Türkiye'de zaman zaman yaşanan şarbon vakası olayları vatandaşlarda korku yaratıyor. Peki şarbon nedir, nasıl bulaşır, tedavi edilebilir mi, ölümcül bir hastalık mıdır soruları merak ediliyor. İşte şarbon hakkında bilinmesi gerekenler...
ŞARBON NEDİR VE NASIL OLUŞUR? ŞARBONUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Şarbon hastalığı, sporlu toz ve kılların solunması ile olur. Ani bir titremeyle 40-41 °C'ye yükselen, ateşle başlar. Şiddetli kusma vardır. Nabız zayıflar ve hızlanır. 2-3 günde öldürür.Şarbonun en tehlikeli formudur.Akciğerlerdeki yoğun dolaşımdan dolayı septisemiye neden olur ve ölüm nedeni genellikle septik şok, cerebral anoksemi'dir.
ŞARBONA HANGİ BAKTERİ SEBEP OLUR?
Bacillus anthracis bakterisinin sebep olduğu şarbon hastalığı, insanlar haricinde otcul memelilerde de görülen bir hastalık türüdür. Şarbon hastalığı kolay bulaşabilen, bu özelliği sebebi ile biyolojik savaşlarda da kullanılan bir bakteridir. Savaş durumları gibi kasıtlı durumlar haricinde doğal yaşamda karşılaşacağımız bu tehlikeyi daha iyi tanımalıyız. Şarbon mikrobu kasıtlı durumlar haricinde genellikle hayvanlardan insanlara ve diğer hayvanlara bulaşmaktadır. Hava tenefüsü ile, tensel temas ile ve mikrobu taşıyan hayvanların eti, sütü gibi gıdalar ile beslenme sonucunda bulaşması mümkündür.
ŞARBON İNSANLARA BULAŞIR MI?
Şarbon hastalığı belli kesimlerde yaygın olabileceği gibi herhangi bir insanı beklenmedik bir yerde de bulabilir ve hasta olmasına sebep olabilir. Genelde hayvancılık ile uğraşan insanların yakalandığı bu hastalık, köylerin dışında veterinerlik merkezlerindeki çalışanları, deri işletmeleri, yüncülük gibi alanlarda çalışan kişilere de bulaşmaktadır.
ŞARBONUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Şarbon mikrobu bulaşan kişi bunu anında anlayamaz. Hastalık 6-7 gün sonra deride kabarcık oluşturarak ilk gözle görülür belirtisini ortaya çıkarır. Sinek ısırığına benzer bu kabarıklık tedavi edilmez ise, baloncuk halini alarak daha da ilerlemeye başlayıp kara lekeler oluşturur. Bu belirtilere rağmen tedavi edilmeyen şarbon hastalığı duruma göre ölüm ile sonuçlanabilir.
ŞARBONUN TÜRLERİ NELERDİR?
Hastalık deri, bağırsak ve akciğer şarbonu olarak 3 farklı bölgede incelenir. Deri şarbonu, basit olarak yukarıda bahsettiğimiz kabarcıklarla başlar ve ilerde baloncular oluşturur. en hafif seyri bu türdür. Bağırsak şarbonu, bağırsak bölgelerindeki organları etkileyerek bulantı kusma ile kendini gösterir, ilerledikçe kan zehirlenmesi,kanlı kusma, kanlı idrarla devam eder. Bağırsak şarbonunda hastaların %50 gibi yüksek bir oranı kaybedilir. Akciğer şarbonu en tehlikeli ve ölümle sonuçlanan türüdür.Grip gibi başlar fakat o şekilde bitmez. Bu türü neredeyse tüm hastalarda ölüm ile sonuçlanır.
ŞARBON NASIL TEDAVİ EDİLİR?
En çok kullanılan tedavisi antibiyotiklerdir. Hastalığın bulaştıktan sonra ilerlemesi tedaviyi imkansız kılmaktadır. Erken teşhis her hastalıkta olduğu gibi bu durumda da çok büyük öneme sahiptir. Yapılması gereken en doğru adım bu hastalıktan korunmaktır. Şarbonun teşhis edildiği hayvanlar kireç içine gömülmeli, temas ettiği her şey yakılmalı, aşılar yapılmalı hatta gerekirse bölge karantina altına alınmalıdır.
ŞARBONDAN KORUNMA NASIL OLUR?
Şarbon mikrobu dirençlidir. Yıllar boyunca toprakta canlı kalabilir. Şarbon hastalığının görüldüğü bu bölgelerde hayvanlar için kullanılan şarbon aşısı yapılmalıdır. Bu aşı insanlada kullanılmaz. Böylece mikrobun hayvanlarda hastalık yapmasının önüne geçilir. Ayrıca bu bölgedeki hayvanlarla temas etmekten kaçınmak, etini yememek hastalıktan korunmaya yardmcı olur.
Şarbondan şüphelenilen durumlarda mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır. Hayvan ürünlerini kullanan endüstri kuruluşlarının kontrolden geçirilmeleri gerekir. Bu kuruluşlarda çalışan kişilerin de temizliğe dikkat etmeleri gerekir.
Şarbonun biyolojik bir silah olduğunu ve terör amaçlı kullanıldığını söylemiştik. Genelde paket ya da zarf yoluyla insanlara ulaştırılıyor. Eğer şüpheli bir durum varsa; mutlaka paketi ya da zarfı açmayın. Paketi bir kaç torbaya birden geçirip, ağzını iyice bağlayın ve etrafta paketten gelen toz varsa mutlaka temizleyin. Daha sonra ellerinizi iyice sabunlayın. Bundan sonra yetkililere durumu bildirip işi onlara bırakın.