"Reis Bey", "Kuruluş Osmancık", "Süper Baba" ve "Osmanlı Cumhuriyeti" adlı yapımlardaki rolleriyle Türk sinemasının unutulmaz isimlerinden biri olan Sümer Tilmaç, vefatının 4. yılında anılıyor.
Türk sinemasının önemli karakter oyuncularından Sümer Tilmaç, 15 Temmuz 1948'de Malatya'da dünyaya geldi. Giritli bir memur baba ile Türkmenistan göçmeni memur bir annenin çocuğu olan Tilmaç, 1964'te, 16 yaşındayken Arena Tiyatrosu'nda oyunculuğa başladı.
İstanbul Belediye Konservatuvarı'ndan 1968'de mezun olan sanatçı, Münir Özkul ve Gazanfer Özcan'ın öğrencisi olarak yetişti ve kariyeri boyunca Türk tiyatrosunun saygı duyulan isimleriyle aynı sahnede buluştu.
Bir açıklamasında anne ve babasının da tiyatroya çok meraklı olduğunu ifade eden Tilmaç, "Her yerde mutlaka bir oyun oynuyorlardı. Annem bana hamileyken ben sahneye çıkmışım. O yüzden sahne hayatım biraz daha fazla." ifadelerini kullanmıştı.
60 kadar tiyatro eserinde oynadı
Sümer Tilmaç yaşamı boyunca yaklaşık 60 tiyatro oyununda sahne aldı. Sadık Şendil tarafından yazılan "Yedi Kocalı Hürmüz" eserinde de rol alan usta oyuncu, yine Şendil'in kaleme aldığı "Kanlı Nigar" oyununda ise başrolleri Münir Özkul ve Altan Karındaş ile paylaştı.
Televizyonun hayatın içine girmesiyle sinema ve televizyonda da görünmeye başlayan sanatçı, televizyonun ilk çıktığı yıllarla ilgili hatıralarını şu sözlerle aktarmıştı:
"1960'lı yıllarda Çalışma Bakanlığı bizi Almanya'ya göndermişti. Biz, o zamanlar televizyonu filmlerde görüyorduk. Otel lobisinde rengarenk bir televizyon, akvaryum gibi. Dokuz kişi karşısına oturduk. İlk defa televizyonla karşılaşıyoruz. Fakat bizim anlayamadığımız tuhaflıklar vardı. Meğerse bir Alman, arkamızdan, elinde kumandayla kanal değiştiriyormuş. Bu durumda Kızılderili kabilesi gibi televizyonun içine düştük. Daha sonra bu işi yapmaya başladık."
Usta oyuncu, 1993-1997 arasında Türkiye'de büyük beğeniyle izlenen "Süper Baba" dizisinde Şevket Altuğ ile birlikte aldığı rolle dikkati çekti.
Sanatçı ayrıca "Reis Bey", "Kuruluş Osmancık", "Osmanlı Cumhuriyeti", "Meraklı Köfteci", "Vatandaş Rıza", "Ah Güzel İstanbul", "Gırgıriye", "Kılıbık", "Damga", "Acı Dünyalar", "Kahpe Bizans", "Hemşo" ve "Çakallarla Dans" adlı yapımların da aralarında bulunduğu 210'dan fazla film ve dizide rol aldı.
"Son" filmindeki rolüyle ödül aldı
"Karaoğlan" adlı televizyon dizisinde de oynayan Sümer Tilmaç, "Son" filmindeki rolüyle 2002'de verilen 7. Sadri Alışık Ödülleri'nde "En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu" ödülüne layık görüldü.
Kendi yazdığı "Ispanaktan Nağmeler" adlı film için 2005'te yönetmen koltuğuna oturan usta oyuncu, filmin başrolünü de kendisi üstlendi.
Tilmaç, 2010'da vizyona giren, Murat Şeker'in yönetmenliğini üstlendiği "Çakallarla Dans"'ın ardından aralarında "İkizler Firarda", "Şenlikname: Bir İstanbul Masalı", "Pak Panter"in de olduğu filmlerde rol aldı. Sanatçı son dönemlerinde "Olur İnşallah" ve "Polis Akademisi: Alaturka" için kamera karşısına geçti.
Sinema ve dizi oyuncusu Sümer Tilmaç, 12 Haziran 2015'de sanatçı Sedat Peker'in düğünü sırasında geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.
Hayatını "Sümerce"de anlattı
Vefatından kısa bir süre önce, hayat hikayesini eğlenceli bir dille kaleme alan Tilmaç, "Sümerce" adlı komedi oyununu sanatseverlerle buluşturdu.
Sahnedeki 50. yılını Sümerce ile kutlayan sanatçı, oyuna ilişkin şu değerlendirmeyi yapmıştı:
"Anılar, yaşanmışlıklar enteresan. Bir şeyler kötüymüş gibi yaşanıyor, fakat aradan zaman geçtiğinde mizah oluyor. Bizim de öyle oldu. Bir zamanlar meşakkat diye yapılan her şeyi, bugün bakıldığında, aradan geçen zaman içinde çok başka noktalarda düşünmeye başlıyorsunuz. O da çok güzel oluyor."
Sümer Tilmaç kendisine hep "Anılarını yazar mısın?" diye sorulduğunu aktararak, "Ben de onlara hep şöyle bir cevap verdim: 'Yazmak yerine sahnede bunu anlatmak istiyorum.' İyi ki de öyle demişim, iyi ki de öyle yapmışım." demişti.
Karakter oyuncusu olarak canlandırdığı her rolle akıllarda yer edinen sanatçı, katıldığı bir televizyon programında ise oyunculuğun emek işi olduğuna işaret ederek şunları kaydetmişti:
"Benim de hoşuma giden, unutamadığım filmler hangileri diye bana sorduklarında, 'Para alamadığım filmler.' diyorum. Bizim kaderimizde böyle bir şeyler var. Biz bu işten para kazanmaya değil, bu işi yapmaya gelenlerdeniz. Bunu da yüreklilikle söylüyorum. Tabii ki hayatımızı idame ettirmek anlamında para kazandığımız işler de oluyor."
Usta oyuncu yaşamı boyunca yalnız Türk filmleri değil yabancı yapımlarda da rol aldı. Tony Curtis ve Anthony Quinn ile "Paralı Askerler" isimli filmde birlikte rol alan sanatçı, "Almanların, İtalyanların, Fransızların filmlerinde oynadım. Biraz beynelmilel bir halimiz var. Uluslararası başarının bize bir şey katacağını düşünüyorum." değerlendirmesinde bulunmuştu.