Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Tütüncü, balık atıklarını kullanarak topraksız tarımda gül yetiştirdiği yenilikçi bir proje geliştirdi. TÜBİTAK destekli proje kapsamında, hamsi atıklarının çevreye zararını azaltmak ve bu atıkları katma değerli bir ürüne dönüştürmek hedefleniyor.
Hamsi Atıkları Biyogübreye Dönüştü
Dr. Mehmet Tütüncü’nün liderliğinde yürütülen "Kesme Süs Bitkileri Yetiştiriciliğinde Hamsi Atık Hidrolizatlarının Biyoaktivatör Olarak Kullanılması" adlı projede, hamsi atıkları kimyasal işlemlerle aminoasitlere dönüştürüldü. Bu biyogübreler, topraksız tarımda Hindistan cevizi torfunda yetiştirilen güllerde denendi. Proje, hamsi atıklarının bitki besleme ürünü olarak kullanılmasını sağlayarak çevre kirliliğini önlemeyi ve tarımsal üretime katkı sağlamayı amaçlıyor.
“Balık Atıklarından Katma Değer Sağladık”
Proje hakkında bilgi veren Dr. Mehmet Tütüncü, balıkların tarih boyunca gübre olarak kullanıldığını, ancak bu projede hamsi atıklarının modern teknolojilerle işlenerek yeni bir ürün geliştirildiğini belirtti. Tütüncü, "Türkiye’de avcılık yoluyla balık üretiminin büyük bir kısmı hamsiden sağlanıyor. Ancak işlenme sırasında ortaya çıkan atıklar yeterince değerlendirilmediği için çevreye zarar veriyor. Biz bu atıkları işleyerek bitkilerin gelişimini destekleyen bir biyogübre geliştirdik. İlk olarak güllerde denedik ve olumlu sonuçlar aldık. Şimdi ise domates ve çim gibi farklı bitki türlerinde de denemeler yapıyoruz" dedi.
Projenin Çıkış Noktası: Çevre Kirliliğini Önleme
Tütüncü, projenin çıkış noktasını şu sözlerle açıkladı: "Hamsi işlenirken yüzde 55-60 oranında atık meydana geliyor. Bu atıkların kötü yönetimi su, toprak ve atmosferin kirlenmesine yol açıyor. Ordu Üniversitesi’nden Doç. Dr. Koray Korkmaz ile birlikte bu atıkları nasıl değerlendirebileceğimizi araştırdık. Ticari işletmelerden aldığımız balık atıklarını laboratuvar ortamında aminoasitlere dönüştürdük. Bu ürünleri şu anda gül yetiştiriciliğinde kullanıyoruz."
Hamsi Atıklarından Biyogübrenin Faydaları
Proje kapsamında geliştirilen biyogübrelerin şu an kesme çiçek olarak kullanılan güllerde, domates ve çim üretiminde uygulandığı belirtiliyor. Yapılan analizler, biyogübrelerin bitki gelişimini ve verimini artırdığını ortaya koydu. Ayrıca, bu ürünlerin tarımsal üretimde yaygınlaşmasının çevreye zarar veren balık atıklarının değerlendirilmesi açısından önemli bir adım olduğu vurgulandı.
Biyogübre Ticarileştirilmeye Hazırlanıyor
Projenin test aşamalarının tamamlanmasının ardından, hamsi atıklarından elde edilen biyogübrenin ticari bir ürüne dönüştürülmesi ve tarımsal üretimde yaygın olarak kullanılması hedefleniyor. Dünyada ticareti en çok yapılan süs bitkisi olan gülde kullanılan bu biyogübre, çevre dostu tarım uygulamalarına katkı sağlayacak.