Hitap sözcükleri önemlidir. “Siz” diye hitap ettiğiniz yabancının size sürekli “sen” demesi tedaviye muhtaç bir durum. Bir de yaşlı akrabaları olursunuz durduk yerde. “Sakal seni cımbız ile yolayım / Bir kız bana emmi dedi n’eyleyim” diye de hüzünlenirsiniz.
Konu önemli ama çığırından çıkarmasak iyi olur. Ankara’da Doktor Gözde Hanım, hasta yakınının kendisine “Ablacığım” diye hitap edip durması üzerine beyaz kod vermiş; hakaret gerekçesiyle şikâyetçi olmuş. Neyse ki başlatılan soruşturmada “şeref ve saygınlığı rencide edici” unsur bulunamamış. Geçen hafta bana da bir doktor, “abi” diye hitap etti, ben nane yeşili kod verdim, pek hoşuma gitti…
Bursa’da sanığa soruyorlar: “Kardeşini niye öldürdün, oğlum?..” “Bana abi demiyordu.” diye açıklıyor ağır tahrik sebebini. “Ayrıca lakap da takıyordu rahmetli…” Kayseri’de kumar masasında Ahmet, oyun arkadaşını bıçaklamış. Verilen ceza Yargıtay’dan dönünce düzeltilmiş: Kavga sırasında muhatabına “lan” diye hitap ettiği için cezaya 10 ay daha eklemişler.
“Kocam bana çeşitli lakaplar takıyor. Kendi ailesinin yanında ‘Topaç’ filan diyor…” diye yakınmakta bir kadın. Kocanın eşine, adının yerine “hey, hişt” diye seslenmesi veya kadını ıslıkla çağırması bile kişilik haklarına saldırı sayılıyor. “Sevgilim bana hacı, moruk, reis diye hitap ediyor. Ben ne yapmalıyım?” diyerek çare soruyor bir genç kız. Görgü Kuralları kitabı ince olur, 2 bin 244 sayfalık Türkçe Sözlük’ü kafasına indirmekle başlayabilirsin “ablacığım”.
Bir âlim, kadınların kocalarına adlarıyla hitap etmeleri edepsizliktir, diye buyurmuş. Biz edebimizi takınıp “İnsana en iyi hitap, adıyla yapılandır” diyelim. Kâbe görmemiş kişilere “hacı abi”, önüne gelene “mübarek, hafız, müdür, patron” diye hitap edenler var. Aynı ders kolundaki öğretmenlerin birbirlerine “zümrem” diye hitap etmeleri ise sözcüğün anlamını bilmemekten olsa gerek, sevgili zümredaşlar…
Çocuğunuza, diyor uzmanlar, “teyzeciğim, anneciğim, babacığım, sevgilim” gibi garip sıfatlarla seslenip kafalarını karıştırmayın. “Paşam, prensesim” diye de seslenip egosunu şişirmeyin. Bu durumda yeryüzünde asilzade enflasyonu yaşanıyor. Çocuk kendisini olmadığı bir şey sanıyor. Sonra da toplumsal hayatın vahşi ormanlarında ciddi sıkıntılar yaşıyor.