6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın çıkmasının ardından doğan "İş güvenliği" uzmanı açığı hızla kapanıyor. Sayıları 30 bine ulaşan iş güvenliği uzmanlarının aylık gelirleri 2 binlerden başlayıp 15 bin lirayı bulabiliyor.
Kanun ilk çıktığında toplam 2 bin iş güvenliği uzmanı varken, bu sayının ilerleyen dönemde 50 binin üzerine çıkması bekkleniyor.
Sayının bu kadar artmasındaki en temel sebep yasanın uygulanmasıyla 1 Ocak 2013'te 50 ve üzeri işyerlerinde, 1 Temmuz 2013’te tehlikeli ve çok tehlikeli sayılan 50’den az çalışanı olan iş yerlerinde ve 1 Temmuz 2014’te ise kamu dahil yaklaşık 1 milyon 700 bin iş yerinde toplam 30-40 bin uzmana ihtiyaç duyulacağına dair hesaplar oldu.
Bu beklentiden yola çıkan binlerce kişi ya ek bir gelir elde etmek için, ya da iş bulma hayaliyle eğitim kurumlarına başvuruyor. Cazip gelir, eğitim almak isteyen kişi sayısıyla beraber eğitim veren kurumların da sayısını artırıyor.
NE KADAR KAZANIYORLAR?
Şu anda iş güvenliği uzmanı olarak çalışan yaklaşık 15 bin kişi olduğu ve yaklaşık 30 bin kişide de uzmanlık belgesinin bulunduğu söyleniyor. Peki uzmanlar ne kadar kazanıyorlar?
Aylık gelirin C sınıfı uzmanlarda 2-3 bin TL, B sınıfında ise 3 bin-7 bin TL iken, bu rakam A sınıfı uzmanlarda 7 bin-15 bin TL arası değişiyor.
KİMLER UZMAN OLABİLİYOR?
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’na göre üniversitede mühendisliklerin tüm dalları, mimarlar ve teknik elemanlar iş güvenliği uzmanı olabiliyor.
Eğitimler iş yerlerinde oluşacak olan iş kazalarına ve meslek hastalıklarına neden olacak her türlü tehlike kaynaklarının tespitinden ve bunların oluşturacağı risklerin minimize edilmesinin teknikleri ve çalışanların eğitimini kapsayan yoğun bir programdan oluşuyor.
Ortalama 220 saat süren eğitimlerin bedeli ise 2 bin-3 bin TL arasında değişiyor. Eğitimler bittikten sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın açtığı sınavlara katılmak gerekiyor.
SINIFLARA AYRILIYOR
Sınavlarda genel olarak başarı ortalamasının yüzde 40’larda olduğunu söyleyen Türkiye İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri Topluluğu Başkanı Levent Kavlak Kavlak, "Buradan sınavın zorluk derecesi de anlaşılmakta. Eğitim kurumlarında eğitim almış adaylar iki kez sınava girme hakkına sahip. Şayet iki sınavda da başarısız olursa tekrar eğitim alarak sınava girebiliyorlar." dedi.
Sınavda 70 ve üzerinde not alan adaylar başarılı sayılıyor ve C sınıfı İş Güvenliği Uzmanı olmaya hak kazanıyorlar.
Bu kişiler az tehlikeli işyerlerinde görev almaya hak kazanıyorlar. Üç yıl az tehlikeli iş yerlerinde görev yaparak B sınıfı uzmanlık sınavında başarı gösterirse B sınıfı İş Güvenliği uzmanı oluyor. Dört yıl da B sınıfı uzmanı olarak görev yapan ve A sınıfı uzmanlık sınavını geçen ise Usta, yani A sınıfı iş güvenliği uzmanı oluyor.
Kavlak ayrıca birden fazla yerde çalışabilme konusunda ise “İş Güvenliği uzmanları 4857 sayılı iş kanununa göre 180 saat +37 saat mesai olmak üzere 217 saat görev yapabilir. İşyerlerinde iş güvenliği uzmanları çalıştırılması tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre olduğu için 217 saati doldurana kadar birçok işyerinde çalışabilir.
Örneğin; az tehlikeli sayılan 100 çalışanı olan bir işyerinde çalışan başına 10 dakikadan 156 saat bir işyerinde kalan, diğer saatlerini başka bir işyerinde kullanabilir. Çalıştığı işyerleri çalıştığı saat olarak sigortalarını yatırabilir.” dedi.
TEHLİKE SINIFLARI
26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği'ne göre pek çok iş kolu Az Tehlikeli, Tehlikeli ve Çok Tehlikeli diye kategorize edilmiş durumda.
Örneğin tatlı sularda yapılan balıkçılık tehlikeli iken, deniz kabuklarının toplanması çok tehlikeli olarak gösterilmiş. Ya da hazır çorba ile hazır et suyu imalatı az tehlikeli iken, maya ve kabartma tozu imalatı tehlikeli sınıfta yer almış. Daha önce az tehlikeli grupta yer alan çağrı merkezleri son yasa ile tehlikeli gruba alınan işlerden. Örneğin bu işin tehlikeli sınıfta yer almasının en önemli nedeni ergonomik risk faktörlerinin yanında, gürültü ve buna bağlı işitme kaybı, stres ve buna bağlı psikolojik diğer riskler ve sesini kullanma ile ilgili risk faktörleri.