Ankara, vize için AB’ye rest çekecek...

Ankara ile Avrupa Birliği (AB) arasında Geri Kabul Anlaşması’nın (GKA) imzalanıp uygulanması karşılığında Türk vatandaşlarına eşzamanlı vize muafiyetinin sağlanması için müzakereler sürüyor.

Zaman gazetesinin haberine göre AB Genişleme Komiseri Stefan Füle, sosyal medyada “Vize diyaloğunu başlatmak ve GKA’yı imzalamak üzere kısa sürede İstanbul’a dönmeyi umuyorum.” diye yazdı. Meseleye daha temkinli yaklaşan Türk tarafı ise izleyeceği politikayı belirledi. Ankara anlaşma imzalanırken yol haritasına tek taraflı ek bildiri koyacak. Bildiride “Vize muafiyeti sağlanmazsa anlaşmayı askıya alırız” denilecek.  Türk vatandaşlarına vize muafiyetini hedefleyen görüşmelerin başlatılması konusunda AB ile Ankara geçen sene haziran ayında anlaşmaya varmıştı.  

Üye ülkeler AB Komisyonu’na vize müzakere yetkisi verirken Türkiye de GKA’yı paraflamıştı. AB kanadından görüşmelerin sonuna gelindiği haberleri geliyor. Türk yetkililer ise ortak bir yol haritasının belirlenmesini isterken Füle’yi “fazla iyimser” buldu. Ancak Ankara iç koordinasyon toplantılarını sürdürüyor. Dışişleri, AB ve İçişleri bakanlıklarından temsilcilerin katılımıyla yarın bir toplantı gerçekleşecek. Üye ülkeler GKA’ya karşı vize muafiyeti şartı konulmasına karşı. Ülkelerin AB Komisyonu’na bu yönde bir yetki vermesi beklenmiyor. Ankara’nın bulduğu formül ise yol haritasına tek taraflı ek bildiri koymak. Bildiride “Vize muafiyeti sağlanmazsa anlaşmayı askıya alırız.” denilecek. Ankara bu bildirinin bağlayıcı olduğunu garanti altına almak istiyor. Müzakereler bu yönde sürüyor. İhtimallerden birisi AB komiserlerinden birisinin mektupla bu yönde görüş beyan etmesi. Diplomatik kaynaklar, GKA konusunda Zaman’a, “Olumlu ilerliyor. Ümidimiz yakında bir uzlaşıya varılması.” yorumu yaptı.

GKA uyarınca Türkiye üzerinden AB’ye yasadışı yollarla giriş yapanlar Türkiye’ye geri gönderilecek. Bu şart Türk vatandaşları için anlaşmanın onayından hemen sonra devreye girecek; üçüncü ülke vatandaşları için ise 3 sene öngörülüyor. Türkiye GKA’yı imzaladıktan sonra vize muafiyeti için Ankara’nın ev ödevlerini bitirmesi beklenecek. AB Komisyonu, ödevlerin yapılıp yapılmadığını üye ülkelerle istişare halinde sürdürecek. Ödevler yerine gelince Komisyon bunu üye devletlerin karar makamı olan AB Konseyi’ne bildirecek. Üye devletler, Türkiye’ye vize muafiyetini oylayacak. Ancak tüm AB üyelerinin onay vermesi gerekmiyor. Nitelikli çoğunluğa bakılacak. Yani ülkelerin nüfusuna göre sahip olduğu oy oranına. Rum Kesimi, Fransa ve Almanya’nın tek başına veto yetkisi olmayacak. Ancak Paris ve Berlin’in oy ağırlığı oldukça yüksek.

Ankara geçtiğimiz sene paraf sürecinde vizesiz seyahat için takvim belirlenmesinde ısrar etti; fakat belgede bu sürecin “uzun vadeli ve kademeli” olduğu vurgulanıyor. Türk tarafı vizesiz seyahat ile GKA’nın uygulamasının aynı anda başlayacağını söylese de AB, GKA’nın uygulamasına göre karar verecek. Eşzamanlı uygulama teknik olarak imkânsız görünüyor. AB belgesinin 8. maddesinde “GKA’nın etkin ve tam uygulanması” ifadesi yer alıyor. “Sürekli ve tutarlı” bir uygulama isteniyor. AB’nin bu süreci uzatması durumunda ise Türkiye, GKA’yı askıya almayı düşünebilir. Bu sürecin de Kıbrıs meselesindeki Ek Protokol’ün akıbetine benzeme riski bulunuyor.