Toplam 84 bin 684 cami bulunan Türkiye'de, nüfusuna oranla en az cami İstanbul'da en fazla ise Kastamonu'da bulunuyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2012 yıl sonu verilerine göre Türkiye nüfusu 75 milyon 627 bin iken Diyanet İşleri Başkanlığı kayıtlarında 81 ilde toplam 84 bin 684 cami bulunuyor. Cami sayısına nüfus bölündüğünde ortalama 893 kişiye 1 cami düşüyor.
İstanbul başta olmak üzere cami sayısının yüksek olduğu büyük kentlerde, bu sayı nüfusa bölündüğünde aslında birçok az nüfuslu kente göre nüfusa düşen cami sayısının az olduğu ortaya çıkıyor.
Verilere göre, nüfusa oranla en çok cami bulunan il Kastamonu. Nüfusu 359 bin 808 olan Kastamonu'da 2 bin 577 cami bulunuyor. Göç veren bu ilde 139 kişiye 1 cami düşüyor. Bu ili 201 bin nüfuslu Sinop bin 83 cami ile izliyor. Sinop'ta 185 kişiye bir cami düşüyor. Bu iki ili, Bolu 228 kişiye, Karabük 240 kişiye, Bartın 243 kişiye, Artvin 245 kişiye, Çankırı 257 kişiye ve Giresun 281 kişiye bir cami düşerek izliyor.
Nüfusu 13 milyon 854 bin olan İstanbul ise 3 bin 190 cami ile en çok ibadethanenin bulunduğu il durumunda olsa da bu oran nüfusa göre hesaplandığında 4 bin 343 İstanbulluya bir cami düşerek nüfusa oranla en az camiye sahip. Kişi başına en az cami düşen iller bakımından İstanbul'u İzmir 2 bin 197, Gaziantep bin 924, Ankara bin 727, Tekirdağ bin 721, Bursa bin 619, Adana bin 560 ve Hatay bin 510 kişiye bir cami düşerek takip ediyor.
İllerin toplam nüfus, cami sayıları ve cami başına düşen nüfus bakımından istatistiği şöyle:
İl nüfus cami sayısı cami başına düşen nüfus
------------- --------------- ----------------- -----------------------------------
Adana 2.125.635 1.362 1.560
Adıyaman 595.261 730 815
Afyon 703.948 1.124 626
Ağrı 552.404 871 634
Amasya 322.283 682 472
Aksaray 379.915 581 653
Ankara 4.965.542 2.875 1.727
Antalya 2.092.537 2.130 982
Ardahan 106.643 273 390
Artvin 167.082 681 245
Aydın 1.006.541 1.114 903
Balıkesir 1.160.734 1.654 701
Bartın 188.436 775 243
Batman 534.205 619 863
Bayburt 75.797 244 310
Bilecik 204.116 408 500
Bingöl 262.507 564 465
Bitlis 337.253 656 514
Bolu 281.080 1.232 228
Burdur 254.341 522 487
Bursa 2.688.171 1.660 1.619
Çanakkale 493.691 808 611
Çankırı 184.406 716 257
Çorum 529.975 1.306 405
Denizli 950.557 1.187 800
Diyarbakır 1.592.167 1.945 818
Düzce 346.493 664 521
Edirne 399.708 392 1.019
Elazığ 562.703 965 583
Erzincan 271.886 565 385
Erzurum 778.195 1.547 503
Eskişehir 789.750 769 1.026
Gaziantep 1.799.558 935 1.924
Giresun 419.555 1.490 281
Gümüşhane 135.216 521 562
Hakkari 279.982 498 562
Hatay 1.483.674 982 1.510
Iğdır 190.409 240 793
Isparta 416.663 711 586
İstanbul 13.854.740 3.190 4.334
İzmir 4.005.459 1.823 2.197
K.Maraş 1.063.174 1.301 817
Karabük 225.145 935 240
Karaman 235.424 497 473
Kars 304.821 503 606
Kastamonu 359.808 2.577 139
Kayseri 1.274.968 1.289 989
Kırıkkale 274.727 353 778
Kırklareli 341.218 288 1.184
Kırşehir 221.209 485 456
Kilis 124.320 213 583
Kocaeli 1.634.691 1.142 1.431
Konya 2.052.281 3.087 664
Kütahya 573.421 1.190 481
Malatya 762.366 934 816
Manisa 1.346.162 1.686 798
Mardin 773.026 1.079 716
Mersin 1.682.848 1.486 1.132
Muğla 851.145 1.082 786
Muş 413.260 602 686
Nevşehir 285.190 486 586
Niğde 340.270 411 827
Ordu 741.371 2.045 362
Osmaniye 492.135 551 893
Rize 324.152 1.050 308
Sakarya 902.267 1.278 705
Samsun 1.251.722 2.639 474
Siirt 310.879 624 498
Sinop 201.311 1.083 185
Sivas 623.535 1.327 464
Şanlıurfa 1.762.075 1.755 1.004
Şırnak 466.982 503 928
Tekirdağ 852.321 495 1.721
Tokat 613.990 1.151 533
Trabzon 757.898 1.952 388
Tunceli 86.276 120 718
Uşak 342.269 544 629
Van 1.051.975 1.350 779
Yalova 211.799 155 1.366
Yozgat 453.211 961 468
Zonguldak 606.527 1.464 414
--------------- ---------------- ----------- ----------------------
Toplam 75.627.384 84.684 ortalama: 893
CAMİ İHTİYAÇLARIN BELİRLENMESİ İLE ORTAYA ÇIKIYOR
Diyarbakır Müftüsü Nimetullah Erdoğmuş, cami yapımının tarihten gelen sivil ve toplumsal bir çalışmanın sonucu olduğunu belirtti.
Camilerin, dernekler marifetiyle, kasaba veya mahalle sakinlerinin bir ara gelerek kendi aralarında oluşturdukları ittifaklar sonucunda oluşturulduğunu ancak cami yeri tespitlerinin belediyelere ait olduğunu anlatan Erdoğmuş, "Mahalle ve semt sakinleri tespit edilen yer üzerinde bir ihtiyaca mebni olarak cami yaparlar. Cami tamamlandıktan sonra müftülüklerimize başvurmak suretiyle görevli talebinde bulunurlar. Zaman zaman cami yapımında bizim fikirlerimiz de alınır. Caminin daha fonksiyonel ve daha amacına uygun hizmet etmesi için müftülüklerimizin ve hocalarımızın tecrübelerinden istifade edilir. Cami de böyle bir ihtiyacın belirlemesiyle ortaya çıkıyor" dedi.
CAMİNİN İHTİYAÇ OLUP OLMADIĞINI SORUYORUZ
Erdoğmuş, kentlerdeki tarihi semtlerde yeni bir cami yapmanın pek mümkün olmadığını ayrıca geçmişte her köşede cami yapıldığından tarihi muhitlerde cami ihtiyacı olmadığını belirterek, kentlerin gelişme alanlarında cami yapımının artan bir ihtiyaç olduğunu dile getirdi.
Cami yapımında kendileriyle istişare eden, heyetler, dernekler ve cemaatlerle görüşürken önce bunun bir ihtiyaç olup olmadığını sorduklarına işaret eden Erdoğmuş, "Yakınlarında cami var mı yok mu diye soruyoruz. Mümkün mertebe cami varsa o caminin ihyası noktasında hareket ederek tavsiyelerde bulunuyoruz. Köylerimizde de böyledir. Yakın mahallelerimizde biz yeni camiler yerine, bulunan yakın caminin cemaat tarafından boş bırakılmamasını tavsiye ederiz" diye konuştu.
TALEP ARTIYOR
Müftü Erdoğmuş, cami yapımına artan talep ölçüsünde cami inşaatlarının da istikrarlı ve düzenli bir şekilde yapıldığını belirterek şunları kaydetti:
"Talebimiz bu camilerimiz yapılınca o mahallenin ve çevrenin bütün unsurları ve koşulları dikkate alınsın. Yani cami sadece bizim gidip beş vakit ibadetimizi yapacağımız mabet olmakla kalmasın. Bizim için camilerin estetiği, işlevselliği önemlidir. Yani bir engelli vatandaşımızın en rahat girmesi gereken yerler olarak tasarlanmalıdır. Geçmişte bunun fazlaca dikkate alınmadığını görüyoruz. Bayanlarla ilgili de yine böyle bir durum vardır. Son zamanlarda hem bayanlar hem de diğer cami fonksiyonları dikkate alınarak daha dikkatli projeler hazırlanıyor. Mesela Diyarbakır Ulucami'de son tadilattan sonra bayanlara ait çok güzel yer dizayn edildi. Bayanlara yer tahsis edildi. Bayan cemaatimiz de çok rahat bir şekilde ibadetlerini yapabiliyor artık."