Yaklaşık 20 milyon insanın geçimine katkısı olan ve Dünyanın en büyük ihracatını Türkiye'nin gerçekleştirdik fındıkta üretici fiyatların yükselmesini bekliyor. Fındık fiyatları bu yıl geçen sezona göre daha iyi olsa da haftalık yaşanan ani düşüşler üreticiyi tedirgin ediyor. İki hafta önce rakamlar 15 TL'yi bulurken geçtiğimiz hafta birden yaşanan düşüşle 12,5 TL'ye kadar gerilemişti. Fındık fiyatları bu haftaya da durgun girdi . Cuma gününü 13 TL ortalaması ile kapatan ürün bu hafta da aynı rakamlarla ile pazara indi. Bazı illerde ise bu rakam 15 TL olarak açıklandı.
Üretici rakamların biraz daha yükselmesini isterken yetkililer şuanda ürünün pazara indirilmemesi gerektiğini ve emanete de verilmemesini söylüyor. Bu uyarılar doğrultusunda rakamların daha da yükseleceği öngörülüyor. Bilindiği gibi bu yıl bahçelerde yaşanan küllenme hastalığı nedeniyle verimsiz bir sezon geçiriliyor. Bu durum haliyle direk olarak fiyatları etkiliyor.
GÜNCEL FINDIK FİYATLARI
| Şube | En düşük | En yüksek |
|---|---|---|
| Akçakoca | 12,25 TL | 13,00 TL |
| Çarşamba | 12.50 TL | 13,00 TL |
| Düzce | 12,25 TL | 13,00 TL |
| Fatsa | 12.50 TL | 13,25 TL |
| Giresun | 13.85 TL | 15,00 TL |
| Ordu | 12,50 TL | 13,25 TL |
| Sakarya | 12,50 TL | 13,25 TL |
| Samsun | 13.00 TL | 13,75 TL |
| Terme | 12,50 TL | 13,25 TL |
| Trabzon | 12,50 TL | 13,25 TL |
| Ünye | 12,50 TL | 13,00 TL |
| Zonguldak | 12,25 TL | 13,00 TL |
GİRESUN
Giresun'da, serbest piyasada fındık fiyatı yeniden yükselişe geçerek yeni haftaya 15 liradan başladı. Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurittin Karan, yaptığı açıklamada, sert düşüş yaşayan fındık fiyatının yeniden toparlanarak yükseliş eğilimine geçtiğini belirtti. Geçen hafta piyasada kendilerinin de anlamadığı nedenlerden dolayı sert düşüşler yaşandığını ifade eden Karan, "Bir hafta önce 16 liraya kadar çıkan rakam, nedendir bilemiyoruz 13 lira seviyesine kadar inmişti. Bu hafta ise fiyat yeniden toparlandı ve bugün serbest piyasada fındık 15 liradan işlem görüyor." dedi.
Karan, ilerleyen günler için fiyat konusunda tahmin yapmanın şu andaki duruma göre mümkün olmadığını kaydederek, "Şimdiden 'gelecek günlerde fiyat şu olur ya da buraya kadar çıkar' demek mümkün değil. Henüz fiyat tam anlamıyla yerli yerine oturmuş değil. Ciddi dalgalanma süreci yaşanıyor. Bir iniyor, bir çıkıyor." diye konuştu. Serbest piyasada fiyatı üreticinin belirleyeceğini belirten Karan, şunları kaydetti: "Üretici, ürününe sahip çıkar, emanete bırakmaz ya da pazara indirmezse fındık fiyatı yüksek seviyelerde olacaktır. Tam tersi durumda pazara fazla miktarda ürün iner ya da emanete bırakılırsa normal olarak pazarda fiyat düşecektir. Biz üreticilerden yüksek fiyat beklentilerinin oluşması için ürünlerine sahip çıkmalarını istiyoruz. Kafalarındaki rakama göre hareket etmeliler."
GEÇEN YIL 600 TON PAZARA İNDİ
Dünya fındık üretim ve ihracatının büyük çoğunluğunu elinde bulunduran Türkiye’de 2015-2016 fındık sezonunda üreticiler piyasaya yaklaşık 600 bin ton fındık satışı gerçekleştirdi.
Fındık üretiminin yapıldığı 14 ilde bulunan ticaret borsalarının ‘müstahsilden tacire satış’ rakamları açıklandı. 1 Ağustos 2015 tarihinde başlayan ve 1 Ağustos 2016 tarihinde sona eren fındık sezonunda toplam 596 bin 878 ton fındık piyasaya giriş yaptı. Bu rakam sezon başında açıklanan 646 bin ton tahmini rekolteye yakın oldu. Rakamlara göre, üreticiden tüccara en fazla fındık satışı Ordu ve Düzce’de gerçekleşti. Ordu’da üreticiler piyasaya toplam 100 bin 964 ton, Düzce’de ise 92 bin 732 ton kabuklu fındık satışı gerçekleştirdiler. Aynı sezonda Sakarya’da üreticiden tüccara 89 bin ton fındık satışı gerçekleşirken, Giresun’da 71 bin 690 ton, Çarşamba’da 55 bin ton, Ünye’de 41 bin 583 ton, Trabzon’da 37 bin 597 ton, İstanbul’da 26 bin 536 ton, Fatsa’da 28 bin 744 ton, Samsun’da 20 bin 458 ton, Terme’de 16 bin 616 ton, Akyazı’da 13 bin 156 ton, Rize’de 2 Bin 1911 ton ve Kastamonu’da 533 ton satış gerçekleşti.
Buna göre sezonun 12 ayında serbest piyasaya toplam 596 bin 878 ton kabuklu fındık indirildi. Bilindiği gibi, geçen sezon fındık fiyatının düşük olması sebebiyle bir çok üretici ürününü pazara indirmemişti.
ÜRETİCİYE EYLÜL UYARISI
Trabzon Ticaret Borsası açıklama yaparak, fındık üreticilerinin Eylül ayında yapması gerekenlere dikkat çekti. Açıklamada, Eylül ayı içerisinde fındık güvesi mücadelesi yapılması bunun yanında harman zamanı geciken yörelerde ürünü sonbahar yağmurlarından iyi korumanın üzerinde durularak, erken kurutulmayan veya naylon örtü altında uzun süre kalan fındıkların zarar görmemesi için tedbirler alınması gerektiği bildirildi. Üreticilerin ayrıca fındık hasadı tamamlandıktan sonra, fındık filiz güvesiyle mutlak surette mücadele etmesi gerektiği belirtildi.
Üreticilerin, ürün kalitesi için yaprakların altında orta damar ile yan damarların birleştiği üçgen girintilerde kahverengi lekeler bulunup bulunmadığına bakması, bakılan 100 yaprağın 15’inden fazlasında lekeler görülüyorsa mutlak suretle ilaçlama yapmaları gerektiği ifade edildi.
2.2 MİLYAR DOLAR GELİR
Dünya fındık üretim ve ihracatının büyük kısmını elinde bulunduran Türkiye, 2015-2016 fındık ihraç sezonununda 2,2 milyar dolar gelir elde etti. Karadeniz Fındık Mamulleri ve İhracatçıları Birliği'nin yazılı açıklamasında, 1 Eylül tarihinde başlayan 2015-2016 fındık ihraç sezonunun ilk 12 aylık döneminde standart naturel iç fındığın kentalinin (100 kilogramı) ortalama 817 dolardan işlem gördüğü belirtildi. Açıklamada, 1 Eylül 2015-30 Ağustos 2016 tarihleri arasında Türkiye'nin 249 bin 681 ton fındık ihraç ederek karşılığında 2 milyar 280 milyon 112 bin dolar gelir sağladığı vurgulandı. İhracatın 191 bin 74 tonunun AB ülkelerine yapıldığı aktarılan açıklamada, AB dışındaki Avrupa ülkelerine 15 bin 941 ton, denizaşırı ülkelere 30 bin 283 ton, diğer ülkelere ise 12 bin 383 ton fındık ihracatı gerçekleştirildiği ifade edildi. Türkiye, 2014-2015 sezonu aynı dönemde 217 bin 427 ton fındık ihracatı gerçekleştirmiş, 2 milyar 799 milyon 529 bin dolar döviz girdisi elde etmişti. Ancak o dönemde zirai don şartlarından dolayı standart naturel iç fındığın kentalinin (100 kilogramı) ortalama bin 319 dolardan işlem görmüştü.
EMANETE BIRAKMAYIN
TÜRKİYE Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu üyesi ve Ordu Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Arslan Soydan, 2015 yılında ciddi miktarda emanete fındık bırakılması nedeniyle serbest piyasada fiyatların düştüğünü hatırlatarak, “Rekolte düşüklüğü nedeniyle emanete bırakılacak fındık fazla yok. Ama üretici 2015 yılındaki emanetin bize nasıl yansıdığını en iyi şekilde gördü. Üretici emanete fındığını bırakmasın” dedi.
Geçen sezon başlarında serbest piyasada 14-15 TL’den işlem gören fındık fiyatının sezon sonunda 7.5 TL’ye kadar gerilemesinin nedeni olarak emanete bırakılan fındıklar gösterildi. 2015 yılında üreticinin ciddi manada emanete fındık bıraktığını, bununda piyasayı olumsuz yönde etkilediğine dikkat çeken TZOB Yönetim Kurulu üyesi ve Ordu Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Arslan Soydan, üreticilere çağrıda bulunarak bu yıl fındığın emanete bırakılmamasını istedi.
ZİRAAT ODALARINI FİYAT KONUSUNDA KİMSENİN ELEŞTİRMEYE HAKKI YOK
2014 yılında meydana gelen zirai don olayından sonra fındık fiyatının 22 TL’ye kadar çıktığını, geçen sezon fiyatın düşmesiyle Ziraat Odalarının hedef haline getirildiğini belirten Arslan Soydan, “Hiçbir zaman Ziraat Odaları bu durumda bir fiyat açıklaması yapmamıştır, fiyatın açıklanmasıyla ilgili bir kararda söylememiştir. Ziraat Odaları sadece üreticinin taleplerini, isteklerini bütün kulvarlarda söylemiştir. 22 TL’ye çıkan fındık fiyatlarından sonra kamuoyunda ciddi şekilde üreticinin satmak istediği rakamlar oluştu. Fındığın fiyatıyla ilgili bir sorun olmadı. Fındık talebiyle ilgili problemler vardı. Baktığımız zaman aslında fındığın fiyatıyla ilgili bir problem yok. Önemli olan kaliteli, verimli ve ihracatımıza yetecek kadar fındığın en iyi şekilde üretilmesidir. Ziraat Odaları hem fındığın kalitesi ve veriminde, hemde bahçelerin en iyi şekilde düzenlenmesi anlamında çalışmaları Üniversite ve Gıda Tarım Müdürlükleriyle devam ettirmektedir. Ziraat Odaları’nın iyi tarım uygulamalarında ciddi çalışmaları var. Bunun yanında Ziraat Odaları üreticisinin haklarını, taleplerini bir yerlere duyurma, savunma görevi vardır. Hiçbir zaman Ziraat Odaları’nı fiyat konusunda kimsenin eleştirmeye hakkı yok” dedi.
2015'TE ÜRETİCİ CİDDİ ŞEKİLDE EMANETE FINDIK BIRAKTI
Fındık fiyatının artık istikrarlı bir şekilde devam etmesi gerektiğini de ifade eden Arslan Soydan şunları söyledi:
“Çiftçi ürettiği ürünü kaça satabilecek olduğunun hesabını yapmak zorunda, bu da bir ticarettir. Fındık fiyatı birilerinin tekeli altında belirlendiğini, üreticinin 2015 yılında ciddi şekilde emanete bıraktığı fındığın doğrultusunda, emanetin farklı şekilde kullanılarak üreticinin zarar ettirildiğini gördük. Emanete fındık bırakmayın uyarısı yaptık. Bırakılan fındık istenildiği zaman talepler doğrultusunda istenildiği gibi kullanıma açık. Bu yılda üreticilerimize emanete fındık bırakmayın diyoruz. Bizim yapacak olduğumuz en önemli taraf budur. Rekolte düşük. Ama üretici 2015 yılındaki emanetin bize nasıl yansıdığını en iyi şekilde gördü. Bundan sonra piyasa arz ve talep şeklinde şekillenebilir. Fındık fiyatı yükselebilir ama bizim temennimiz, beklentimiz 15 TL civarlarıydı. Bu fiyatların istikrarlı olmasını temenni ediyoruz, bir daha 2015 yılındaki düşüş gibi riskin olacağını düşünmüyoruz. Olmamasını bekliyoruz. Böyle bir düşüş bölge insanımıza, fındık sektörümüze, Türkiye’deki döviz gelirimize ciddi şekilde zarar veriyor. Fındıkta artık bundan sonra istikrarlı yılların başlamasını istiyoruz.”
Karadeniz’de üreticinin gözü kulağı fiyatlar
Geçen yıllara göre emanete verilen fındık oranın bir hayli düşük olması fiyatlara yansıyarak kısa bir süre de olsa fındıkta fiyatın 15 TL’ye kadar yükselmesini sağladı.
Fiyat açısında bereketli ama rekolte açısında ise çok az bir sezon geçirdiklerini belirten FİSKOBİRLİK Başkanı Lütfi Bayraktar, üreticiye fındık fiyatını belirlemek 'sizin elinizde' çağrısı yaptı.
Fındıkta rekolte az olduğu için dolayısıyla fındık fiyatlarının yükseleceğini vurgulayan Bayraktar, “bu sene 15 TL’yi rahat bulur ama 15’den sonra ne olur bilemem. Bundan sonra üreticinin fındığı emanete vermeyip hemen piyasaya indirmemesine bağlı” dedi. “Bu sene fındığı olan üreticinin mutlu olacağı bir yıl olacak” diyen Bayraktar, “FİSKOBİRLİK olarak biz günlük olan ürünü 20-30 hatta 50 kuruş üstünde alıyoruz. Bu sene fındık para yapar biraz daha yükselir fiyat olarak fakat bunun yoluysa fındığı emanete verip sanayiye getirmemekten geçer. Vatandaş fındığını bekletecekse evinde bekletsin ama evinde yer yoksa gelsin FİSKOBİRLİK’e versin” diye konuştu.
VERİM DÜŞTÜ FİYAT ARTTI
TÜRKİYE Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu üyesi ve Ordu Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Arslan Soydan, zirai don başta olmak üzere, çeşitli olumsuz etkenler nedeniyle Türkiye’nin fındıkta rekolte ortalamasının son 10 yılda 550 bin ton altına düştüğünü, buna rağmen dünya fındık üretiminin yüzde 68’ini gerçekleştiren Türkiye’nin 112 ülkeye fındık ihraç ettiğini, karşılığında da yılda 3 milyar TL’ye yakın döviz elde ettiğini söyledi.
Karadeniz bölgesinin temel geçim kaynağı olan, 10 yıl önce 650 bin hektar alanda üretilen fındık üretim alanı 702 bin hektar alana kadar çıktı. 2006 yılında 803 bin ton olan Türkiye’nin fındık rekoltesi bitkinin sürgün döneminde yaşanan fırtına, zirai don, tozlaşma dönemindeki olumsuz iklim koşulları, külleme, bakteriyal yanıklık, kozalak akarı gibi hastalık ve zararlılar karşısında, yıllık 550 bin ton civarına kadar geriledi. Türkiye dünya fındık üretiminin yüzde 68’ini gerçekleştirirken, tarımsal ürün ihraç gelirinin yaklaşık yüzde 15’ini de tek başına oluşturuyor. Türkiye, 2014-15 sezonunda 240 bin ton fındık ihracatı karşılığında 2.8 milyar dolar ihracat sağlarken, AB ülkeleri, Asya, Orta Doğu, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Uzak Doğu, Pasifik ülkeleri gibi 112 ülkeye ihracat yapıyor.
400 BİN FINDIK ÜRETİCİSİ VAR
TZOB Yönetim Kurulu üyesi ve Ordu Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Arslan Soydan, yörede ‘yeşil altın’ olarakta adlandırılan fındığın Türkiye ekonomisine büyük döviz girdisi sağladığını, 400 bin kayıtlı üreticiyle 2 milyon kişinin fındıktan geçimini sağladığını belirterek, “Küresel iklim, zirai don, yaşlı fındık bahçeleri ve çeşitli hastalıklar nedeniyle fındıkta rekolte ortalaması her yıl azalıyor. 2015’e göre bu yıl rekoltede yüzde 28 azalma var. Geçen yıl fındık rekoltesi 646 bin ton olarak gerçekleşti. Bu yıl Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından açıklanan tahmini rekolte ise 468 bin ton. Özellikle Ordu, Giresun ve Trabzon’da fındık bahçeleri yaşlı. Yeni ve genç fındık bahçelerinin üretilmesiyle ilgili Tarım Bakanlığı bir karar aldı. Yeni fidan yetiştirilecek ve 2017’de bahçeyi yenilemek isteyen üreticileri verilecek. Küllenme hastalığı da ciddi boyuta doğru gidiyor. 2004 ve 2014 yılında meydana gelen zirai donda büyük olumsuzluklara yol açtı. Bölgemizde baktığımız zaman fındığın maliyetleri de artmakta. Son 10 yıla baktığımızda ise rekoltede bir gerileme görüyoruz. 10 yılın rekolte ortalaması 550 bin tonun altına doğru düştü” dedi.