alım fiyatı ve maliyetin çok altında fındık satmıştır? Acaba, kendi çıkarları için TMO'nun bu şekilde fındık satışı yapmasını isteyenler ve bunun için çaba gösterenler mi olmuştur? (İleri tarihte ucuz fındık satıp da malı TMO'dan almayı planlayanlar mı bulunmaktadır?)
5- Söz konusu kararname ile elindeki fındığı saklayan üretici adeta cezalandırmaktadır. Örneğin, 3 TL olan serbest piyasadaki fiyatlar önümüzdeki günlerde 1-1,5 TL seviyesine düşecektir. Sanayiciye vereceği zarar ise binlerce işçinin çalıştığı sektörün durması ile gerçekleşecektir. Hiçbir sanayici fındığı işlemek lüzumuna girmeden ürünü TMO'dan alacağı için var olan kriz halkasına fındık fabrikalarında çalışan işçiler de eklenecektir. İthalatçılar da bu güvensiz ortamda daha önce kentalinin 500 dolara aldıkları natürel iç fındığın fiyatının 250-300 dolar seviyesine inecek düşüncesiyle alımlarda gelecek için tereddüte düşecektir. Bu da ihracata olumsuz yansıyacaktır.
6- Bu kararname derhal iptal edilmeli, eski fındıkların tamamı yağlığa ayrılmalıdır. TMO illa da fındık satacak ise 2008 ürününden tıpkı tüccar gibi maliyet hesabı ile satış yapmalıdır. TMO 2008 ürünü olan taze fındıklardan piyasaya satarak, tüketicilerden gelecek talebi arttırmalıdır.
7- Bu arada 9 Mart 2009 tarihinde TMO'nun stoklarındaki fındıklarla ilgili çeşitli kesimlerin katılımıyla yapılan toplantıda gündeme gelen yurt içi ve dışından 300 bin tonluk talep ifadesi tamamen gerçek dışıdır. Böyle bir talebin söz konusu bile olması halinde piyasalarda fiyatların çok ama çok yükselmesi gerekirdi. Bu söylem piyasada spekülasyon yaratmak isteyenlerin oyunundan başka bir şey değildir.
8- Bütün bu olumsuz durumlara karşı diyoruz ki fındıkta prim sistemi uygulansın, devlet hazinesinin fındığa vereceği para direkt olarak fındık üreticisine verilsin. Gerçek fındık üreticisi tespit edilsin, arazinin meyil durumu göz önüne alınarak buna göre kilogram başına tapu ve müstahsil makbuzu karşılığı prim sistemine geçilsin.''