"Alışveriş Merkezleri, Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazaların Kuruluş ve Çalışma Esaslarına Dair Kanun Teklifi" Ak Parti Bursa Milletvekili Mustafa Öztürk ve milletvekili arkadaşlarının imzasıyla TBMM Başkanlığı'na sunuldu.
Teklife göre, büyük mağazaların kuruluşu, "Büyük Mağazalar Değerlendirme Kurulu"nun olumlu raporuna bağlı olacak. Kuruluş izninin alınması diğer kanunların zorunlu kıldığı izin ve ruhsatların alınması yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacak. Kuruluş iznini almayan projelere, belediyeler tarafından ruhsat verilmeyecek ve bu projeler teşvik kapsamına alınmayacak.
Değerlendirme Kurulu, il,ilçe ve belde dışındaki işletmeler için 9, il, ilçe ve belde içindeki işletmeler için yine 9 üyeden oluşacak. Kurulun sekreterya hizmetleri ilgili Sanayi ve Ticaret il Müdürlüğü veya Belediye Başkanlıkları tarafından yürütülecek.
Kuruluş izni
Satış alanı 400 metrekare ve altında kalan zincir mağazaların kuruluş izinleri, genel hükümlere göre sınırları içinde bulunduğu belediye tarafından verilecek. Satış alanı 5 bin metre kareye kadar olan alışveriş merkezlerinin ve büyük mağazaların kuruluş izinleri kurulun raporunun olumlu olması halinde, imar planlarında belirlenen ticaret alanlarında, kentsel ve bölgesel iş merkezilerinde ya da tali iş merkezlerinde doğrudan belediyelerce verilecek.
Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan alışveriş merkezlerinin ve büyük mağazaların kuruluş izinleri de büyükşehir belediyeleri tarafından verilecek.
Satış alanı 5 bin metre kareden fazla olan büyük mağazaların kuruluş izinleri bakanlık tarafından verilecek. Bakanlık bu yetkisini, DPT'nin belirlediği şehirlerin sosyo-ekonomik gelişmişlik katsayısını dikkate alarak valiliklere devredebilecek. İmar planlarında ticaret alanı, kentsel ve bölgesel iş merkezi ya da tali iş merkezi belirlenmemiş olan yerlerde, büyüklüğü ne olursa olsun yine kurulun raporu çerçevesinde valilik tarafından ön izin verilecek.
Büyük mağaza kurulabilmesi için imar planlarında ticaret alanı, kentsel ve bölgesel iş merkezi ya da tali iş merkezi ayrılmış olması ve bu alanların büyük mağaza kurulmasına müsait bulunması şartı aranacak. Kuruluş talebi, faaliyet gösterilecek yerdeki yapı yoğunluğunun elverişliliği, nüfus ve trafik yoğunluğu, esnaf ve sanatkarlar ile küçük ve orta boy işletme yoğunluğu, satış alanları büyüklüklerine göre büyük mağazaların şehir yerleşim merkezlerine ve birbirlerine olan uzaklıkları, depreme dayanıklılık, yangın ve benzeri risk durumları için tedbirlerin yeterli olup olmadığı yönlerinden değerlendirilecek. Büyük mağazanın kuruluş izin talebinin kabul edildiği veya reddedildiği, yetkili makam tarafından talep sahiplerine bildirilecek. Kuruluş talebinin reddedilmesine ilişkin işlemin dava konusu edilmesi ve davanın reddi yönünde verilen kararın kesinleşmesi halinde, aynı yer için yeniden yapılacak kuruluş talepleri başka bir gerekçe gösterilmeksizin reddedilecek.
Sanatsal faaliyet alanı tanzim edilecek
Her ilde ticaret odası veya ticaret ve sanayi odası bünyesinde "Büyük Mağazalar Sicili" oluşturulacak. Büyük mağazalar satış alanları toplamının en az yarısına tekabül edecek aynı mahalde bir sahayı, müşterilerinin ücretsiz kullanımına, açık ya da kapalı otopark olarak düzenleyecek. Alışveriş merkezlerinden, satış alanı toplamı 2 bin 500- 5 bin metre kare arasında olanlar 100 metre kare, 5 bin 1-10 bin metre kare arasında olanlar 150 metre kare, 10 bin metre kareden büyük olanlar 200 metre kare alanı sanatsal sergiler, gösteriler, söyleşiler, atölye çalışmaları, imza günleri ve benzeri sanatsal etkinliklerin düzenlenmesi amacıyla sanatsal faaliyet alanı olarak kullanılmak üzere ayıracak ve tanzim edecek.
Satış alanı toplamı 2 bin 500 metrekare üzerinde olan alışveriş merkezlerinde, gerekli hijyen şartlarına uygun, işletme büyüklüğüne uygun, erkek ve bayan tuvalet ve lavabosu, mescit ve çocuk odası gibi uygun mekanlar oluşturulacak.
Pazar günü ve resmi tatillerde kapanacak
Çalışma günlerinde Sabah saat 10.30'da açılacak olan büyük mağazalar, Cumartesi hariç Pazar günü ve resmi tatil günleri tamamen, diğer günler ise saat 20.30'dan itibaren müşteri trafiğine kapalı olacak.
Büyük mağazalar satın aldıkları malların bedelini teslim tarihinden itibaren en geç 60. günde, taze etler ve et ürünleri ile süt ve süt ürünlerini ve yaş sebze, meyve ürünlerini en geç 30. günde, 30 gün içinde bozulabilen veya günlük kaydıyla satılan besin ürünlerinin satış bedellerini de teslim tarihinden itibaren en geç 15. günde ödeyecek.
Ödeme şartlarına uyulmaması halinde, fatura tutarı üzerinden Merkez Bankası reeskont ve avans işlemlerinde uygulanan faiz oranında gecikme faizi uygulanacak.
Büyük mağazalar, tedarikçi veya üreticilere ürettirip satın aldıkları ürünleri kendi markaları altında satmaları halinde, bu satışların toplamı, cirolarının yüzde 30'unu geçemeyecek. Son kullanma tarihi, normal satış ve indirimli satış fiyatı belirtilmeden, tüketim mallarına ilişkin indirimli veya hediyeli satış kampanyası ile tüketiciyi yanıltan süresi belirlenmemiş indirimli satış kampanyaları düzenleyemeyecekler.
Kuruluş izni alınmaksızın kurulan ve ticari faaliyette bulunan alışveriş merkezleri, büyük mağazalar ve zincir mağazalar vali tarafından kapatılacak ve bunların işletmecilerine satış alanları itibariyle metrekare başına 10 lira idari para cezası verilecek. Alışveriş merkezlerinde, büyük ve zincir mağazalarda yapılacak denetimlerde kuruluş izni hilafına işlem yapıldığı ve tesis gerçekleştirdiği tespit edilirse, cezayı gerektiren durumun mevzuata ve kuruluş izin belgesindeki hususlara uygun hale getirilmesi yazılı olarak işletmecilere tebliğ edilecek.
Tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde gerekli şartları yerine getirmeyenlerin her türlü faaliyeti vali tarafından durdurulacak. Kanunda belirtilen ve idari nitelikte olan para cezaları vali tarafından verilecek. Fiilin bir yıl içinde tekrarı halinde, her tekrar için, 2 katı idari para cezası uygulanacak.