Emekli olduktan sonra işyeri açarak Bağ-Kur kapsamında çalışan bu kişilerin ocak ayında maaşları kesildi. Zaman gazetesinin haberine göre, buna SSK ve Bağ-Kur bilgisayar kayıtlarının karşılaştırılması yol açtı.
Yapılan incelemede Bağ-Kur kapsamında çalışan bu kişilerin Tarım SSK kapsamında emekli oldukları görülünce kendilerine, ocak ayından itibaren emekli maaşlarının kesildiği bildirildi. Bu kişiler kayıt dışı çalışıyor olsalardı ya da işyerlerini bir başkasının üzerine açsalardı maaşları kesilmeyecekti.
Normal SSK'lılara tanınan emekli olduktan sonra işyeri açarak çalışabilme hakkı, 2925 sayılı Tarım SSK Kanunu'nda söz konusu değil. Yasanın 23. maddesine ve Tarım SSK Kanunu'na göre emekli olduktan sonra bir işyerinde çalışan ya da işyeri açarak Bağ-Kur kapsamında sigortalı olanların emekli maaşlarının kesilmesi gerekiyor. Diğer SSK'lılar ise sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışabiliyor. Ancak Tarım SSK emeklileri bu durumu bilmiyor. Kurum da şimdiye kadar bu yönde denetim yapmadığı için yüzlerce emekli, yıllardan beri ikinci bir işte sigortalı olarak çalışıyordu. SGK'nın tek çatı sistemine geçmesinin ardından Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK'nın bilgisayar sistemindeki bilgiler karşılaştırıldı. Bu karşılaştırma tarım emeklilerini mağdur etti. Bağ-Kur kapsamında çalışan 243 kişinin Tarım SSK kapsamında emekli olduğu görüldü. Mevzuatı bilmedikleri için işyeri açarak çalışan bu kişiler, şimdi maaşlarının kesilmesinin şokunu yaşıyor. Türkiye, 1 Ekim'de yürürlüğe giren reforma kadar 5 ayrı sosyal güvelik mevzuatına sahipti. SSK, Emekli Sandığı, Bağ-Kur, Tarım Bağ-Kur ve Tarım SSK'dan oluşan 5 ayrı mevzuat, uygulamada da çeşitli sorunlara yol açıyor. Sosyal Güvenlik Reformu ile birlikte mevzuatın teke inmesi konusunda önemli bir adım atıldı. Ancak mevzuatın tekleştirilmesi çalışmaları, çeşitli mağduriyetleri de beraberinde getiriyor. Bunun son örneği Tarım SSK emeklilerinde yaşandı. İşyerleri Bağ-Kur'a kayıtlı olduğu için maaşlarından oldular. Şimdi yeniden maaşlarına kavuşabilmenin mücadelesini verecekler. Bu emeklilerin maaşlarını yeniden alabilmeleri için çalıştırdıkları işyerlerini kapatmaları ya da bir başkasına devrederek emekli maaş talebiyle kuruma başvurmaları gerekiyor. Yapılacak incelemenin ardından ödedikleri yeni primler de göz önüne alınarak maaşları bağlanabilecek.
Yeni işe girenler aynı sorunu yaşayacak
Öte yandan Sosyal Güvenlik Reformu ile birlikte 30 Nisan 2008'den sonra işe girenler, emekli olmaları halinde, tıpkı Tarım SSK'da olduğu gibi maşaları kesilmeden ikinci bir işte çalışamayacaklar. Eğer çalışırlarsa emekli maaşları kesilecek. Ancak bu kişiler kayıt dışı çalışırlarsa herhangi bir yaptırımla karşılaşmayacaklar. Bu nedenle reformun getirdiği bu düzenleme, kayıt dışını artıracağı eleştirilerine yol açıyor.
Bakanlık müfettiş transfer edecek
Kısa çalışma ödeneği için başvuran firmaların taleplerine yetişemeyen Çalışma Bakanlığı, diğer bakanlıklardan müfettiş transfer edecek. Ekonomik krizle birlikte işverenin ve işçinin umudu olan ödenek için 700 civarında firma, yaklaşık 80 bin işçi için kısa çalışma ödeneği talebiyle Türkiye İş Kurumu'na başvurdu. Kısa çalışma ödeneği ile ilgili yasa, firmaların başvurularını İşkur'a yapmalarını öngörüyor. İş Kurumu da bu bildirimleri aynı gün Çalışma Bakanlığı'na iletiyor. Bu başvuruların Çalışma Bakanlığı müfettişleri tarafından incelenerek kısa çalışmayı hak edip etmediklerinin 15 gün içinde tespit edilmesi gerekiyor. Fakat Çalışma Bakanlığı, 250 müfettişle firmaların taleplerine yetişemiyor. Yeni müfettiş alınması ve eğitilmesi ise en az bir yıllık bir süreç gerektiriyor. Bu nedenle bakanlık ara formül geliştirerek hem bağlı kuruluşlardan hem de diğer bakanlıklardan müfettiş transfer edebilecek. Bunun için kısa çalışma ödeneğinin miktarını artıran torba yasaya bir madde eklendi.
Tarım SSK'lılar birçok haktan mahrum
Tarımda belli aralıklarla çalışan ırgat ve işçileri sosyal güvenlik kapsamına almak amacıyla 1983 yılında çıkarılan 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu, diğer sigorta kollarının sahip olduğu birçok hakka sahip değil. Devlet, 200 bin civarındaki tarım sigortalıların doğum masraflarını karşılamıyor. Doğum veya doğumla ilgili rahatsızlıkla hastaneye giden tarım sigortalı, tedavi ücretini cebinden ödüyor. Tarım sigortalılara en fazla 18 ay boyunca tedavi hizmeti veriliyor. Hasta bu süre içerisinde iyileşmezse sonraki dönem için tedavi ücreti kendisinden tahsil ediliyor. Ayrıca bu kişilerin kız çocukları, 18 yaşından sonra babalarının sigortalarından yararlanamıyor. Emekli olduktan sonra çalışmaları halindeyse maaşları kesiliyor. Öte yandan Sosyal Güvenlik Reformu, tarım sigortalılığı kaldırdı. Artık hiç kimse tarım sigortalı olamıyor. Daha önce tarım sigortaya kaydolanların sigortalılığı sürecek. Bu durumdaki 200 bin kişinin emekli olmasıyla birlikte Tarım SSK tamamen kalkacak.