İklim değişikliklerinin bir sonucu olan kısa süreli şiddetli yaz yağmurlarının altyapısı ile bu değişime hazır olmayan Karadeniz Bölgesi’nde sel ve heyelan riskini arttırdığı belirtildi.
Geçen haftalarda Balkanlar’da etkisini gösteren şiddetli yağışların bir kaç gündür Sakarya, Zonguldak ve Bartın gibi illerde can ve mal kayıplarına neden olması Haber61.net köşe yazarı Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Bektaş'ın geçmişte yaptığı uyarıları akıllara getirdi.
İklim değişiminin ayak seslerinin 1973 yılından itibaren Avrupa’dan ülkemize doğru geldiğini ifade eden Bektaş “Genellikle kış ve sonbaharda yaşanan sel olayları artık ilkbahar ve yaz aylarında da kendini göstermeye başladı. Bosna Hersek ve Sırbistan'da 3 ayda yağması beklenen yağış 3 günde yağınca ortaya çok vahim bir tablo çıktı. Beklenmeyen veya öngörüsü olmayan sağanak yağış çok büyük zararlara yol açtı.
Balkanlar’ın doğuya doğru devamı olan Karadeniz Bölgesi de sel ve heyelan tehlikesine açık bir bölgedir. Özellikle Doğu Karadeniz'in jeolojik ve topografik yapısı kısa süreli etkin yağışlara aşırı duyarlıdır. Gittikçe tehdidini artıran küresel iklim değişimi tehlikesi Balkanlar’da olduğu gibi Doğu Karadeniz'de de risk faktörüdür. Yoğun nüfus bölgelerinde, yamaçlardaki potansiyel heyelan sahalarında inşa edilmiş çok katlı binalar, yamaç önü düzlüklerinde yeterli drenaj ağı olmayan, sele ve taşkına açık yerleşim alanları, küresel iklim değişiminden ve tehlikesinden en çok etkilenen bölgeler olmuştur. Ders alınması, tedbir alınması ve üzerinde çok düşünülmesi gerekirken, bunları görmemize ve geçmişteki sel tecrübelerimize rağmen benzer görüntüler ülkemizde yine oluştu" diye konuştu.
Havanın yağışa dönüşebilecek su buharını taşıma kapasitesinin sıcaklığa bağlı olarak arttığına dikkat çeken Bektaş, "Bu nedenle Karadeniz Bölgesi’nde bu aylarda bünyesinde aşırı su buharı taşıyabilen sıcak hava yükselir ve atmosferdeki ani soğumalarla farklı bölgelerde, farklı miktarda, kısa süreli, fakat şiddetli yağış bırakır. Bölgede son yıllarda sel ve heyelanlara neden olan bu tür etkin yağışların eskiden olduğu gibi sonbahardan çok yaz aylarında görülmesi, Karadeniz’deki iklim değişiminin bir sonucu olarak yorumlanabilir. İklim değişimin özelliği olan ani etkin yağış ve bunun sonucu oluşan seller sadece derelerde değil şehir merkezlerinde etkili oluyor.
Çünkü illerimiz altyapı açısından bu tür iklim değişimine hazır değil. Yerleşim alanlarına düşen yağmur sularını toplayan ve bölgeden uzaklaştıran yüzey drenaj ağlarının olmaması, sel ve heyelanlara davetiye çıkarmakta. Şehirlerdeki mazgal sayılarının az veya yetersiz olması da şehir sellerinin bir diğer nedeni olarak belirtilebilir" dedi.
Küresel iklim değişim nedeniyle yağışların, sellerin sıklığı ve etkinliğinin arttığını belirten Bektaş "Artık yağışların nerede ne zaman olacağı tam olarak bilinmiyor. Tüm tedbirler buna göre alınmalı" uyarısında bulundu.