Özel yetkili mahkemeleri (ÖYM) kaldıran, telekulakta önemli düzenlemeler getiren 22 maddelik yasa teklifi, dün TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Anayasa Komisyonu'nda bekletilen demokratikleşme paketine eklenecek teklifin detayları şöyle...
ÖYM'LER: Özel yetkili mahkemelerin (ÖYM) baktığı davalar ağır ceza mahkemelerine devredilecek.
5 YIL SINIRI: ÖYM'lerin alanına giren suçlarda uygulanan azami 10 yıllık tutuklama süresi 5 yıla inecek.
KİŞİSEL VERİ: Kişisel verileri izinsiz kaydeden ve yayanlar ile yok etmeyenlere verilen cezanın alt sınırı artırıldı.
24 SAAT: Şüpheli en geç 24 saat içinde yetkili hâkim veya mahkeme önüne çıkarılacak.
DELİL: Gözaltı, tutuklama, arama ve el koyma için “somut delillerin bulunması zorunlu” olacak.
EL KOYMA: Sadece, suçlardan elde edildiğine dair somut delillere dayanan ve kuvvetli şüphe sebebi olan mallara raporla el konulabilecek.
SOMUT: Şüphelinin bilgisayarının aranması, kopyasının çıkarılması ve çözülmesine ancak hâkim tarafından karar verilecek. Somut delil olmadan bilgisayarlara el konulamayacak.
TELEFON: Telefon dinlemelerine 2 ay sınırı getiriliyor. Mahkeme kararıyla alınacak dinleme kararı ancak 1 ay daha uzatılabilecek.
DİNLEME: Dinleme kararı ancak soruşturmada başka suretle delil elde edilmesi imkânı bulunmaması durumunda ağır ceza mahkemesi ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde cumhuriyet savcısının kararıyla alınabilecek. Kararlar mahkemede oybirliğiyle alınacak.
KOLLUK: En üst dereceli kolluk amirleri hakkında inceleme ve soruşturma izni Adalet Bakanı tarafından verilecek. Valiler veya emniyet müdürleri hakkında savcılar işlem yapamayacak.
SORUŞTURMACI: Savcı tarafından görevlendirilen gizli soruşturmacı, artık ağır ceza mahkemesinden oybirliğiyle görevlendirilebilecek.
DEVLETE KARŞI: Devlete karşı suçlarda soruşturma savcılar tarafından yapılacak. MİT kapsam dışında.
TEDBİR KARARI: Taşınmazlara el koymaya ilişkin tedbir kararları; kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 1 ay içinde, yeni kanun hükümleri uyarınca alınacak.
SİLBAŞTAN: Telefon dinleme kararları da kanunun yürürlüğüyle 15 gün içinde yeniden değerlendirilecek. Yeni karar çıkmazsa tedbir kaldırılacak.
BAKANA TAZMİNAT: Görevden almalarda daha önce idarenin yanı sıra görevden alma ve atama kararı veren bakanlara da tazminat davası açılabilirken, şimdi sadece ilgili idareye dava açılabilecek. Bakana tazminat davası açılamayacak.
AVUKATLAR: CMK'nın, avukatların müdafileri hakkındaki dosyaları görmesini kısıtlayan hükümleri kaldırıldı. Avukatlar artık dosyaları görebilecek.
Hu00c2KİM ÖDEYECEK: Daha önce hatalı kararları nedeniyle devletin ödediği tazminatlar, bundan böyle hâkimlerden alınacak.
GÖREVDEN ALMA: Danıştay, Adli Kolluk Yönetmeliği'ni idarenin savunmasını almadan “uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemler” statüsüne sokarak durdurmuştu. Teklifle devlet memurları hakkındaki işlemler “uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemler” dışında bırakılıyor. Bu düzenleme ile başta polis görev yeri değişiklikleri olmak üzere, tüm devlet memurlarının görev yeri değişiklikleri için Danıştay ya da idari mahkemeler “yürütmeyi durdurma” kararı veremeyecek.
Ergenekon'a 5 yıl sınırı yok
Tutukluluk sürelerini 10 yıldan 5 yıla indiren ve özel yetkili mahkemelerle Terörle Mücadele Kanunu 10. madde ile yetkilendirilen mahkemelerin kaldırılmasını öngören 22 maddelik yasa teklifi dün TBMM'ye sunuldu. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Ergenekon ve Balyoz sanıkları ile ilgili “Hüküm kurulduğu için yararlanamayacaklar” açıklamasını yaptı. Ancak Ergenekon sanıklarının düzenlemenin yasalaşması halinde tahliye edilebileceği de belirtildi.