Tarihi Bayburt Evleri Çalıştayı sonuç bildirgesi

Bayburt evlerinin tarihi, mevcut durumu ile korunarak gelecek kuşaklara aktarılması konuların ele alındığı ve dün başlayan çalıştayda, akademisyenler sunum yaptı.

Kentteki bir otelde gerçekleştirilen çalıştayın sonuç bildirgesini okuyan Atatürk Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Yurttaş, tarihi kent Bayburt'un, Erzurum-Trabzon arasında tarihi İpek Yolu güzergahında yer alan önemli bir kültür ve ticaret merkezi olduğunu söyledi.

Bayburt geleneksel evlerini plan tipolojisi bakımından incelediklerinde bu evlerin bölgeyi etkileyen ve uzun süren soğuk kış mevsimi nedeniyle geleneksel Türk evlerinin sofalı plan tipinden farklı bir plan şemasıyla inşa edildiklerinin gözlendiğini belirten Yurttaş, "Yöresel adı 'yer evi' olan tandır evi, bu evlerin plan tipolojisinin oluşturulmasında rol oynayan en önemli mekandır. Evin odak noktasını oluşturan bu mekan, avluya bağlı olarak evdeki bütün mekanların örgütlenmesinde düzenleyici ve yönlendirici rol oynar." dedi.

Yurttaş, Bayburt geleneksel evlerinin plan şemaları bakımından üç grupta toplandığını ifade ederek, bunların selamlıklı tip, selamlığı olmayan tip, karma tip veya ekleşik tip olduğunu dile getirdi.

Bayburt kent merkezinde 157 tescilli kültür varlığının 55'ini tarihi Bayburt evlerinin oluşturduğuna dikkati çeken Yurttaş, şöyle devam etti:

"Bu evlerin çoğunluğu kaderine terk edilmiş ve çok hasarlı durumdadır. Bayburt kentinin ilk imar planı Cumhuriyet döneminde, 1930'lu yıllarda yapılmıştır. Eski fotoğraflardan anlaşıldığı kadarıyla tarihi kent dokusunun 1930'lu yıllara kadar muhafaza edildiği görülmektedir. Tek yapı ölçeğinde tescilleme çalışmalarının geç başlaması, koruma amaçlı imar planının oluşmamasına sebep teşkil etmiştir."

Yurttaş, şehir merkezindeki 55 geleneksel Bayburt evinin ivedilikle belgelenmesi, fotoğraf ve video çekimleriyle üstün kalitede yayına dönüştürülmesi gerektiğini kaydederek, şunları söyledi:

"Proje çalışmaları için devlet, özel sektör ve uluslararası kurumlardan sağlanacak destekler araştırılmalıdır. Belediye bünyesinde projelerin kolaylıkla yürütülebilmesi, teknik takip bürosu kurularak işlemlerin hızlandırılması sağlanmalıdır. İleride bu yapılara ait restorasyon uygulamalarının sağlıklı ve doğru yürütülmesini sağlayacak Koruma Uygulama Bürosu yani KUDEP oluşturulmalıdır. Projenin uygulama aşamasında mal sahipleri, o çevrede yaşayanlar ve kamuoyu oluşturucu unsurlarla kişilerle ilişkiler geliştirilerek çözüm ortağı olarak projenin bir parçası haline getirilmelidir. Bu konuda ilgililerle doğrudan bir iletişim kanalı kurulmalıdır."

Yurttaş, belediye tarafından 2. Tarihi Bayburt Evleri Toplantısı'nın yapılacağı tarihin şimdiden belirlenerek, birinci toplantıda alınan kararların değerlendirilmesi ve yeni yol haritasının oluşturulmasını önerdiklerini de sözlerine ekledi.