Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün "Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun"u onaylamasıyla 76 milyon tüketici için yeni dönem başladı.
Tüketicilerin hayatını sil baştan değiştirecek önemli yenilikler içeren yasayla tüketici, satıcının velinimeti bir yana adeta kralı oldu. Yasayla haksız şartlar hükümsüz sayılırken krediler, kredi kartları, ayıplı malın iadesi ve reklam gibi birçok alanda, tüketici hakları yeniden tanımlandı.
YENİ DÜZENLEME NE GETİRİYOR?
* TÜKETİCİ KREDİSİ: Tüketici, bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin tüketici kredisinden 14 gün, taksitle satış sözleşmesinden de 7 gün içinde cayabilecek.
* ÜCRETSİZ KART: Kart çıkaran kuruluşlar, tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı sunmak zorunda olacak.
* KONUT KREDİSİ: Konut kredisinde erken ödeme tazminatı, kalan vade sayısı 36 ayı aşmayan kredilerde, erken ödenen tutarın yüzde 1'ini geçemeyecek. Tüketicinin açık talebi olmaksızın krediyle ilgili sigorta yaptırılmayacak.
* AYIPLI MAL VE HİZMET: Satın alınan malın ayıplı olduğu anlaşıldığı takdirde 15 gün içinde iade edilebilecek. Tüketici aldığı malı iade ettiğinde parasını geri alma, ayıp oranında indirim ve ücretsiz onarımı seçeneğini talep edebilecek.
* SATIŞTAN KAÇINMA: Mağazanın herhangi bir yerinde bulunan ve üzerinde örnektir veya 'satılık değildir' ibaresi bulunmayan bir malı mağaza sahibi satmak zorunda.
* TAKSİTLİ SATIŞLAR: Satıcı, fiyatı ve ödeme şeklini yazılı olarak tüketiciye bildirmek vermek zorunda.
* KAMPANYALI SATIŞ: Basın yoluyla duyurulan tüm kampanyalarda satıcı taahhütleri yerine getirmek zorunda.
* KAPIDAN SATIŞ: Tüketici 7 günlük muayene ve tecrübe süresi sonunda ürünü kabul etme veya hiçbir gerekçe göstermeden iade etme hakkına sahip.
* İNDİRİMLİ SATIŞ: İndirimli olarak satılan mal ve hizmetin indirimli satış fiyatı, önceki fiyatı ve indirim oranı etiketlerde gösterilecek.
* GARANTİ BELGESİ: Sanayi mallarına garanti belgesi düzenlenecek. Garanti süresi içinde malzeme, üretim ve işçilikten kaynaklanan arızalarda tüketici para ödemeyecek. Garanti süresi içinde sık sık arızalanan ürünün değiştirilmesi istenebilecek.
* KONUT FİNANSMANI: Konut finansmanı sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmayacak.
* KAPAMA TAZMİNATI: Erken ödeme tazminatı vadesi 36 ayı aşmayan kredilerde yüzde 1'i, 36 ayı aşanlarda ise yüzde 2'yi geçemeyecek.
* CAYMA HAKKI: Tüketici, herhangi bir gerekçe göstermeden ve ceza ödemeden krediden 14 gün, taksitle satıştan ise 7 gün içinde cayabilecek.
* HAKSIZ ŞARTLAR: Sözleşmelerde yer alan haksız şartlar hükümsüz olacak.
* AYIPLI MALAR: Tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar ayıplı kabul edilecek.
* İNTERNETTEN SATIŞ: İnternet ve telefon üzerinden yaplan mesafeli satılarda mal ya da hizmetin teslimi 30 günü aşamayacak. Bu satışlardaki 7 günlük cayma hakkı süresi ise 14 güne çıkarıldı.
* DEVRE TATİL: Devre tatile konu taşınmazın inşa edileceği arsa için yapı ruhsatı alınmadan tüketicilerle ön ödemeli devre tatil sözleşmesi yapılamayacak.
* PAKET TUR: Paket turda yaptırımlar artırıldı. Tur sözleşmesi kurulmadan önce ön bilgilendirme zorunluluğu getirildi. tüketicilere sözleşmeden dönme hakkı verildi. Şirket sözleşme şartını yerine getiremezse tüketicinin zararını ödeyecek. Tüketici sunulan alternatif turu kabul etmeme hakkına sahip olacak.
* HAKEM HEYETİ: İl ve ilçe merkezlerinde en az bir tüketici hakem heyeti oluşturulacak. Değeri 2 bin liranın altındaki uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyetleri, 3 bin liranın altındaki uyuşmazlıklarda il hakem heyetleri yetkili olacak. Büyük şehirlerde ise 2-3 bin lira arasındaki uyuşmazlıklarda il hakem heyetlereine başvuru zorunlu olacak.
* TAKLİT ÜRÜN: Yiyecek taklidi olan ve özellikle çocuklar tarafından ağıza alındığında ya da yutulduğunda zarar verebilecek ürünlerin üretilmesi ve ithalatı yasak.
YILBAŞINDA DEVREDE
Kredi kartı taksitlerine sınırlama getiren yönetmelik yılbaşına kadar yürürlüğe girecek. BDDK Başkanı Mukim Öztekin yeni düzenleme ile marketten yapılan gıda alışverişlerine hiçbir şekilde taksit yapılamayacağını söyledi. Öztekin, "Genelde market alışverişi yapıldıktan sonra bankalar müşterilerine telefonla mesaj göndererek 3 ya da 4 taksit yapabileceklerini bildiriyorlardı. Artık bu uygulama son bulacak" dedi. Ziraat Bankası'nın 150'nci kuruluş yıldönümü dolayısıyla düzenlenen resepsiyona katılan BDDK Başkanı Öztekin, kredi kartı düzenlemesine ilişkin soruları yanıtladı. Öztekin yapılan düzenlemenin "piyasayı bozucu değil düzenleyici" bir adım olduğunu ifade ederek, yönetmeliğin 15 gün içinde çıkacağını söyledi. Öztekin, 9 taksit sınırına ilişkin bilgi verirken "Burada kastettiğimiz taksitlerin toplam 9 aya bölünmesi. OVP hedefleri ile uyumlu. Kalkınma Bakanlığı ile görüştük. Cari açık ve tasarrufa etkisi olur. Faizler düşerse enflasyona da etkisi olur" değerlendirmesini yaptı.
'MÜTEVAZI BÜYÜME İSTİYORUZ'
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) üç düzenlemesine Ekonomi Bakanı Mehmet Şimşek'ten de destek geldi. "Tüketici kredilerinin hızı sürdürülebilir değil" diyen Şimşek, ülkenin cari açık sorununun olduğunu ifade etti. Şimşek, kısa vadede büyümeye etki beklenebileceğini söyledi ve ekledi: "Biz zaten daha mütevazı bir büyümeyi öngörüyoruz. Cari açığı kalıcı bir şekilde çekene kadar mütevazı büyüme daha sağlıklı."