Koronavirüs ile mücadelede, "bağışıklık sisteminin dosttan düşmana dönüştüğü an" olarak adlandırılan sitokin fırtınası ölüme neden oluyor. Bu gizemle ilgili araştırma yapan ABD'li bilim insanları, sitokin fırtınasının, iki sinyal proteininin aşırı üretimine yol açan bir kısır döngü olduğunu tespit etti. Bu buluşun hayat kurtarabileceği belirtildi.
ABD'nin Tennessee eyaletinde yer alan St. Jude's Çocuk Araştırma Hastanesi'nden araştırmacılar, koronavirüs hastalarının ölümüne yol açan sitokin fırtınasının nedenlerini anlamak için fareler üzerinde bir araştırma gerçekleştirdi.
'Sitokin fırtınası' ile tetiklenen yıkıcı akciğer iltihabı, koronavirüs hastalarının ölümündeki en önemli etken olarak kabul ediliyor.
SİTOKİN FIRTINASI NEDİR?
Bağışıklık sisteminin yaralanma veya enfeksiyona tepkisinde yer alan bir grup hücreye sitokin adı veriliyor. Stokinler problemin ortaya çıktığı yere gitmek için yarışıyor ve vücudu yabancı bir istilacıya karşı savunmak için daha fazla bağışıklık hücresi göndermesi için sinyal gönderiyor.
Vücudun kendini iyileştirmesinde önemli bir rol oynayan sitokinler bir süre sonra yıkıcı hasara yol açabiliyor. Bağışıklık hücrelerinin akışı kalıcı olduğunda, bağışıklık sisteminin korumaya çalıştığı dokulardaki hücreleri öldürmeye başlayan iltihaplanma meydana geliyor. Sitokin hücrelerinin aşırı miktarda sinyal vermesi nedeniyle çok uzun süre iltihaplanma kontrol dışı kalabiliyor. Bu iltihap, ise koronavirüs hastalarının akciğerlerine dolarak solunum yetmezliğine neden oluyor. Eğer iltihaplanma kontrol edilemezse hastaların birçoğu hayatını kaybediyor.
SADECE BİR EŞLEŞME ÖLÜMÜ TETİKLEDİ
Çalışmanın yöneticisi Doktor Thirumala-Devi Kanneganti ve ekibi araştırma kapsamında Kovid-19 hastalarında en sık görülen sitokinlere odaklandı ve fareler üzerinde kontrollü deneyler yaptı.
Sonuçlarda, yeni tip koronavirüs hastalarında görülen duruma tek bir sitokinin neden olmadığı ortaya çıktı. Araştırmacılar daha sonra sitokinleri birleştirmeye başladılar ve 28 farklı kokteyli denediler, sadece bir eşleşme ölümcül tepkiyi tetikledi.
3 AŞAMALI HÜCRE ÖLÜMÜ SÜRECİ
Ardından Tümör Nekroz Faktörü (TNF) -alfa ve interferon (INF) -gamma adı verilen iki sitokin proteininin, hücreleri öldüren 3 aşamadan oluşan Panoptoz adlı bir sürece neden olduğu bulundu. Bu aşamalara piroptoz, apoptoz ve nekroptoz deniyor ve hepsi hücreleri öldürmek için tasarlanmış özel mekanizmalar meydana getiriyor.
Ardından araştırmacılar, koronavirüs ile enfekte olmayan farelere hem TNF-alfa hem de IFN-gama kokteyli verdiler ve Kovid-19 vakalarında görülene benzer hasara neden olduğunu ortaya koydu.
"ARTIK HANGİ SİTOKİNLERİ HEDEF ALMAMIZ GEREKTİĞİNİ BİLİYORUZ"
Araştırmacılar, durumu tedavi etmek için ilaçların artık hangi proteinleri hedef alması gerektiğini bildiklerini söyledi. Bilim insanları, söz konusu iki sitokini hedefleyen ve nötralize eden antikorların halihazırda mevcut olduğunu ve diğer enflamatuar hastalıkların tedavisinde kullanıldığını belirtti. Doktorlar, söz konusu antikorları enfekte olmuş farelere verdi ve hayvanların ölme olasılığının daha düşük olduğunu buldu.
Çalışmanın yöneticisi doktor Thirumala-Devi Kanneganti, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Bulgular, TNF-alfa ve IFN-gama tarafından uyarılan iltihaplı hücre ölümünü Kovid-19'a bağlıyor. Sitokin fırtınası neden olan mekanizmayı anlamak, etkili tedavi stratejileri geliştirmek için kritik öneme sahip. Bu araştırma, bu konudaki gizemi büyük ölçüde çözüyor. Ayrıca, Kovid-19'un ve sepsis de dahil olmak üzere diğer yüksek derecede ölümcül hastalıkların tedavisi için önemli potansiyele sahip spesifik sitokinleri de belirledik. Sonuçlar ayrıca, bu sitokin kombinasyonunu hedefleyen tedavilerin, yalnızca Kovid-19'un değil, aynı zamanda sitokin fırtınası ile ilişkili diğer birçok ölümcül bozukluklarda işe yarayabileceğini gösteriyor" ifadelerini kullandı.