Özellikle Anadolu'da ve küçük işletmelerde büyük sıkıntı var. Şirket kapanışlarındaki artış dikkat çekiyor. Dün açıklanan TÜİK verilerine göre küçük esnafa ait iş yerlerindeki kapanışlar yüzde 225 artmış! Bazı illerde şirket kapanışlar açılışların kat kat üstünde.
Birçok ilin oda başkanları ile durumu konuştuk... Anlattıkları, durumun tahmin edilenden daha ciddi olduğunu gösteriyor.
İşadamı, sanayici ne olacağını bilmediği, önünü göremediği için ödemeleri durduruyor, yatırım yapmıyor, piyasa tıkanıyor. Tahsilat yapamayan firmalar işlerini çeviremiyor, icralık oluyorlar...
'Teminat mektupları paraya çevriliyor'
ERZURUM TSO Başkanı Muammer Cindilli:
Son 6 aydır durgunluğun ötesinde işyeri kapatmalar ve iflaslar var. 40-50 yıllık firmalar kapanıyor. Teminat mektupları paraya çevriliyor. Ticari kabahat oranları arttı. Protesto edilen çek-senet oranı ortalamanın üzerinde. Kanuni takipte de oldukça vahim bir tablo sergileniyor. Kuzeydoğu Anadolu'da özel bir durum da var.
'Ödemelerde tahsilat sorunu yaşanıyor'
ADANA Sanayi Odası Başkanı Ümit Özgümüş:
Ciddi durgunluk var. Kapasite düşüşü söz konusu. Bütün işletmelerimiz işçi çıkarıyor. En büyük darbeyi tekstil ve konfeksiyon yedi. İhracatta artık fiyat tutturmak zor. ithalatta rekabet şansı kalmadı. Dünyadaki gelişmelerin yanı sıra AKP'ye kapatma davası tedirginliğiyle iç piyasada daralma yaşanınca, sıkıntının boyutu arttı. Ödemelerde tahsilat sorunu var. Piyasanın bu hale geleceğini söylüyorduk.
'Bitme noktasındayız sessizlik korkutucu'
GİRESUN Ziraat Odası Başkanı Özer Akbaşlı:
İnsanlarımızın ekonomisiyle TV'de konuşulanlar ayrı. Bizim insanlarımız yaşayamıyor. Fındık girdileri yüzde 150 arttı. Geçen hasat öncesi bahçe altını temizlemek için 5-6 YTL olan ilaçlar, şu anda 14 YTL. Ekonomide ciddi sıkıntılar var. Sessizlikten korkuyorum. Herkes sıkıntıyı görüyor. Sibirya soğukları nedeniyle dal kurumaları oldu. Bu yaz 30 derecenin üzerinde sıcaklık bekleniyor. Bu da bizi bitirir.
'Kimse alışveriş yapmak istemiyor'
TOKAT TSO Başkanı Orhan Sarıtaşlı:
Şehirde büyük bir durgunluk var. Daha önce alınmış kredi ödemelerdinde sıkıntı yaşanıyor. Ticaret erbabı çeklerini ödeyebilmek için çırpınıyor, yeni kredi alıyorlar. Kimse alışveriş yapmak istemiyor. Tokat'ta inşaat sektörü en canlı sektördü, bıçakla kesilmiş gibi durdu. İşlerin kesilmesi özellikle AKP'nin kapatılma davasıyla başladı. Şehirde büyük bir tedirginlik var. Belirsizlik ve güvensizlik yaşanıyor.
'Sadece icra takibi var, avukatlar kazanıyor'
KASTAMONU TSO Başkanı Halil Öztosun:
Genel durgunluğun yanında Kastamonu'da borçlanma krizi var. Nüfusu 80 bin olan Kastamonu'da 4'üncü icra müdürlüğü açıldı. Artık rahatça kriz var diyebiliyorum. Daha önce gördüğümüz tüm krizlerden daha kötü. Daha önce kriz gelmeden para kazanmıştık, krizde harcadık. Bu sefer yok. İnşaat sektörü en hareketli sektördü, aniden durdu. Herkes borçlu. Sadece icra takibi yapan avukatlar çok kazanıyor.
'Ankara'da en önemli problem tahsilat'
ANKARA Sanayi Odası Nurettin Özdebir:
Bir durgunluk var. OSB'deki elektrik tüketiminde 2001'den bu yana yaşamadığımız oranda bir düşüş yaşanıyor. Dayanıklı tüketim mallarında çok bariz bir düşüş var. Ankara'daki en önemli problem tahsilat. Firmalar sattıkları ürün veya hizmetin parasını almakta zorlanıyor. Bu nedenle riskli gördükleriyle ticaret yapmıyorlar. Bu nedenle piyasada durgunluk hat safhada, kıpırtı yok.
'Kimse kimseye ödeme yapamıyor'
ANTALYA TSO Başkanı Kemal Özgen:
Antalya ilk defa bu kadar büyük bir sıkıntı çekiyor. En büyük sıkıntı nakit olmaması. Kimse ödeme yapamıyor. Dönen çek ve protestolu senetlerde artış var. Küçük ticaretle uğraşanın durumu kötü. Kredi başvurularında artış yaşanıyor. Ancak bankalar temkinli.
'Borçlar arttı, GAP'a hiç el atılmadı'
ŞANLIURFA TSO Başkanı İsmail Demirkol:
İşler gerçekten çok kötü. GAP'a hiç el atılmadı. Başbakan acil eylem planında GAP için 12 milyar harcayacaklarını söyledi ama yapılan hiçbir şey yok. 2 ay önce Bakan Nazım Ekren bölgeye gezdi, rapor hazırladı. Ancak hiç bir şey yapılmadı. Senetlerin çoğu protestolu, borçlar alabildiğine arttı, el değiştirmeler, kapanan fabrikalar var.
'Ne kadar süreceğini bilmediğimiz risk var'
ÇORUM TSO Başkanı Kenan Malatyalı:
Protestolu senet artışları ekonomideki kötü gidişatın göstergesi. IMF küresel mali krizin uzun süre devam edeceğini söylüyor. Önümüzde ne kadar süreceğini bilmediğimiz bir risk var, kuşkusuz bunun olumsuz etkileri oluyor ve olacaktır.
'Global krizin etkisi var, kapatma davası da etkili'
KONYA Sanayi Odası Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil:
Piyasada belirgin bir sıkıntı var. Sanayici için en büyük tehdit ise hammadde girdilerine ulaşamama. Dolar kurunun yükselmesi, hammadde fiyatlarını yukarı çekti. Dünyadaki ekonomik kriz Türkiye'yi etkisi altına almaya başladı. Piyasada seçim süreci ve AKP'ye açılan kapatma davasının olumsuz etkileri var. Bunların ardından gelen belirsizlik kötü oldu.
'Van'da çok büyük bir durgunluk var'
VAN TSO Başkanı Zahir Kandaşoğlu:
Organize Sanayi Bölgemizde birkaç firmamız battı. Çok büyük durgunluk var. Ekonomiyi harekete geçirecek ihaleler uzun süredir yapılmıyor. Sınır ticaretinde bir ara yaş sebze meyve ithalinden dolayı bir hareketlilik oluşmuştu. Onun süresi de kısa bir süre sonra bitiyor.
'958 üyemiz iflas etti, kaderimize terk edildik'
ARDAHAN TSO Başkanı Latif Tosunoğlu:
Ardahan'da ekonomi yok ki durgunluk olsun. Ardahan şehri adeta kaderine terk edilmiş durumda. Ne devlet var, ne özel sektör var. 958 üyemiz iflas etti. Bu resmi rakamdır. Ardahan'ın durumu çok kötü.
'Durgunluk devam eder, belirsizlik artıyor'
KOCAELİ Sanayi Odası Yılmaz Kanbak:
Piyasada bekleme hakim. Üçüncü çeyreğe kadar bu durgunluk devam eder. Ekonomi hükümetin gündeminden düştü. Ekonomiye yönelik uzun süredir birşey yapılmıyor. Yerli - yabancı yatırımcı önünü göremediğinden yatırım yapamıyor.
'Şehirde yaygın bir durgunluk söz konusu'
GAZİANTEP Ticaret Odası Başkanı Mehmet Aslan:
Piyasalarda çok ciddi bir durgunluk var. Özellikle burada tekstil ve plastik ayakkabı sektörlerinde yaygın durgunluk var. Özellekle çalışan kesim tüketici kredi ödemelerinde zorluk çekiyor. Geri ödenmeyen çek - senet sayılarında ciddi artış var.
Bunlar küçük işletmeler. Çek ve senetleri hammadde alımlarında kullanıyorlar. Burada sıkıntı yaşanınca da bu durum üretime yansıyor ve zincirleme durgunluk yaşanıyor. Durgunluk özellikle KOBİ'lerde var.
'Çok büyük kriz kapıda'
KAYSERİ Ticaret Odası Başkanı Hasan Ali Kilci:
Kayseri'de 75 şirket kayyumda, hacizde, bilirkişide. Ekonomik sıkıntının baş gösterdiği bir süreçteyiz. Son dönemde 7 bin 700 kayıtlı işçi işten çıkarıldı. Karşılıksız çek-senet oranı yüzde 50 arttı. Çok büyük bir kriz kapıda..
'İşsizlik ciddi boyutta'
EDİRNE Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ümit Mıhlayanoğlu:
Her geçen gün kapanan şirket sayılarında daha büyük artış görüyoruz. İşsizlik ciddi boyutlara geldi. 2008 ilk çeyrek rakamları kötü.
O kaybı telafi etmek kolay değil. Daha fazla özel sektörün üstüne gidilmemeli. Üzerindeki yük hafifletilmeli. Sosyal Güvenlik Yasası hâlâ çıkmadı. Hükümetin enerjiyle ilgili politikası yok. Enerji maliyetleri sanayicinin belini büküyor.
'Şirket kapanışları arttı'
BURSA Ticaret ve Sanayi Odası Celal Sönmez:
Türkiye ekonomisinde yaşanan olumlu gelişmeler bugüne kadar ilk bizde hissedilerken, olumsuz gelişmeler de en derin boyutuyla bizde (Bursa) yaşanır.
Kapanan şirket sayısında artış var. Dünyadaki kötü gidişatın yanında Türkiye'de kapatma davasıyla oluşan belirsizlik eklendi. Bu durum Bursa'yı da etkiledi. Dünyadaki ekonomik bunalım sonbahara kadar devam eder. Bizdeki durum ise kapatma davasının sonucuna göre şekil alır.