Meclis'te görüşmeleri süren Sosyal Güvenlik Reformu, emeklilik yaşını kademeli olarak 65'e yükseltiyor. Gelecek hafta yasalaşması beklenen düzenlemenin yürürlük tarihi 1 Ağustos 2008.
Ancak reform hayata geçmeden önce sigortalı olanlar üç önemli avantaj elde edecek; erken emeklilik, yüksek maaş ve emeklilik sonrası çalışma fırsatı. Bu durumdan yararlanmak isteyenler kendilerinin yanı sıra çocuklarını da sigortalı yapma telaşına düştü. İzmir'de yaşayan N.G., hak kaybına uğramaması için 5 aylık bebeğini işe soktu!
Kanuna göre işyerinde çocuk çalıştırmak yasak. Ancak bunun bir istisnası var. SSK Kanunu, film, tiyatro, sahne ve gösteri gibi güzel sanat kollarında bebek ve çocukların istihdam edilmesine imkân tanıyor. Sinema, televizyon ve reklam filmlerinde oynayan herkesin sigortalı olması zorunlu. N.G. gibi bu maddeyi kullanan pek çok kişi, film ve reklam ajanslarıyla anlaşarak çocuklarını sigortalı yapıyor. Kanundan habersiz olan bazı anne-babalar ise çocuklarını sadece yetişkinlerin istihdam edildiği yerlerde çalışıyormuş gibi sigortaya, işe giriş bildirgesi veriyor. Ancak bu başvurular kabul edilmiyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İzmir Müdürlüğü, son günlerde 5 aylıktan başlayıp 3,5 yaşına kadar çok sayıda çocuğun sigortalı gösterildiğini tespit etti.
İzmir'de 5 aylık bebeği S.G.'yi, bir kaynak suyu firmasında sigortalı olarak işe sokan baba N.G., üç çocuğunun hepsinin sigortasını başlattığını; ancak bunun yanlış olduğunu öğrendiğinde iptal ettirdiğini söyledi. Kendilerini yanlış bilgilendiren gazete haberleri nedeniyle çocuklarını sigortalı yaparak mevcut sistem içine sokmak istediğini ifade eden N.G., isminin gizli kalmasını istedi. N.G.'nin sigortalı yaptırdığı S.G. isimli çocuğu 8 Kasım 2007 tarihinde dünyaya geldi. Bebek S.G., 3 Nisan 2008 tarihi itibarıyla sigortalı işe başlatılmış gösterildi.
Reformdan önce sigorta girişi yapanlar erken emekli olup yüksek maaş alacak
Sosyal güvenlik reformunun yürürlük tarihinden önce sigorta girişi yapanlar üç önemli avantaj elde edecek. Bunlar; yüksek maaş, erken emeklilik ve emeklilik sonrası çalışma fırsatı olarak özetleniyor. Uzmanlar, imkânı olanlara bir an önce sigorta girişi yaptırmalarını öneriyor.
Emek Platformu ile Çalışma Bakanlığı'nın son toplantısında anlaşma sağlanan maaş bağlama oranı, halen sistemde olanlar lehine önemli bir avantaj getiriyor. Buna göre reformdan önce sigortalı olanların emekli maaşı hesaplanırken ilk 10 yıl için aylık bağlama oranı yüzde 3 olarak kabul edilecek. Reformdan sonra işe girenlerde ise bu oran bütün yıllar için yüzde 2 olacak. Bu durum, yasa yürürlüğe girmeden 1 gün önce sigortalı olanların, sisteme sonradan girenlere göre yaklaşık yüzde 10 daha fazla emekli maaşı almasını sağlayacak.
Yasanın yürürlük tarihinden önce işe girenlerin bir başka avantajı ise emekli olduktan sonra çalışmaya ilişkin. Reform, yasanın ardından işe girecek olanların emekli olduktan sonra çalışmalarını engelliyor. Eğer çalışmak isterlerse emekli maaşlarından vazgeçmek zorunda kalacaklar. Ancak reformun yürürlüğünden bir gün önce bile sigortalı olanlar, emekliliklerinde hem maaş alıp hem de çalışabilecek. Aynı şekilde reformdan önce işe girenler, 7.200 gün prim yerine 7.000 günle emekli olabilecek. Reformdan 1 gün önce sigorta girişi yaptırarak 200 gün daha az prim ödemek mümkün.
Yasanın yürürlüğünden önce memur olma şansını yakalayanlar ise en şanslı kesimi oluşturacak. Halen sistemde olanlar reforma tabi olmayacakları için getirilen hiçbir olumsuz düzenlemeden etkilenmeyecek. Emekli Sandığı Kanunu'na göre emekli olup yüksek maaş alabilecekler. Reformun getirilerinden ise yararlanabilecekler. Sosyal güvenlik reformu ilk haliyle SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı arasında norm ve standart birliği sağlamayı amaçlıyordu. Ancak Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı bunu imkânsız kıldı.