Uluslar arası Para Fonu (IMF), global krizle mücadele için tüm dünyaya önerdiği planları, Türkiye'ye gelince unutmazsa bu kez yapılacak IMF anlaşmasının, geçmişte bilinenlerden çok farklı olması gerekiyor.
IMF, tüm dünyaya KDV artışı değil indirimi, vergi artışı değil indirimi, işsizlik maaşında artış, yoksullara destek, iç talebin düşmemesi için bütçeden destek önlemleri, önemli kamu yatırımlarının durdurulmaması gibi önlemler alınmasını tavsiye ediyor.
IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn geçen hafta İspanya'da yaptığı konuşmada, IMF'nin şu ana kadar sergilediği yaklaşımı daha ayrıntılı hale getirdi. Kahn'ın söyledikleri alt alta sıralandığında oldukça ayrıntılı bir krize karşı mücadele programı ortaya çıkıyor.
Ancak bu programın, IMF'nin şimdiye değin Türkiye'ye önerdiği ve uyguladığı programlardan tamamen farklı olduğu görülüyor. IMF Türkiye'den tüm dünyaya önerdiği şeylerin tam tersini istemeyecekse, krizle mücadele programının kapsamında şunların yer alması gerekiyor:
1- Finansal kriz nedeniyle ortaya çıkan yaygın sermaye çıkışının olumsuz etkilerine azaltmak için IMF'den likidite desteği sağlanmalı.
2- Finansal piyasalarda kredi akışkanlığının sağlanması için gerekli kamu müdahaleleri yapılmalı.
3- Bankaların sermayelerinin güçlendirilmesi teşvik edilmeli, bankalara likidite ve sermaye desteği sağlanmalı,
4- Mevduatlara ve kreditörlere yeterli garantiler sağlanmalı.
5- Bankaların zararlarını çekinmeden bilançoya yazmaları teşvik edilmeli.
6- Zarar yaratan varlıklarını ayıklayarak bunlardan kurtulmaları konusunda bankalara destek olunmalı.
7- Bütçede, ani talep düşüşlerini dengeleyecek önlemler alınmalı. Tüketici talebinde ortaya çıkabilecek dramatik düşüşlere karşı bütçeden destek planları hazırlanmalı.
8- Teşvik paketleri geniş kapsamlı, çok yönlü olmalı ve 6 aydan daha uzun süreyle uygulanmalı.
9- Teşvik paketlerinin etkili olabilmesi için çarpan etkisi yüksek alanlara odaklanmalı.
10- Teşviklerde öncelik en sorunlu sektörlere verilmeli.
11- Yoksul kesimlere yönelik maddi destek planları uygulanmalı.
12- İşsizlik sigortası ödemeleri artırılmalı.
13- Düşük gelir gruplarına vergi kolaylıkları sağlanmalı.
14- Yoksullara gıda maddeleri gibi temel ihtiyaç maddelerinden oluşan ayni yardımlar yapılabilir.
15- Başlatılmış kamu projeleri ile hızla bitirilebilecekler başta olmak üzere başlıca yatırım projeleri aksatılmamalı.
16- Gelir vergisinde geçici indirimlere gidilebilir.
17- KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerde geçici indirimlere gidilebilir.
18- Kurumlar vergisi, temettü ve sermaye piyasası kazançlarından alınan vergilerde indirime gidilmesi ve sektörlere özel teşvikler uygulanması yanlış olur. Çünkü bunlar genellikle istenen yararı sağlamaz ve kriz geçtikten sonra geri almak da zor olur.
19- Hükümetin alacağı önlemlerin hedeflerinin açık olması gereklidir.
20- Krizi önlemek için kamu kaynaklarının nasıl kullanıldığı, şeffaf olmalıdır.