Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) Gazze'de kalıcı ve sürdürülebilir ateşkese dönüşecek şekilde ramazan ayında acilen ateşkes sağlanması talep edilen karar tasarısı kabul edildi.
15 üyeli BMGK'de geçici üyeler Cezayir, Ekvator, Guyana, Japonya, Malta, Mozambik, Güney Kore, Sierra Leone, Slovenya ve İsviçre tarafından hazırlanan karar tasarısı oylandı.
Tasarı, 14 "evet" ve 1 "çekimser" oyla kabul edildi. ABD çekimser oy kullandı.
Uzun süren müzakerelerin ardından karar tasarısında "daimi ateşkes" ifadesinde mutabık kalınmıştı. ABD heyeti, son anda tasarı metninde değişiklik talep ederek "daimi" ifadesini "kalıcı" ile değiştirdi. Böylelikle, ABD'nin ateşkes sürecine esneklik katmış olduğu düşünülüyor.
Rusya'nın oylama öncesinde ifadeyi ilk haline çevirmeye yönelik değişiklik önerisi ABD tarafından veto edildi.
7 Ekim'in ardından BMGK'de ilk kez Gazze'de ateşkes talep edilen bir karar kabul edilmiş oldu.
Ramazan ateşkesinin kalıcı ateşkese dönüşmesi talep edildi
Kararda, BMGK'nin Filistin meselesine ilişkin şimdiye kadar kabul edilen kararları hatırlatılarak, tüm tarafların uluslararası hukuk, uluslararası insancıl hukuk ve uluslararası insan hakları hukukuna uyma yükümlülüğü bulunduğu belirtildi.
Sivil ve sivil altyapılara yönelik saldırılar ve her türlü terör eyleminin kınandığı kararda, esir almanın uluslararası hukukun ihlali olduğu ifade edildi.
Kararda, Gazze Şeridi'ndeki korkunç insani durum hakkında derin endişe duyulduğunun altı çizilerek, Mısır, Katar ve ABD tarafından yürütülen diplomatik çabalar tasdik edildi.
"Ramazan ayında tüm tarafların saygı duyacağı acil ateşkes sağlanması, bunun kalıcı ve sürdürülebilir ateşkese yol açması ve tüm rehinelerin acil ve koşulsuz serbest bırakılması" talep edilen kararda, rehinelerin insani ve tıbbi yardımlarının karşılanması için erişim sağlanması istendi.
Kararda, taraflara esir tuttukları kişilere yönelik uluslararası hukuk uyarınca yükümlülüklerini yerine getirme çağrısı yapıldı.
Gazze Şeridi'ne insani yardım sevkiyatının acilen artırılması gerektiğinin öneminin altı çizilen kararda, aynı zamanda sivillerin korunması ve gerekli insani yardımların sağlanması için tüm engellerin kaldırılması talep edildi.
Kararda, durumun yakından takip edileceği vurgulandı.
ABD'nin karar tasarısı
22 Mart'ta oylamaya sunulan ve Çin ile Rusya'nın veto ettiği ABD karar tasarısı, 20 Şubat'ta müzakerelere açılmıştı. Tasarıda, Gazze'de ateşkesi rehinelerin bırakılmasıyla ilişkilendirip diplomasiyi destekleme çağrısıyla yetinilmişti.
Diplomatik çabalarla sağlanacak olan ateşkesin sürdürülebilir ateşkese çevrilmesinin önemine işaret edilen tasarıda, "Hamas ve diğer terörist ve aşırıcı grupların Filistin halkını temsil etmediği" ve Hamas'ın "bazı üye ülkelerce terör örgütü ilan edildiği"ne dikkat çekilmişti.
10'uncu kez karar tasarısı oylandı
Gazze'ye ilişkin 7 Ekim 2023'ten sonra çok sayıda oturum düzenlenen BMGK'de, bugün yapılanla 10 karar tasarısı oylamaya sunuldu.
Bu kararla birlikte 2712 ile 2720 sayılı kararlar da kabul edilmişti.
BM Genel Sekreteri Guterres'e göre "Gazze tasarısının uygulanmaması affedilemez"
BM Genel Sekreteri Guterres, X hesabından yaptığı açıklamada, Gazze tasarısının kabul edilmesini değerlendirdi.
Guterres, paylaşımında, "Güvenlik Konseyi, Gazze ile ilgili uzun zamandır beklenen ve acil ateşkes ile tüm rehinelerin koşulsuz serbest bırakılmasını talep eden tasarıyı az önce onayladı. Bu tasarı mutlaka uygulanmalıdır, başarısız olması affedilemez." değerlendirmesini yaptı.
Hamas, BMGK'nin Gazze'de "acil ateşkes kararını" memnuniyetle karşıladı. Filistinli İslami Direniş Hareketi Hamas, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) Gazze Şeridi'nde ramazan ayında acil ateşkes talep eden karar tasarısını memnuniyetle karşıladı.
Hamas'tan yapılan yazılı açıklamada, "BMGK'nin bugün yaptığı acil ateşkes çağrısını memnuniyetle karşılıyoruz. Tüm Siyonist güçlerin Gazze Şeridi'nden çekilmesini ve yerinden edilenlerin evlerine geri dönmesini sağlayacak kalıcı bir ateşkese ulaşmanın gerekliliğini vurguluyoruz." ifadesi kullanıldı.
Esir takasının önemine değinilen açıklamada, "Her iki taraftaki esirlerin serbest bırakılmasına izin veren bir esir takası sürecine bir an önce girişmeye hazır olduğumuzu teyit ediyoruz." ifadesine yer verildi.
BMGK'nin kararına değinilerek, Gazze'nin tüm bölgelerinde Filistinlilerin hareket özgürlüğü ve insani ihtiyaçlarının sağlanması gerektiğine vurgu yapıldı.
Açıklamada, İsrail saldırılarında yıkılan binaların enkazında can veren, aylardır enkaz altında kalan Filistinlilerin defnedilebilmesi amacıyla Gazze Şeridi'ne enkaz kaldırmak için ağır makinaların ulaştırılması ihtiyacına değinildi.
Hamas, "Ateşkes çağrısına uyması ve Filistin halkına karşı soykırım savaşını durdurması için BMGK'yi İsrail'e baskı yapma" çağrısında bulundu.
Açıklamada, "Hamas, uluslararası kararlara ve uluslararası hukuka uygun olarak Filistin halkımızın başkenti Kudüs olmak üzere bağımsız, egemen Filistin devletini kurma hakkını, geri dönüş ve kendi kaderini tayin hakkını teyit eder." denildi.
AB, BMGK'de kabul edilen Gazze'de ateşkes tasarısından memnun Avrupa Birliği (AB) yetkilileri, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK), Gazze'de kalıcı ve sürdürülebilir ateşkese dönüşecek şekilde ramazan ayında acilen ateşkes sağlanması talep edilen karar tasarısının kabul edilmesini "memnuniyetle" karşıladı.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, BMGK'de kabul edilen tasarıyı "takdirle karşıladığını" belirtti.
Michel, geçen hafta düzenlenen AB zirvesinde, üye ülkelerin liderlerinin Gazze'de "sürdürülebilir ateşkes, tüm esirlerin koşulsuz olarak serbest bırakılması ve insani yardım sağlanması için çatışmalara acilen insani ara verilmesi" çağrısında bulunduğunu hatırlatarak, "Şimdi bunun yerine getirilmesi aciliyet arz etmektedir." ifadesini kullandı.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de X hesabından yaptığı paylaşımda, kararı memnuniyetle karşıladığını bildirerek, "Bu kararın uygulanması tüm sivillerin korunması açısından hayati önem taşımaktadır." değerlendirmesinde bulundu.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, X hesabından paylaşımında, karar tasarısının kabul edilmesini "memnuniyetle karşıladığını" belirtti.
Kararın, "ramazan boyunca derhal ateşkes ilan edilmesini ve bunun kalıcı bir ateşkese dönüşmesini, tüm esirlerin koşulsuz olarak serbest bırakılmasını talep ettiğini ve bölgeye insani yardım akışının genişletilmesi ile sivillerin korunması gereğini vurguladığını" aktardı.
Borrell, kararın herkes tarafından acilen uygulanması gerektiğine işaret etti.
AB dönem başkanı Belçika'nın Dışişleri Bakanı Hadja Lahbib ise sosyal medya paylaşımında, karardan duyduğu memnuniyeti belirterek, "Silahlar susmalı, esirler serbest bırakılmalı ve yardımlar Gazze'deki Filistinlilere ulaşmalıdır." ifadesine yer verdi.
Filistin, BMGK'da alınan acil ateşkes kararını memnuniyetle karşıladı
Filistin Dışişleri Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) ramazan ayı boyunca Gazze'de ateşkes kararı almasını memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, söz konusu ateşkes kararının daimi ve sürdürülebilir olması gerektiği kaydedildi.
Açıklamada, derhal ateşkes kararının onaylanmasından duyulan memnuniyet belirtilirken, karar saldırıların tamamen durması için doğru yönde atılmış bir adım olarak değerlendirildi.
Filistin halkına karşı saldırının durması gerektiği, yardımların sokulması ve zoraki tehcire engel olunması konusunda uluslararası oybirliğinin öneminin vurgulandığı açıklamada, tüm bunlara ayrıca işlevsel adımların ve İsrail'i cezalandırmanın da eşlik etmesi gerektiği savunuldu.
Açıklamada ayrıca, BM Güvenlik Konseyi üyelerine, alınan kararın uygulanması konusunda üzerlerine düşen hukuki ve tarihi sorumluluğu yerine getirmeleri çağrısı yapıldı.
Mısır
Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Güvenlik Konseyi'nin, krizin başlangıcından bu yana ilk kez, ramazan ayı boyunca Gazze Şeridi'nde ateşkes talep eden bir kararı kabul etmesinin memnuniyetle karşılandığı belirtildi.
Kararın sınırlı bir zaman dilimini kapsaması ve içerdiği yükümlülükler nedeniyle dengesizlikler barındırıyor olmasına rağmen, akan kanın durması, sivil ölümlerinin önüne geçilmesi ve yardımların girişine imkan tanınması için atılmış ilk önemli adım olduğu ifade edildi.
Ateşkes kararının derhal uygulanması gerektiği vurgulanan açıklamada, Mısır'ın, uluslararası ve bölgesel taraflarla Gazze krizinin en kısa sürede çözülmesi için çalışmaya devam edeceği kaydedildi.
Ürdün
Ürdün Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada da BMGK'nın ramazan ayı boyunca Gazze Şeridi'nde ateşkes çağrısında bulunan kararı memnuniyetle karşıladığı kaydedildi.
İsrail'in, sivillerin korunmasını, insani yardımın Gazze Şeridi'nin her yerine yeterli ve sürdürülebilir şekilde ulaştırılmasını sağlamayı da öngören bu karara uyması gerektiğinin altı çizildi.
Bu kararın, acil ve kalıcı bir ateşkese ulaşılmasına; uluslararası toplumun ve BMGK'nın, 1967 sınırlarında, başkenti Kudüs olan bağımsız ve egemen bir Filistin devletinin kurulmasını sağlayacak, bölgede güvenliği, barışı ve istikrarı güvence altına alacak şekilde iki devletli çözümün korunmasını sağlayacak tedbirleri almasına katkı sağlamasını umduğu ifade edildi.
Suudi Arabistan
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Riyad'ın, ramazan ayı boyunca Gazze'de derhal ateşkes sağlanması çağrısında bulunan, kalıcı ve sürdürülebilir bir ateşkese ve tüm esirlerin serbest bırakılmasına yol açan BMGK kararını memnuniyetle karşıladığı ifade edildi.
Tarafların uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmesinin; insani yardım akışının Gazze Şeridi'ndeki sivillerin tamamını kapsayacak şekilde genişletilmesinin ve sivillere yönelik korumanın güçlendirilmesinin önemi vurgulandı.
Suudi Arabistan, uluslararası topluma "İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki sivillere yönelik saldırılarını durdurması konusunda sorumluluğunu üstlenmesi" çağrısını yineledi.
Cezayir
Cezayir'in yerel gazetesi Eş-Şuruk'un haberine göre, Cezayir'in BM Temsilcisi Ammar bin Cami, uluslararası barış ve güvenliğin korunmasından birinci derecede sorumlu olan BMGK'nın, sonunda üzerine düşen sorumluluğa eşdeğer bir karar aldığını kaydetti.
Söz konusu kararın, 5 ayı aşkın bir süredir devam eden katliamlara son vereceğini ve Filistin halkının umutlarını gerçekleştirme yolunda bir başlangıç olduğunu belirten Bin Cami, BMGK'dan, Gazze'yle ilgili çıkan kararın uygulanmasını istedi.
Rusya
Rusya'nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia, BM Güvenlik Konseyi'nde alınan Gazze'de ramazan ayında acilen ateşkes sağlanması kararına ilişkin, "Ramazan sonunda ne olacak, maalesef orası açık değil." ifadesini kullandı.
Nebenzia, BM Güvenlik Konseyi'nde geçici üyeler tarafından sunulan karar tasarısının oylanmasının ardından konuştu.
Sadece ramazan ayı ile sınırlı olsa bile BMGK'nin ilk kez acil ateşkes konusunda karar almasının önemli olduğunu vurgulayan Nebenzia, ancak söz konusu ateşkes için "Ramazandan sonra ne olacak, maalesef orası açık değil." değerlendirmesinde bulundu.
Nebenzia, ABD'nin karar metnindeki "daimi ateşkes" kelimesini oylama öncesi "kalıcı" şeklinde değiştirmesini eleştirerek, "İsrail'e koruma sağlayanlar hala ona serbestlik vermek istiyor. Bu ifadenin İsrail'in Filistinlilere yönelik insanlık dışı operasyonunu ilerletmek yerine barışın yararına kullanılacağına inanmayı çok istiyoruz." dedi.
ABD'nin yaptığı değişikliği "hayal kırıklığı" olarak niteleyen Nebenzia, buna rağmen Rusya'nın barış için ateşkes kararına "evet" dediğini kaydetti.