Bankalararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Soner Canko, video konferans yöntemiyle soruları yanıtladı.
Ödeme teknolojileri sektörünün 30 yılı aşkın süredir Türkiye'de hizmet verdiğini belirten Canko, sektör olarak ödemelerin hızlı, güvenilir ve konforlu yapılması için yatırım yaptıklarını söyledi. Canko, 30 yıldır sektörün çok mesafe aldığını, mart ayında ise kart kullanım alışkanlıklarında önemli eşiklerin aşıldığını vurguladı.
Canko, mart ayında evde kal çağrılarına ayak uydurulduğunu, bir yandan da hayatın devam ettiğini ve bu süreçte bir takım davranış kalıplarının değiştiğini dile getirdi.
Mart ayı boyunca kartlı ödeme sektörünün büyüdüğüne dikkati çeken Canko, "Türkiye'de kart sayısı martta geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 artarak 218 milyondan 239 milyona çıktı. Bunun 168 milyonu banka kartları, 71 milyon kredi kartlarından oluştu. Kartlarla ödeme alışkanlığında pozitif bir ivme gördük. Kartlı ödeme işlem adedi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3 artarak pozitif büyüdü. Aynı dönemde, kartlı ödeme tutarı da yüzde 9 artış gösterdi. Bu dönemde nakit alışkanlıkları da değişti. Martta geçen yılın aynı ayına kıyasla ATM'lerden nakit çekim işlem adedi ise yüzde 14 azaldı. Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Bakanlığı’nın virüsle olan mücadelesinde kâğıt ve bozuk paralardan bakteri ve virüslerin yayılabileceğini uyarısında bulunulmuştu. Kartlı ödemelerin artması kayıtlı ekonomi adına çok faydalıdır." ifadelerine yer verdi.
"Şu anda 250 liralık temassız ödeme limiti gayet yeterli"
Soner Canko, temassız ödemelerin de mart ayında önemli mesafe katederek, geçen yılın aynı ayına göre yaklaşık yüzde 170 artış gösterdiğini söyledi. Mart ayında temassız ödemlerde ilklerin yaşandığına dikkati çeken Canko, 2,5 milyon farklı kartın ilk kez temassız ödemelerde kullanıldığını ifade etti.
"POS'larda yapılan her 5 işlemden biri temassız yapıldı. Tüm zamanların en yüksek temassız oranları görüldü." diyen Canko, temassız ödemelerin sektörel dağılımı incelendiğinde mobilya-dekorasyon, elektronik eşya, akaryakıt istasyonları, telekomünikasyon ve market-gıda kategorilerinin en fazla temassız ödeme artışı görülen ilk beş kategori içinde yer aldığını söyledi.
Canko, "Güvenlik noktasında temassız ödemelerde bir çekince var. Temassız ödemelerin çok güvenli olduğu fikri kullanıcılarda oluşursa, temassız ödeme limiti 250 liradan daha yukarı çıkarılır mı?" sorusu üzerine, şu yanıtı verdi:
"Olabilir. Ancak şu anda 250 liralık limit gayet yeterli gözüküyor. Çünkü yaptığımız analizlerde Türkiye'deki alışveriş alışkanlıklarına bakıp, ortalama bir fiş tutarını hesap ediyoruz ve ona göre limit belirliyoruz. Arkasında büyük veri analizi var. 250 lira şu an için Türkiye'deki satın alma gücü ihtiyacı içinde ihtiyacı karşılayan bir tutar. Temassız kartlarda aslında sıfır güvenlik endişesi var. Fakat internette viral olarak yayınlanan hikayeler, aslı astarı olmayan şehir efsaneleri maalesef temassız kartların güvenlik açığının olabileceğini yayıyorlar. Zaman zaman bunlara cevap veriyoruz.
Böyle bir şeyin olmayacağını, hiçbir temassız POS'un iş yerinden habersiz kullanılamayacağını, kullanılsa bile bunun mutlaka bankaların kayıtlarında olduğunu ve bankaların gerek kart sahibini gerek üye iş yerini korumak için bütün önlemleri aldığını söylüyoruz. Dolayısıyla temassız kartlar, en az temaslı kartlar ve işlemler kadar güvenli ve önemli. Bu vesileyle martta temassız kart kullanımının artmasıyla bu güvenlik endişesini de aşmış olduk. Önümüzdeki dönemde güvenlikle ilgili endişelerin kalmayacağını düşünüyorum."
"İnternetten alışveriş hız kesmedi"
BKM Genel Müdürü Canko, şu ana kadar yaşanılan en ilginç ödeme alışkanlığı deneyiminin mart ayında olduğunu söyledi. Martın ilk haftasında her şeyin normal seyrinde gittiğini belirten Canko, "İkinci haftasında birdenbire harcamalarda bir sıçrama gördük. Özellikle market-gıda harcamalarında bir sıçrama yaşandı. Sonrasında üçüncü hafta #evdekal çağrılarıyla harcamalar biraz düştü ve kategori değiştirdi. Martın son haftasında harcamalar iyice sakinleşti. Sanırım daha önce aldığımız ürünleri tüketmeye ve kullanmaya öncelik verdik." ifadelerini kullandı.
Turizm, konaklama ve uçak biletleri gibi alışverişlerin iptal edildiğini ya da ertelendiğini söyleyen Canko, mart ayının dört haftasının da kendi içinde karakteristik özelliklerinin olduğuna işaret etti.
Canko, mart ayında önemli değişikliklerin yaşandığı bir diğer alanın da internetten yapılan ödemeler olduğunu dile getirdi.
Geçen yılın mart ayına göre yüzde 19 daha fazla internetten ödeme yapıldığını ifade eden Canko, şunları kaydetti:
"İnternetten kartlı ödemelerin toplam kartlı ödemelerdeki payı yüzde 19 oldu. Temassızda olduğu gibi burada da ilginç bir durum ortaya çıktı. Daha önce hiç kullanılmayan 3 milyon kart ilk kez internetten ödemelerde kullanıldı. Bu bizim için sürpriz ve beklenmedik bir gelişmeydi. İnternetten alışverişlerde değil hız kesmek, büyümenin sürdüğünü gördük. İnternetten kartlı ödeme tutarının geçen yılın mart ayına göre en fazla arttığı sektör yüzde 129 ile market-gıda oldu. Özellikle market ve gıda alışverişimizi sanal dünyaya taşıdık. İnternetten ödemelerde en hızlı büyüyen kategorilerde market-gıdanın ardından mobilya/dekorasyon, yapı malzemeleri, elektronik eşya, sağlık-kozmetik, restoran ödemeleri geliyor. İnternetten ödemelerde en olumsuz etkilenen üç sektör havayolları, konaklama ve seyahat sektörü oldu. Buradaki düşüş sırasıyla yüzde 48, yüzde 47 ve yüzde 42."
Soner Canko, nisan ayı ve gelecek dönem kartlı ödemelere ilişkin öngörüleri hakkında, "Nisan ayından itibaren burada özetlenen davranış değişikliklerinin süreceğini düşünüyoruz. Daha fazla kartlı ödemeler, daha az nakit işlemler, hızlanan temassız ödemeler ve artan e-ticaret eğilimleri göreceğimize inanıyoruz. Zira davranış değişiklikleri bir kez başladığında geri dönmez. Toplumda sağlık ve hijyen konuları önemsendiği sürece bu alanlarda gelişmelerin hızlanması kaçınılmaz olacaktır." değerlendirmelerinde bulundu.