Yok olan 'Dipsiz Göl'e su verilmeye başlandı

Gümüşhane'nin merkeze bağlı Dumanlı köyü sınırlarındaki Taşköprü Yaylası'nda yasal izinle yapılan define kazısı sonucu yok olan, Buzul Çağı'ndan kalma 12 bin yıllık Dipsiz Göl'ün eski haline dönüştürülmesi için başlatılan çalışma sürdürülüyor. Suya dayanıklı kireçli ve killi toprak dökülüp, silindirle tabanı hazırlanan göl alanına, yandaki dereden su verilmeye başlandı.

Gümüşhane merkeze 50 kilometre uzaklıkta, deniz seviyesinden 2140 metre yükseklikte olan, manzarasıyla ilgi çeken Taşköprü Yaylası'ndaki kaynağı ve akarı olmayan Dipsiz Göl'de 'define' söylentisi üzerine ismi açıklanmayan 2 kişi, kazı için başvuruda bulundu.

Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nün olumlu görüşleri üzerine Gümüşhane Müze Müdürlüğü'nce ilgili kişilere define arama ruhsatı verildi. Bölgede, 6 Kasım'da jandarma yetkililerinin eşlik ettiği kazıda suyu tahliye edilen göl alanı, iş makineleri ile kazıldı.

Jandarmalar, kazı alanına kimsenin yaklaşmasına izin vermedi. Dipsiz Göl'de, 4 gündür sürdürülen kazı çalışmaları, define bulunamayınca sonlandırıldı. Kaynağı ve akarı olmayan, Buzul Çağı'ndan kalma, 12 bin yıllık Dipsiz Göl'de tamamlanan kazı çalışmalarının ardından ekipler, alandan ayrıldı. Yol seviyesi ile birleştirilen göl alanı taş ve toprak yığını haline döndü.

2 MÜDÜR, 1 MEMUR AÇIĞA ALINDIrnrnTepki çeken kazıyla ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gümüşhane Valiliği tarafından başlatılan çifte soruşturma kapsamında; Kültür ve Turizm İl Müdürü Hüseyin Ateş, Müze Müdürü Elif Öktem ile müze müdürlüğü çalışanı Yunus Ağa, açığa alındı. Gümüşhane Valiliği'nce de kazı izni raporunun özensiz hazırlandığı açıklandı.

YOK OLAN GÖL ALANINA, DEREDEN SU VERİLİYORrnrnKazı sonrası toprak doldurularak, kapatılan Dipsiz Göl'ün eski haline dönüştürülmesi için harekete geçildi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca 'doğal sit alanı' ilan edilmesi yönünde çalışma başlatılan göl için alana dökülen, dayanıksız toprak çıkarıldı. Yerine ise suya dayanıklı kireçli ve killi toprak döküldü. Silindirle tabanı hazırlanan göl alanına, yandaki dereden su verilmeye başlandı. Göl alanı doldurulduktan sonra suyun alanda kalıp, kalmayacağı gözlenecek.

PROF. DR. BEKTAŞ: DİPSİZ GÖL, VOLKAN KRATER GÖLÜDÜRrnrnÖte yandan Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) eski öğretim üyesi, jeoloji mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, yaptıkları fotojeolojik çalışmalarda Dipsiz Göl'ün, 66- 100 milyon yıl önce faaliyetteki volkanın yanında oluşmuş, parazit volkan krater gölü olduğunu belirlediklerini söyledi.

Bektaş, "Dipsiz Göl, milyonlarca yıl önce volkanik bir faaliyetten artakalan mirastır. 66 ile 100 milyon öncesi dönemine ait volkanik faaliyetin hüküm sürdüğü Doğu Karadeniz sahil kesiminde çökmüş ve daha sonrada aşınmış volkan kraterleri yaygındır. Bunlar hava fotoğraflarında tipik olarak dairesel şekilli çöküntü alanları olarak izlenir.

Çoğu kez volkan konilerinin yan taraflarında ikincil tali bacaları yani küçük parazit konileri bulunur. Bunların hava fotoğraflarındaki görüntüsü aşınma durumlarına göre küçük daire şeklinde aşınma konisi veya çöküntüler, krater olarak izlenir. Volkanlara ait küçük tali bacalar ve bacaların aşınmış kraterleri zamanla su ile dolarak dairesel şekilli parazit küçük volkan krater göllerini oluştururlar.

Doğu Karadeniz'de volkanik arazideki doğal göller bugüne dek ya buzul ve ya krater gölleri olarak isimlendirilmiştir. Oysa Dipsiz Göl, oluşumuna göre tarafımızdan ilk kez 66 ile 100 milyon yıl önce faaliyette bulunan volkanın yan tarafında gelişmiş, parazit volkan krater gölü olarak tanımlanmıştır" diye konuştu.

Dipsiz Göl'e yönelik düzenlemernrnBakan Kurum Gümüşhane'de bulunan Dipsiz Göl'e ilişkin soru üzerine ise gölle ilgili istemedikleri bir sürecin yaşandığını vurguladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla Dipsiz Göl'ün eski haline getirilmesi için 4 maddelik eylem planı belirlediklerini anlatan Kurum, şu bilgileri verdi:

Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile Gümüşhane Valiliği Özel İdare Genel Sekreterliği ekipleri gölün eski haline getirilmesi için çalışma başlattı.

Bundan sonra izinsiz kazıların yapılmaması amacıyla da Çevre Etki Değerlendirme Yönetmeliğinde değişikliğe gittik. Türkiye'nin neresinde olursa olsun yapılacak kazılara ilişkin, artık bakanlığımızdan ÇED raporu alma zorunluluğu getirdik ve yeni düzenlemeyle birlikte de doğal güzelliklerimizi koruma altına alacak, bilinçsiz define aramalarının da önüne geçmiş olacağız."

Gölün rehabilitasyonunun sağlanabilmesi için akademisyenler ve teknik elemanlarla görüş alışverişi içerisinde planlamalar yapılmış olup, hemen çalışmalara başlanarak gerekli düzenlemeler yapılacaktır."

Çeşitli programlara katılmak üzere Sinop'a gelen Bakan Kurum, İl Değerlendirme Toplantısı sonrası gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu. Trabzon'un Tonya ilçesindeki Kadıralak Yaylası'nın imara açılacağı yönündeki, tartışmaların sorulması üzerine Kurum, şöyle konuştu:

"Türkiye'nin tüm doğal güzelliklerini korumaya yönelik hedeflerimiz var. Yüzde 9 olan korunan alanlarımızın miktarını 2023'te yüzde 17'e çıkaracak ve bu noktada yapılması gereken millet bahçeleri, doğal sit alanları ve özel çevre alanlarının artırılması gibi adımları da kararlı bir şekilde atmaya gayret gösteriyoruz. Kadıralak Yaylası'na da bakışımız bunun dışında değildir.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Trabzon'un Tonya ilçesindeki Kadıralak Yaylası ile ilgili, "Kadıralak yaylamız hiçbir zaman imara açılmayacaktır. Aksine koruma alanını dört kat artırarak daha da büyüttük ve alan miktarıyla birlikte burada atılacak her türlü adım da bakanlığımız uhdesinde Tabiat Varlıkları Genel Müdürlüğümüz onayıyla yapılacaktır." dedi.

Dipsiz Göl hakkında Bakan Kurum'dan flaş açıklama: 4 maddelik eylem planırnrnGümüşhane'nin merkeze bağlı Dumanlı köyü sınırlarındaki Taşköprü Yaylası'nda Buzul Çağı'ndan kalma 12 bin yıllık Dipsiz Göl Valilik'ten alınan izin sonrası define için kazılmış ve daha sonra üzeri toprakla kapatılmıştı. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum yaptığı açıklamada Dipsiz Göl'ün eski haline getirilmesi için 4 maddelik bir eylem planı belirlediklerini duyurdu.

"Yukarıda arz edilen ilgili kurumların; belirtilen alanın tarihi, arkeolojik ve doğal sit dışında olduğu çerçevesindeki görüşleri akabinde, define aranacak yerin, 2863 sayılı kanunun 6. maddesinde belirtilen yerler ile tespit ve tescil edilen sit alanları ve mezarlıklar içinde olup olmadığı, define aranmasında sakınca bulunup bulunmadığı hususlarında arkeolog ve uzman tarafından yapılan tespit akabinde ilgili müdürlükçe Define Arama Ruhsatı düzenlenmiştir.

Göl alanında incelemelerde bulunan ekipler, ölçüm yaptı yüzey alanının çapını belirledi. Göl alanına dökülen dayanıksız toprağın çıkarılarak, yerine suya dayanıklı kireçli ve killi toprak döküleceği ardından ise suyla doldurulacağı öğrenildi.

OLAYIN GEÇMİŞİ Gümüşhane merkeze 50 kilometre uzaklıkta, deniz seviyesinden 2 bin 140 metre yükseklikte olan, manzarasıyla ilgi çeken Taşköprü Yaylası'ndaki kaynağı ve akarı olmayan Dipsiz Göl'de 'define' söylentisi üzerine ismi açıklanmayan 2 kişi, kazı için başvuruda bulundu.

SORUŞTURMA BAŞLATILDI, GÖREVLİLER AÇIĞA ALINDI Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dipsiz Göl'de gerçekleştirilen kazı çalışmalarının, gölün kurumasına neden olduğunu ve ilgililerin haklarında başlatılan soruşturma kapsamında görevden uzaklaştırıldığını duyurdu.

GÖL ALANI TOPRAKLA DOLDURULDU Kaynağı ve akarı olmayan, Buzul Çağı'ndan kalma, 12 bin yıllık krater Dipsiz Göl'de tamamlanan kazı çalışmalarının ardından ekipler, alandan ayrıldı.

Doğal sit alanı içerisinde bulunan yaylamızdaki eski sit alanı miktarı 2 milyon metrekare iken almış olduğumuz karar ile sit alanı miktarını 4 kat artırarak yaklaşık 7,6 milyon metrekareye çıkardık. Yaylamız hiçbir zaman altını çizerek söylüyorum, Kadıralak yaylamız hiçbir zaman imara açılmayacaktır. Aksine koruma alanını dört kat artırarak daha da büyüttük ve alan miktarıyla birlikte burada atılacak her türlü adım da bakanlığımız uhdesinde Tabiat Varlıkları Genel Müdürlüğümüz onayıyla yapılacaktır."

APOLLİNARİS LEJYONUNUN HAZİNESİ ARANDI Dipsiz Göl'de, yasal izinle yapılan kazıda sonuca ulaşılamazken, iddiaya göre, bölgede bir dönem kalan Roma İmparatorluğu'nun Anadolu'daki 4 büyük lejyonu arasında gösterilen, 15'inci Apollinaris lejyonunun var olduğuna inanılan hazinesinin arandığı öğrenildi.

Gümüşhane valiliği de göl alanının eski haline getirildiğini açıkladı. Ancak, Dipsiz Göl alanının toprakla doldurularak, kapatıldığı görüldü. Yol seviyesi ile birleştirilen göl alanına ise bir de su akarı için plastik boru koyuldu. Su kalmayan göl alanı, taş ve toprak yığını haline döndü.

Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, "Gümüşhane'de bulunan Dipsiz Göl'de gerçekleştirilen kazı çalışmaları sonucunda gölün kurumasına sebep olunmuştur. Bakanlığımızca ilgililer hakkında 15.11.2019 tarih ve 372 sayılı onay ile soruşturma başlatılmış ve görevden uzaklaştırılmışlardır" denildi.

"Bakanlığımız, bakan yardımcımız ve ilgili genel müdürlüğümüzle birlikte olayı yerinde takip ediyoruz. Valiliğimizle bu süreci yürütüyoruz. Gölümüzü eski haline getirecek, göl kıyısındaki mikroorganizmaları yeniden canlandıracak ve aynı su seviyesini koruyacak şekilde su takviyesini doğal olarak buraya yapıyoruz.

Dipsiz Göl'de, 4 gündür sürdürülen kazı çalışmaları, define bulunamayınca sonlandırıldı.

Altın olduğuna inanılan göldeki kazının kimler tarafından yapıldığı ise halen açıklanmadı

Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nün olumlu görüşleri üzerine Gümüşhane Müze Müdürlüğünce ilgili kişilere define arama ruhsatı verildi. Gümüşhane Valiliği ile Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün onayı ile 6 Kasım'da jandarma yetkililerinin eşlik ettiği kazıda suyu tahliye edilen göl alanı, iş makineleri ile kazıldı. Jandarmalar, kazı alanına kimsenin yaklaşmasına izin vermedi.

VALİLİK: KAZI ONAY RAPORU ÖZENSİZ HAZIRLANDI Gümüşhane Valiliği'nden Dipsiz Göl'le ilgili yazılı açıklama yapıldı. Söz konusu define arama izninin Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü ve Gümüşhane Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce, kazı yapılması talep edilen alanın doğal ve tarihi sit alanları dışında olduğunun tespit edilmesi üzerine verildiğinin vurgulandığı açıklamada şu ifadelere yer verildi:

Define Arama Yönetmeliğinin 9. maddesi çerçevesinde tespit yapan ve bu tespiti uygun bularak define arama ruhsatı düzenleyenler hakkında; mevzuat kriterlerine uygunluk tespiti ve kazının yapılmasında herhangi bir sakınca olmadığına dair düzenlenen raporun hazırlanmasındaki özensizlik ve ruhsat düzenlenmesi nedenleriyle Valiliğimizce ve İlgili Bakanlığımızca soruşturma başlatılmıştır.

Gümüşhane Valiliği de kazı için uygunluk raporu veren ilgililer hakkında ayrıca soruşturma başlatıldığını açıkladı.

GÖLÜN ESKİ HALİNE GETİRİLMESİ İÇİN ÇALIŞMA BAŞLATILDI Taşköprü Yaylası'nda define için yasal izinle yapılan kazı sonrasında toprak doldurularak kapatılan Dipsiz Göl için harekete geçildi.

PROF. DR. BEKTAŞ: BİLİNÇLİ BİR KAZI YAPILMAMIŞ Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) eski öğretim üyesi Jeoloji Mühendisi Osman Bektaş, hem alttan hem de üstten beslenen gölün kazı sırasında yer altı kanalları tahrip edilmişse o alanın su tutmayacağını belirterek, "Yer üzerinde nasıl dereler varsa ve onların bir yolu varsa yer altında da aynı şekilde yer altı dereleri vardır.

İşte o derelerin akış yolu çoğu zaman bu tür göller olur. O dereler zarar görmüş ise eğer geçmiş olsun. Kazı sırasında gölün doğal yapısı muhtemelen bozulmuştur. Çünkü bilinçli bir kazı yapılmamış. Orası sonuçta öyle ya da böyle bir şekilde dengede idi. Gelen su ile buharlaşan su arasında bir denge vardı. Gölün beslenme yolları kapandıysa eğer doldurduktan sonra o su kaçar gider" dedi.