Her kadını ilgilendiren önemli bilgiler: Ben ve Meme kanseri

Her kadını ilgilendiren önemli bilgiler: Ben ve Meme kanseri

Kanser hastalığı, yeni yüzyılın kâbusları arasında şüphesiz ilk sıralarda yer alır. Bunun yanı sıra, kadınların korkulu rüyası olan meme kanseri için Türkiye'de Ekim ayı farkındalık ayı olarak kabul edilerek dikkat çekmek için çeşitli etkinlikler yapılır.

Onkoloji Hemşireliği Derneği Meme Kanseri Çalışma Grubu uzmanları da, “Meme Kanseri Farkındalık Ayı” nedeniyle kadınlar için özel bir çalışma hazırladı.

Prof. Dr. Ayla GÜRSOY, Yrd. Doç. Dr. Havva KARADENİZ, Öğr. Gör. Sema KOÇAN, Arş. Gör. Aydanur AYDIN ve Arş. Gör. Cemile AKTUĞ'dan oluşan Onkoloji Hemşireliği Derneği Meme Kanseri Çalışma Grubu'nun hazırladığı u2018Ben ve Meme Kanseri' başlıklı yazı, meme kanseri hakkında yanlış bilinenleri açıklayarak kadınlara kanser konusunda bilgi vermeyi amaçlıyor.

BEN ve MEME KANSERİrnrnEkim ayı, sağlık takviminde “Meme Kanseri Farkındalık Ayı” olarak yer alır. Bu ayda meme kanserine ilişkin bilinçlendirme amacıyla tüm ülkede farklı etkinlikler yapılır.

YEDİ KADINDAN BİRİ MEME KANSERİ rnrnMeme kanseri, meme dokusunu oluşturan hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalması sonucu ortaya çıkan bir kanser türüdür. 1960'lı yıllarda her 14 kadından biri meme kanseri riski altındayken, bugün yedi kadından biri risk altındadır. Günümüzde kadınlarda en sık görülen kanser türü meme kanseridir.

MEME KANSERİ İÇİN KİMLER RİSK TAŞIR?rnrnMeme kanserinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte oluşumunda bazı etmenlerin rol oynadığı ileri sürülüyor. Kadın olmak, meme kanseri için başlı başına bir etmenken erkeklerde bir yıl içinde 2470 kişide meme kanseri tanısı konulmakta.

Elli beş yaş ve üzerinde, meme kanseri olmuş birinci derece akrabalarda meme kanseri öyküsü (anne, teyze, baba, erkek kardeş, kendi kızı gibi), meme kanserini oluşturan genlerde değişim ya da daha önce kendisinde meme kanseri olan bireylerde diğerlerine göre risk artmakta.

MEME KANSERİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?rnrn* Memede ya da koltuk altında ele gelen kitle (sertlik, şişlik)

* Meme başından gelen akıntı (tek kanaldan kanlı ya da şeffaf renkli)

* Meme başında içe doğru çekilme, çökme ya da şekil bozukluğu

* Meme başı derisinde değişiklikler (soyulma, kabuklanma)

* Meme cildinde yara ya da kızarıklık

* Meme cildinde ödem, şişlik ve içe doğru çekilme olması (portakal kabuğu görünümü)

* Memede büyüme, şekil bozukluğu, asimetri ya da renginde değişiklik (kızarıklık vs.).

MEME KANSERİNDEN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALI?

* İdeal kilonuzu öğrenin ve o kiloda kalmaya çalışın. Az yağlı ve yüksek lifli gıda ile beslenme meme kanseri riskinin azaltılabileceği iddia ediliyor.

* Alkol ve sigara alışkanlığınız varsa mutlaka terk edin. Alkol ve sigara hala kanser için risk faktörlerinden kabul ediliyor.

* Fiziksel aktivitenizi artırın. Kadınların 10 yıldan uzun süre düzenli spor yapmasının meme kanseri görülme sıklığı azalttığı ifade ediliyor.

* Anne sütü kesilmeden emzirmeyi bırakmayın. Kadınların 30 yaşından önce ilk doğumun gerçekleştirilmesi ve uzun süre emzirmesinin meme kanserini azaltan durumlar arasında belirtiliyor.

* Doğum kontrol hapı kullanırken dikkatli olun. Kadınların 45 yaşından önce uzun süre doğum kontrol hapı kullanmasının (10-15 yıldan uzun) meme kanseri riskini artırdığı ve ailesinde meme kanseri olan 25 yaş altındaki kadınların bir başka aile planlaması yöntemi tercih etmesi gerektiği söyleniyor.

ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARIYOR!rnrnKadınlar bazen ne yapacakları konusunda şaşırmakta ve meme kanserinden korktukları için normal meme dokusuna dokunamamakta.

Toplumumuzda memesine dokunup kitle bulmaktan korkan, kitle bulunca meme kanseri endişesiyle doktora gitmekten ya da mamografi çektirmekten korkan kadınlar mevcut.

Ele gelen her şişlik ya da memenizdeki her belirti kanser değildir.

Korkmak çok insani bir duygudur ancak korkunuz muayene olmanızı ya da mamografi çektirmenizi engelliyorsa bu korku ile savaşmanız gerekir. Meme kanseri teşhisi erken konulduğunda tedavi şansı ve yaşam süresi artmakta, kansere bağlı ölümler ise azalmaktadır. Bu nedenle erken tanı ve kitle taraması oldukça önemlidir.

MEME KANSERİNİN ERKEN TANILANMASI İÇİN NELER YAPILMALI?

KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİrnrnKendi kendine meme muayenesi (KKMM) koruyucu bir sağlık davranışıdır. Belirtilerin olmadığı bir durumda hastalığı saptamak ya da sağlıklı olabilmek için yapılan bir aktivitedir.

Düzenli ve doğru uygulanan KKMM erken dönemde meme kanserinin saptanması için yapılan basit, ücretsiz ve ağrısız bir yöntemdir. Kadının her ay düzenli KKMM yapması kendi meme dokusunu tanımasını, olası bir kitleyi kolay tespit edebilmesini sağlar.

KKMM adeti devam eden kadınlarda adet başladıktan sonraki 7-10. günlerde yapılır. Menapozdaki kadınlar için her ayın belirli günü (her ayın ilk günü gibi) yapılması önerilir.

Memedeki kitle oldukça yavaş büyümektedir, bu nedenle de ele gelebilir hale geldiklerinde ilk kanser hücresinin oluşumundan bu yana oldukça uzun bir zaman geçmiş olur (yaklaşık 10 yıl). KKMM meme dokunuzu tanımak için çok önemlidir ancak bir erken tanı yöntemi değildir.

KLİNİK MEME MUAYENESİ (KMM) rnrnBir doktor, hemşire ya da ebe tarafından memelerin muayene edilmesidir.

MAMOGRAFİrnrnMamografi özel bir meme filmidir ve erken tanı için çok önemli bir yöntemdir. Mamografi ile kanser, memede kitle ele gelmeden çok önce tespit edilebiliyor.

MAMOGRAFİ NASIL ÇEKİLİR?rnrnÇekim mamografi teknisyenleri tarafından gerçekleştirilir. Çekim odasında teknisyen ve hastadan başka kimse bulunmaz. Çoğunlukla kadın teknisyenler tarafından işlem gerçekleştirilir.

Mamografi için memelerin en az hassas olduğu dönem seçilmelidir. Adet bitimini takip eden hafta, memelerin en az hassas olduğu ve şişliğin en az olduğu dönemdir.

Çekim sırasında belden yukarısı çıplak olmalıdır. Bu nedenle iki parçalı kıyafetler tercih edilmelidir. Filmi kötü etkileyeceğinden, koltuk altı deodorantı, talk pudrası ve losyon gibi kozmetik malzemeler kullanılmamalıdır.

Mamografi çoğu hastanede bulunmakta ve ücreti kısmen ya da tamamen sigortanız tarafından karşılanmaktadır.

MAMOGRAFİ HAKKINDA DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLARrnrnİşlem sırasında ağrı duyacağım ve radyasyon alacağım korkusu ile mamografi çekiminden kaçınmak doğru bir davranış değildir. Halen tüm dünyada meme kanseri tanısında kullanılan en yaygın ve etkili yöntemdir.

YANLIŞ: “MAMOGRAFİ IŞINLARI KANSER YAPAR”rnrnDOĞRU: Mamografide verilen ışın dozu çok düşüktür. Dolayısıyla doktorunuzun önerdiği aralıklarla mamografi çektirmenin bir sakıncası yoktur. Bir mamografi çekiminde ancak 45 dakikalık bir uçak yolculuğunda alınan radyasyon kullanılır.

YANLIŞ: “40 YAŞIN ALTINDAKİLER MAMOGRAFİ ÇEKTİRMEZ”rnrnDOĞRU: Eğer kişinin şikâyeti yoksa tarama mamografisini 40 yaşın altındaki kişilerde yapılmaz. Ancak kişinin ailesinde meme kanseri riski varsa, meme başından akıntı geliyorsa ve memede kitle gibi bulgular varsa erken yaşta da olsa mamografi yapılabilir.

YANLIŞ: “MAMOGRAFİ ÇEKTİRMEK AĞRILIDIR”rnrnDOĞRU: Mamografi sırasında daha net görüntü alabilmek için meme iki plaka arasında sıkıştırılır. Bu işlem dayanılmayacak derecede ağrı yapmaz ve kişinin hassasiyetine göre ayarlamak mümkündür. Ayrıca meme dokusunda ciddi bir hasar yaratmaz.

YANLIŞ: “MAMOGRAFİ ÇEKİMİNDE İLAÇ KULLANILIR”rnrnDOĞRU: Mamografi çekimi sırasında ilaç kullanılmaz, iğne yapılmaz.

Her şey yolunda giderken, hayatımızda hiç beklenmedik olumsuzluklarla karşılaşırız. Üstelik bu olumsuzluklar yeni doğan günde mücadeleyi de beraberinde getirir. Ancak bu mücadelede yalnız değilsiniz.

Onkoloji Hemşireliği Derneği Meme Kanseri Çalışma Grubu rnrnProf. Dr. Ayla GÜRSOYrnYrd. Doç. Dr. Havva KARADENİZ rnÖğr. Gör. Sema KOÇANrnArş. Gör. Aydanur AYDINrnArş. Gör. Cemile AKTUĞ