Yeni fındık stratejisinin ardından Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) fındık almayacağının açıklanmasıyla gözlerin çevrildiği serbest piyasada, ilk ürünlerin pazara inmesiyle fındık fiyatları oluştu.
Fındık toplama tarihlerinin belirlenmesinin ardından başlanan hasat döneminin sonuna yaklaşırken, özellikle sahil kesimindeki bazı üreticiler, topladıkları fındıkları kurutarak, pazara getirmeye başladı.
Pazar ilk ürünün inmesiyle, serbest piyasada 50 randımanlı kabuklu Giresun kalite tombul fındık 3,30 lira, levant kalite fındık ise 3,20 liradan işlem gördü.
Giresun Ziraat Odası Başkanı Özer Akbaşlı, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, üreticiye yapılacak dekar başına ödemeyle çiftçinin eline bugünkü şartlarda kilo başına 4-4,5 lira dolayında bir paranına geçeceğini kaydetti.
Serbest piyasada oluşan rakamların kendilerine bağlamadığını ifade eden Akbaşlı, ''Bizim bu fiyatlardan satacak, pazara getirecek fındığımız yok. Çiftçiler olarak aklımızdan geçen fiyat 5 lira. Dolayısıyla piyasada bu rakam olursa fındığı getiririz'' dedi.
Bu yıl rekoltenin gerek Ulusal Fındık Konseyi'nin, gerekse Tarım Bakanlığı'nın yaptığı rekolte tahminlerinin çok altında olduğunun, üzerine basılarak söylendiğini belirten Akbaşlı, ''Temmuz başında çotanak sayıldı. Ortalama, bu yıl geçen yıla oranla 3'te bir fındık var deniliyordu. Ancak bahçeye fındık toplamak için girildiğinde rekolte düşüşünün daha fazla olduğunu gördük. Dolayısıyla bu süreci tüccar, sanayici, ihracatçı da çok yakından takip ediyor. Daha önce belirlenen miktarda fındığın çıkmayacağını onlar da görüyorlar. Çifti de bunu artık çok iyi biliyor. Birazcık direnirsem, fındığı pazara indirmezsem, fındık çok kısa sürede 5 lira eder diyorlar'' diye konuştu.
-''BAŞBAKAN TMO'NUN FINDIK SATMAYACAĞINI AÇIKLAMALIDIR''-
Akbaşlı, TMO'nun elinde bulunan fındığı satmayacağını daha önce ilan ettiğini anımsatarak, şöyle devam etti:
''Biz bu açıklamalara güveniyoruz. Ancak sayın Başbakandan son bir kez, (Tarım Bakanlığının açıklamış olduğu fındık satmayacağız biçimindeki açıklamayı, ben de ülkenizin Başbakanı olarak destekliyorum. 2009 mahsulünden çiftçinin elindeki fındık bitine kadar, bu fındık satılmayacaktır. Bunu da bütün dünyaya ilan ediyorum. Bunu bütün dünyadaki, Türkiye'deki fındık alıcıları böyle bilmelidir) diye bir açıklama gelirse, Başbakana güvenle çiftçi fındığı tutacaktır. Fındığın 5 lirayı, 6 lirayı bulmaması için bir sebep yoktur. Bilakis bulması için şartlar son derece müsaittir.''
Geçen yıl TMO'nun fiyatlarıyla piyasanın 5 liradan kapandığını vurgulayan Akbaşlı, ''Dekar başına ödemeyle bugün 3 liraysa fındık, üreticisinin eline 4, 4,5 lira arasında para geçmiş oluyor. Oysa geçen sene piyasa, 5 liradan kapanmıştı. Geçen seneden bu seneye oranla fiyat artışları, tarımsal girdi artışları göz önünde tutulduğunda, çiftçi piyasada fındığını 5 lira, 5,5 liraya satarsa 1,5 lira da devlet desteğini alıp cebine koyarsa, yüzü güler'' ifadelerini kullandı.
Akbaşlı, bu yıl zaten üreticinin rekoltenin az olması nedeniyle de bir mağduriyetinin bulunduğunu anlatarak, ''Elinde geçen sene 5 ton fındığı olan kişinin bu yıl 1 ton fındığı var. Örneğin üretici geçen sene 5 ton fındığının yarısını TMO'ya verdi, yarısını 2,5 liraya piyasaya sattı. Ortalama 3,75 olur. Geçen yıl 19 bin lira cebine girdi. Bu sene 5 ton fındığı olan adamın 1 ton fındığı var. Dolayısıyla bunu 7 liraya satarsa, hiç olmazsa, 3-5 kuruş ona kalır. Bu seneyi artık kuru ekmek zeytinle geçirir diye düşünüyorum'' diye konuştu.
Çiftçinin ürününü köyden kente getirirken kaça satacağının hesabını yapması gerektiğini belirten Akbaşlı, ''Biz çiftçiler olarak fındığımızı 4,5-5, 5,5 lira arasında fiyatla satmak istiyoruz. Erkenden ihtiyacı olan 4,5 liraya, biraz daha bekletenler 5, biraz daha bekletenler ise 5,5 liraya satabilir. Üretici sabırlı olsun. Birden pazara ürününü indirirse fiyatlar düşebilir'' dedi.
-CİRAV: ''ÜRETİCİ ACELE EDİP FINDIĞINI BİRDEN PAZARA İNDİRMESİN''-
Trabzon Ticaret Borsası Meclis Başkanı Mehmet Cirav ise serbest piyasada oluşan fiyatların tam beklenen rakam olmadığını belirterek, ''Ama dekar başına yapılacak destek ile üreticinin eline 4 lira üzerinde bir para geçer. Yine de bu para çok da yeterli sayılmaz'' dedi.
Şimdiki fiyatların çok ölçü olmadığını anlatan Cirav, ''10 gün sonrasını görmek lazım. Bu fiyatların asla aşağı düşmesine taraf değiliz. Bir miktar daha yukarda olsa, 3,70 lira civarında olsa üretici için iyi sayılan bir durum olur. Umarım fiyatlar düşmez'' diye konuştu.
Cirav, yeni fındık stratejisinde üreticiye de büyük iş düştüğünü belirterek, şöyle devam etti:
''Fındığı birden pazara getirmesinler. Birden getirirseler fiyatlar düşebilir. İmkanı yerinde olanlar acele etmesinler. Böylece acelesi olanlara yardımcı olmuş olurlar. Tüccara bırakılan emanet fındık, fiyatların düşmesinde büyük bir etken. Üretici bu işten vazgeçmeli. Artık üretici daha bilinçli olmalı. En büyük iş üreticiye düşüyor'' şeklinde konuştu.
Cirav, serbest piyasada oluşan fiyatların arz talebe göre belirlendiğini kaydederek, ''Bütün ürünlerde olduğu gibi fındıkta da böyle. İthalatçı en ucuza almak ister. Ama üretici daha şuurlu olursa piyasaya fazla fındık getirmezse yüksek fiyata satar. Serbest piyasada fiyatları arz talep dengesi belirler. Başka bir şey belirlemez. Üreticiye bu konuda büyük görevler düşüyor'' dedi.
-ÜRETİCİ MEMNUN DEĞİL-
Fındığını pazara getiren üretici Fuat Yetim ise yeni uygulama ile vatandaşın tüccara mecbur bırakıldığını belirterek, şunları söyledi:
''Zaten işçiye bin 540 lira yevmiye verdim. Fındığım ise bin 100 kilo civarında. Benim masraflarımı bile karşılamayacak bu fiyat. Ben doğduğumdan bu yana bu işi yapıyorum. Fındığın gerçek fiyatı bulmasını istiyoruz. Yani 7 lira olması gerekiyor. Türkiye genelde fakirleşti. Fındığı saklamanın da bir anlamı olmadığını düşünüyorum.''
Komisyoncu Celil Karabine de serbest piyasada fındık fiyatının 3,20 liradan başladığını belirterek, Önceki senelere göre fiyatlar fena değil. Geçen sene 2,20 liraydı'' dedi.
Üreticinin, Ramazan ayı gelmesi nedeniyle eksiklerini gidermek için fındığını pazara getirmeye başladığını anlatan Karabina, ''Sıkıntı ise fiyatların üretici tarafından beğenilmemesi. Tabi bu fiyat gayet düşük. Yapılan masraflar çıkınca elinde bir şey kalmıyor üreticinin. Bizim yapabileceğimizde bir şey yok, sonuçta bizde komisyoncuyuz.
Geçen sene çok kötüydü randıman. Bu sene iyi ancak daha önceki yıllara göre iyi değil. Ayrıca fındığın kabuğu kalın olduğu için randıman düşüyor.''