Haber61 / Özel Haber (Kaynak gösterilmeden kullanılamaz)
DOKAP 2014-2018 Eylem Planı’nda yer alan ‘Yeşil Yol Projesi’ ve ‘İmar Planı Yapım Projeleri’ yapılmaya başlanırken mevzuatça zorunlu kılınan ‘Çevresel Etki Değerlendirme’ (ÇED) raporu alınmadığı Satıştay raporlarına yansıdı.
Sayıştay Başkanlığı, ‘2016 yılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri Denetim Raporları’nı yayınladı. Her yıl yayınlanan denetleme mahiyetindeki raporlarda bu sene Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yapımı devam eden Yeşil Yol projesi kapsamlı olarak ele alındı. DOKAP, Sayıştay Başkanlığı tarafından yöneltilen 14 bulguyla soruşturuldu. 85 sayfadan oluşan raporda, 2014-2018 DOKAP eylem planında yer alan ve inşaat çalışmaları devam eden Yeşil Yol projesinin başlangıcında ÇED raporlarının alınmadığı tespit edildi.
Sayıştay Başkanlığı DOKAP’a, 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun “Çevresel etki değerlendirmesi” başlıklı 10. Maddesi’ne dayanarak, projeye başlanmadan önce ÇED olumlu veya ÇED olumsuz raporu alınmadan bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyeceğini, proje için yatırıma başlanamayacağını ve ihale edilemeyeceğini hatırlattı.
ÇED ZORUNLULUĞUNA UYULMADI!
Sayıştay, konuyla ilgili olarak raporunda “Turizm Master Planı Uygulamaları Projesi için ÇED Raporunun hazırlanması/hazırlatılması gerekirdi. Bununla birlikte, “Doğu Karadeniz Turizm Master Planının çevresel etki değerlendirmeleri yapılmadan planlandığı ve yürürlüğe konulduğu anlaşılmaktadır. Yeşil Yol Projesi planlamalarının çevresel etki oluşturabilecek unsurlarının değerlendirilerek ÇED raporlarına göre yapılması gerektiği ve projelerin yürütülmesi sırasında da ÇED raporlarına uygunluğun gözetilmesi gerekirken, bu zorunluluğa uyulmadığı değerlendirilmektedir.” ifadelerini kullandı.
50 MİLYON TL KAYNAK AKTARILDI
Raporda, DOKAP’ın, büyükşehir belediyeleri ve il özel idarelerinin projelerinden 39’unu kabul ettiği bildirilirken, “Yeşil Yol” için 2016 yılında 50 milyon 403 bin lira kaynağın aktarıldığı belirtildi.
DOKAP ise Sayıştay’a verdiği savunmada, Yeşil Yol Projesi’nin 1024 km’lik kısmının Karayolları, devam etmekte olan 675 km’lik kısmının ise Büyükşehir Belediyeleri ve İl Özel İdareleri gibi uygulayıcı kuruluşlar tarafından yapıldığını vurgulayarak ÇED ile ilgili yükümlülüğünde bu kurumlarda olduğu ifade etti.
'KÖY YOLU' DENİLEREK YAPILMAMIŞ
Ayrıca DOKAP, literatürde yayla yolu kavramı bulunmadığını, Yeşil Yol Projesi kapsamında yapılan yolların köy yolu (köylerin ünitesi veya mahallesi) kapsamına girdiğini, Yeşil Yol projelerinin mahalle ve köy yolları sınıfında yer aldığından ve bu yollar hariç tutulduğundan ÇED raporu alınmasına gerek duyulmadığı savundu.
SAYIŞTAY SAVUNMALARI REDDETTİ
Sayıştay bu savunmalar üzerine “Söz konusu proje, Yatırım Programı'nda bütün olarak değerlendirilmek suretiyle, yol ağlarının birbirine bağlanması olarak ele alındığından ÇED raporlarının alınması gerekirdi. Bu nedenle yeşil yol imalatları seçme eleme kriterleri uygulanacak projeler kapsamı dışında yer aldığından ÇED Yönetmeliğine dâhil olmadığı açıklamaları yeterli görülmemiştir.” diyerek DOKAP’ın savunmasını reddetti.
Sayıştay’ın kendilerine yönelttiği ÇED sorularına, “Uygulayıcı kuruluşlar, seçme eleme kriterleri uygulanacak projeler kapsamı dışında yer aldığından ÇED Yönetmeliğine dâhil değildir” şeklinde yanıt veren uygulayıcılar da ret cevabıyla karşılaştılar. Sayıştay “ÇED, her türlü yatırım ve kalkınma projelerinin çevresel etkilerini belirleyerek, yatırıma başlanabilmesi için bir ön koşul olarak görülmektedir.” diyerek bu gerekçeyi de yeterli bulmadı.
ÇED ÖNKOŞUL OLMALI
Yeşil Yol gibi projelerde Çevresel Etki Değerlendirilme raporunun projenin yapılıp yapılmamasına karar verilebilmesi için planlamanın bir parçası olduğuna dikkat çekilen raporda Sayıştay, “ÇED, her türlü yatırım ve kalkınma projelerinin çevresel etkilerini belirleyerek, yatırıma başlanabilmesi için bir ön koşul olarak görülmektedir. ÇED süreci sonunda, “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı”, “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı” veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumsuz Kararı” alınabilmektedir. Yol imalatlarına başlanmadan önce ÇED raporlarının hazırlanıp hazırlanmadığının incelenmesi gerekirdi.” diyerek tamamladığı raporuyla Yeşil Yol tartışmalarına yeni bir boyut kazandırdı.