Karadenizli'nin en büyük geçim umudu fındık için bu sezon moraller biraz daha yüksek. Geçen yıl üreticiyi isyan etme noktasına getiren fındık fiyatları bu sezon yüzleri güldürecek gibi görünüyor. Ancak bu kez başka birsorun bulunuyor. Ürün bu yıl veriml olmadı ve bahçelerde oldukça az yetişti. Rakamlar şimdiden 15 TL'yi görse de üreticinin elinde oldukça az ürün bulunuyor. Rekolte düşüklüğü direk olarak fındık fiyatı nın yükselmesini sağlıyor. Bilinfiği gibi geçen sezon rakamlar 7-8 TL'ye kadar gerilemişti.
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan yetkililer rakamların daha da artması için üreticinin ürünlerini emanete bırakmamaları gerektiğinin altını çizdi.
GÜNCEL FINDIK FİYATLARI
| Şube | En düşük | En yüksek |
|---|---|---|
| Akçakoca | 13,50 TL | 14,00 TL |
| Çarşamba | 13,80 TL | 14,30 TL |
| Düzce | 13,50 TL | 14,00 TL |
| Fatsa | 13,50 TL | 14,00 TL |
| Gi̇resun | 14,95 TL | 15,45 TL |
| Ordu | 13,00 TL | 13,65 TL |
| Sakarya | 13,65 TL | 14,15 TL |
| Samsun | 13,50 TL | 14,00 TL |
| Terme | 13,70 TL | 14,20 TL |
| Trabzon | 13,50 TL | 14,00 TL |
| Ünye | 13,50 TL | 14,00 TL |
| Zonguldak | 13,50 TL | 14,00 TL |
Karadeniz’de üreticinin gözü kulağı fiyatlar
Geçen yıllara göre emanete verilen fındık oranın bir hayli düşük olması fiyatlara yansıyarak kısa bir süre de olsa fındıkta fiyatın 15 TL’ye kadar yükselmesini sağladı.
Fiyat açısında bereketli ama rekolte açısında ise çok az bir sezon geçirdiklerini belirten FİSKOBİRLİK Başkanı Lütfi Bayraktar, üreticiye fındık fiyatını belirlemek 'sizin elinizde' çağrısı yaptı.
Fındıkta rekolte az olduğu için dolayısıyla fındık fiyatlarının yükseleceğini vurgulayan Bayraktar, “bu sene 15 TL’yi rahat bulur ama 15’den sonra ne olur bilemem. Bundan sonra üreticinin fındığı emanete vermeyip hemen piyasaya indirmemesine bağlı” dedi. “Bu sene fındığı olan üreticinin mutlu olacağı bir yıl olacak” diyen Bayraktar, “FİSKOBİRLİK olarak biz günlük olan ürünü 20-30 hatta 50 kuruş üstünde alıyoruz. Bu sene fındık para yapar biraz daha yükselir fiyat olarak fakat bunun yoluysa fındığı emanete verip sanayiye getirmemekten geçer. Vatandaş fındığını bekletecekse evinde bekletsin ama evinde yer yoksa gelsin FİSKOBİRLİK’e versin” diye konuştu.
DÜZCEDE 13 TL
2016 yılı rekolte azlığı sebebiyle rakamlarda yukarı yönlü yükseliş sürüyor. Düzce Ticaret Borsası verilerine göre, 50 randıman kabuklu fındığın bugünkü fiyatı 13 lira. Yetkililer, bölgedeki fındık hasadının devam ettiğini, toplama çalışmalarının eylül ortasına kadar sürmesinin beklendiğini söylediler. Bu yılki fındık rekoltesinin geçen yıla göre azaldığına dikkat çeken yetkililer, üreticilerin topladıkları fındığın tamamını piyasaya sürmediklerini, arz eksikliği sebebiyle fiyatların kademeli olarak yükseldiğini ifade ettiler. Geçen yıl sezonu kilosu 8 liradan kapatan fındıktaki fiyatın Kurban Bayramı'ndan sonra daha da artabileceği belirtildi.
ÜRETİCİNİN MORELİ DÜZELDİ
Fındık fiyatının 15 TL’ye kadar yükselmesinden sonra Karadenizli fındık üreticileri adeta fındıkla yatıyor, fındıkla kalkıyor. Geçen yıl kilogramda 8.50 TL’den yukarıya çıkmaması nedeniyle morali bozulan fındık üreticisi yeni sezonda fındık fiyatının 15 TL’ye kadar yükselmesinden sonra ürününe bir zarar gelmesin diye fındık harmanında hatta fındığın içinde yatmaya başladı. Fındığa gözü gibi bakan Ahmet Açıl isimli fındık üreticisi, “Bu yüksek olmasından dolayı çok sevinçliyiz. Fındığı az olan bu fiyata sevinemese de fındığı yeterli kadar olan bizlerin bu fiyatla morali düzeldi. Ben de o yüzden fındığımın başına bir şey gelmesin diye fındığın içerisinde yatmaya başladım” dedi.
VERİM DÜŞTÜ FİYAT ARTTI
TÜRKİYE Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu üyesi ve Ordu Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Arslan Soydan, zirai don başta olmak üzere, çeşitli olumsuz etkenler nedeniyle Türkiye’nin fındıkta rekolte ortalamasının son 10 yılda 550 bin ton altına düştüğünü, buna rağmen dünya fındık üretiminin yüzde 68’ini gerçekleştiren Türkiye’nin 112 ülkeye fındık ihraç ettiğini, karşılığında da yılda 3 milyar TL’ye yakın döviz elde ettiğini söyledi.
Karadeniz bölgesinin temel geçim kaynağı olan, 10 yıl önce 650 bin hektar alanda üretilen fındık üretim alanı 702 bin hektar alana kadar çıktı. 2006 yılında 803 bin ton olan Türkiye’nin fındık rekoltesi bitkinin sürgün döneminde yaşanan fırtına, zirai don, tozlaşma dönemindeki olumsuz iklim koşulları, külleme, bakteriyal yanıklık, kozalak akarı gibi hastalık ve zararlılar karşısında, yıllık 550 bin ton civarına kadar geriledi. Türkiye dünya fındık üretiminin yüzde 68’ini gerçekleştirirken, tarımsal ürün ihraç gelirinin yaklaşık yüzde 15’ini de tek başına oluşturuyor. Türkiye, 2014-15 sezonunda 240 bin ton fındık ihracatı karşılığında 2.8 milyar dolar ihracat sağlarken, AB ülkeleri, Asya, Orta Doğu, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Uzak Doğu, Pasifik ülkeleri gibi 112 ülkeye ihracat yapıyor.
400 BİN FINDIK ÜRETİCİSİ VAR
TZOB Yönetim Kurulu üyesi ve Ordu Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Arslan Soydan, yörede ‘yeşil altın’ olarakta adlandırılan fındığın Türkiye ekonomisine büyük döviz girdisi sağladığını, 400 bin kayıtlı üreticiyle 2 milyon kişinin fındıktan geçimini sağladığını belirterek, “Küresel iklim, zirai don, yaşlı fındık bahçeleri ve çeşitli hastalıklar nedeniyle fındıkta rekolte ortalaması her yıl azalıyor. 2015’e göre bu yıl rekoltede yüzde 28 azalma var. Geçen yıl fındık rekoltesi 646 bin ton olarak gerçekleşti. Bu yıl Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından açıklanan tahmini rekolte ise 468 bin ton. Özellikle Ordu, Giresun ve Trabzon’da fındık bahçeleri yaşlı. Yeni ve genç fındık bahçelerinin üretilmesiyle ilgili Tarım Bakanlığı bir karar aldı. Yeni fidan yetiştirilecek ve 2017’de bahçeyi yenilemek isteyen üreticileri verilecek. Küllenme hastalığı da ciddi boyuta doğru gidiyor. 2004 ve 2014 yılında meydana gelen zirai donda büyük olumsuzluklara yol açtı. Bölgemizde baktığımız zaman fındığın maliyetleri de artmakta. Son 10 yıla baktığımızda ise rekoltede bir gerileme görüyoruz. 10 yılın rekolte ortalaması 550 bin tonun altına doğru düştü” dedi.
15 TL'YE YAKLAŞTI
2014 sezonunda yaşanan zirai dondan sonra fındığın 22 TL’nin üzerine çıktığını, 2015 sezonu ortalarında fiyatın 13 TL seviyelerinde işlem görürken, sezon sonu 7.5 TL’ye kadar indiğini vurgulayan Arslan Soydan, bugünlerde fiyatta artış yaşanmasının, fiyatın 15 TL civarında olmasının da sevindirici olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Bu sene rekolte oldukça düşük. Geçen sene 1 ton fındık aldığımız bahçede bu sene 300 kilogramını ancak alabildik. Fındıkta yok yılını yaşıyoruz. Sezon açıldıktan sonra borsa fiyatları her gün yukarıya gitti. Manavlarda fiyatı yukarıya çıktı. Bugün itibariyle fiyat 15 TL civarına çıktı. Fındık rekoltesinin düşüklüğü bu şekilde fiyatlara yansıması hem ülkemiz, bölgemiz ve fındık sektörü için önemli bir hale geldi. Bu fiyatların istikrarlı bir şekilde devam etmesini istiyoruz. Ayrıca fındık üreticilerine devlet tarafından Alan Bazlı Gelir Desteği ödemesi yapılıyor. Türkiye’de 400 bin üreticiye sadece bir yılda 820 milyon TL ödendi. Fındık serbest piyasaya bırakılınca 2009 yılında başlayan fındıkta alan bazlı gelir desteği, 2009, 2010, 2011, 2012 yıllarında dekara 150 lira, 2013 yılında 160 ve 2014 yılında da 170 lira olarak uygulandı. Bu üreticilerimiz için çok önemli devlet desteği oldu. Fındığın en önemli maliyetinden biride hasat. Bölgemizde artık buna yetişilemiyor. Uzun yıllardan beri Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden bölgemize fındık işçileri geliyor. Buradaki yerli işçilerle birlikte fındık toplanıyor, hasat yaklaşık 1 ay sürüyor.”
Karadeniz’de Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan bölgeye gelen mevsimlik fındık işçileri fındık hasadında günlük 55-60 TL yevmiye ile iş bulurken, yerli işçilerde 70-80 TL’den çalıştırılıyor. Ordu’ya ise her yıl fındık hasadına dışarıdan yaklaşık 15-20 bin kişi geliyor. Adıyaman’dan 10 kişilik aileyle Ordu’ya fındık hasadına gelen 55 yaşındaki Naz Bulut, 6 yıldır fındık toplamaya geldiklerini, bu sezon rekoltenin düşük olması nedeniyle işsiz kaldıklarını söyledi.
Fatsa Ziraat Odası Başkanı İbrahim Ethem Kibar konu ile ilgili yaptığı açıklamada, “Şu an için serbest piyasada fındık 13-14 TL’den işlem görüyor. Bu yılki taban fiyatlar bu rakamlarda olacaktır diye düşence içerisindeyim. Üreticimizin emeği ve alın terini çalmak için bir takım oyunlar yapılacaktır. Beklenmedik ani hareketler piyasadaki fiyatlara yansıyacaktır. Üreticilerimizden isteğimiz bu oyunlara gelmesinler. Ellerinde ki az olan mahsullerinin kıymetlerini iyi bilmeleri gerekiyor” dedi.
Başkan Kibar, 330 rakım yükseklikte bulunan bir fındık bahçesinde geçen yıl dönüm başına alınan 290 kilo verime karşılık, bu yıl ki tahmini verimin dönüm başına 70-80 kilo civarında olduğunu kaydetti. Kibar, “Ülke olarak fındık tarihinin en düşük rekoltesinin gerçekleşeceği sözümün arkasındayım. Tüm üreticilerimizin bu yıl çok az olan mahsullerinin bereketini bol versin. Dünya fındık üretiminin yüzde 75’ine sahip olan bir ülkeyiz. Bu duruma yeni sahip olmadık ve yılladır bu durum söz konusu. Ülkemize yıllık hiçbir döviz harcaması olmadan milyon dolarlarca girdi sağlayan bir tarım ürünüdür fındık. Böyle bir ürünün serbest piyasaya bırakılması bana göre politika hatasıdır. Fındık siyasi bir ürün halinden çıkıp milli bir ürün haline getirilmesi gerekiyor” diye konuştu.
ÜRETİCİ GÖZÜ GİBİ KORUYOR
2016 sezonu rekoltesi beklenilenin altında olunca fındık üreticisinde fiyat beklentisi yükseldi. Giresun serbest piyasasında fındığın ilerleyen günlerde 30 TL’ye yükseleceğini iddia eden üretici fındığını gece gündüz gözü gibi koruyor. Fındığını patozdan geçiren üretici kuruması için serdiği harmanın başında nöbetleşe yatıp kalkıyor.
Harmandaki fındığı için nöbet tutan fındık üreticisi Okan Gürsoy, geçen yıllara göre topladıkları fındıkların 4’de 3’nün olmadığını belirterek, “Bu sezon verimli bir hasat geçmedi. Maalesef beklediğimiz fındığı alamadık, geçen yıllara göre çok daha düşük bir rekolte oldu. Onun içinse bu sene fındığın zirve bir fiyat beklentimiz var. Fiyatların ilerleyen günlerde arz ve talebe göre 30 TL civarında olacağı yönünde iddialar var. Biz de bu umutla fındığımızı gece gündüz uyumadan nöbetleşe bir şekilde bekliyoruz” dedi.
“Zirve fiyat bekliyoruz”
Giresun’da fındık üreticisinin fiyat beklentisi için bu sene zirve bir fiyat olacağını söyleyen Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurittin Karan ise “Bu sene rekolte düşüklüğünden dolayı pazara inen fındık yok denecek kadar az. Önceden kamyonlarla gelen fındık artık taksi bagajlarında gelmeye başladı” ifadelerini kullandı.
“Fındık az olduğu için üretici fındığı satmak istemiyor” diyen Karan,” 2 tonluk bahçeden 100 kilo fındık alan üretici fiyat yükselsin mantığı ile bekliyor. Şuan 14,5 TL'ye kadar fındık serbest piyasada alınmaya başlanıldı ama bu üreticiyi çok fazla memnun etmediği için pazara fındık getirmiyor. Yok denilecek kadar az olan fındığın ilerleyen zamanlarda zirve fiyat yapacağını düşünüyoruz. Bizim üreticiye çağrımız sadece kafasındaki fiyat oluşunca satsınlar, emanete fındık vermesinler” diye konuştu.