Dünyanın en büyük sanayi fuarı EXPO, 2015 yılında Milano'da yapılacak. Milano ile kıyasıya rekabet eden İzmir, 21 oyla yarışı kaybetti.
Dün, EXPO'da karar günüydü. İki ülkenin kulis çalışmaları son dakikaya kadar sürdü. EXPO'ları düzenleyen Uluslararası Sergiler Bürosu'nun (BIE) Genel Kurulu'nda oy kullanan 152 delege, EXPO 2015'e evsahipliği yapmak üzere Türkiye'nin adayı İzmir ile İtalya'nın adayı Milano arasında karar vermek için akşam saatlerinde toplandı. Oylama öncesinde Türk ve İtalyan tarafları yaptıkları birer sunumla delegelerden oy istediler.
Birinci oylama iptal edildi
Resmi açıklama yapılmadan önce EXPO'yu İzmir'in kazandığı söylentileri çıktı. Bütün gün Paris'ten gelecek iyi haberi bekleyen İzmir ve Türkiye, bu haberle sevince boğulurken, Uluslararası Sergiler Bürosu'nun ilk oylamayı iptal ettiği, ikinci oylamaya geçtiği duyuruldu. Kısa bir süre sonra da oylamayı Milano'nun kazandığı açıklandı.
Kampanyada renkli görüntüler yaşandı
Oylama öncesinde Türkiye sunumunda Anadolu Ateşi bir gösteri yaptı. Sunuculuğu ise Mehmet Ali Alabora ve Esin Alpogan Harvey yaptı. Cumhurbaşkanı Gül, dinamik gösteri ve başarılı sunum dolayısıyla Alpogan Harvey ve Alabora'yı kutladı.
Türkiye'nin sunumu sırasında, ön sırada Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve İtalya Başbakanı Romano Prodi yanyana oturdu. Cumhurbaşkanı Gül'ün yanında ana muhalefet parti lideri Deniz Baykal, bakanlar Mehmet Aydın, Kürşad Tüzmen, Vecdi Gönül ve Ali Babacan yer aldı.
'EXPO 2015 İzmir' yazılı şapkalar, fularlar takan İzmir Ticaret Odası (İTO) meclis üyeleri ellerinde Türk bayrakları ve EXPO 2015 İzmir yazılı bayraklarla delegeleri karşıladı. Meclis üyelerine Ege Üniversitesi Halk Oyunları Topluluğu eşlik etti. Meclis üyeleri davul - zurna eşliğinde halay çekti.
Bu sırada iki ülke bayraklarının yan yana gelmesiyle adeta renk cümbüşü oluştu. Delegeler, İtalyanlar ve Türkler'in arasından geçerek kongre merkezine girebildi. Daha sonra yaklaşık iki saat süreyle oylama yapıldı. Toplantı salonunun kapısında heyecanlı bekleyiş, İzmir'in kazandığı açıklaması ile doruğa ulaştı. Ancak daha sonra hüsran oldu.
Kazanmak için ne yaptılar
Türkiye, yaptığı sunumda iş ve sanat dünyasında önemli isimler İzmir filmi aracığıyla delegelere seslendi.
Hazırlanan filmde, Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Nimet Çubukçu, Dice Kayek'in ortağı ve tasarımcısı Ece Ege, Fenerbahçe'nin Brezilyalı futbolcusu Roberto Carlos, dünyaca tanınan piyanist Fazıl Say ve Koç Holding Başkanı Mustafa Koç'un görüntü ve konuşmaları yer aldı.
Dostluk mesajı
İtalya'nın sunumu, UNICEF'in iyi niyet büyükelçisi Senegalli şarkıcı Youssou N'dour'un seslendirdiği şarkı ile başladı. İtalya'nın sunumunda konuşan Başbakan Romano Prodi, Türkiye'yi dost ve stratejik bir ortak olarak niteledi. Prodi, gerek İzmir'in gerekse Milano'nun iyi bir hedef için mücadele verdiklerini söyledi.
İtalya'nın sunumunda ayrıca Hollanda Milli Takımının ve Milan'ın ünlü oyuncusu Seedorf, ABD eski Başkan Yardımcılarından ve 2007 Nobel Barış Ödülü Sahibi Al Gore kısa konuşmalarla destek verdi.
Önce sevinç, sonra hüsran
Dünyanın en büyük fuar organizasyonu olarak gösterilen EXPO'ya adaylık konusunda Paris'te sunumlardan sonra oylamaya geçilirken, İzmir'de heyecan doruğa çıktı. Deneme oylamasının, Palais Des Congres'in dışında merakla bekleyen Türk heyetine, İzmir kazandı diye yansıması, aynı anda İzmir'e iyi haber olarak ulaştı.
Cumhuriyet Meydanı'nı dolduran binlerce İzmirli sevinç gösterisi yaptı. Büyük coşku yaşandı. Vali Cahit Kıraç, sanatçı Kıraç'ın konser verdiği sahneye çıkarak, İzmirliler'e teşekkür konuşması yaptı, Kazandık, hayırlı olsun dedi. Bu arada Kıraç'a, oylamanın kesinleşmediği iletildi. Vali bunun üzerine konuşmasını kesti, dev ekrandan TRT'nin yayınını izlemeye başladı.
Spiker Nermin Tuğuşlu da oylama sonucuna dair resmi açıklama olmadığını söyledi. Meydandaki coşku yerini sessizliğe bıraktı. Belirsizlik, 19.27'de TRT 2'nin, Kaybettik yayınıyla hüsrana dönüştü. Vali Kıraç, Üzüntülüyüz. Ancak bu, İzmir için son değil diyerek, kalabalığı teselli etmeye çalıştı.
İZMİR'DE?YOLA?DEVAM?KARARI
- Uluslararası Sergiler Bürosu Genel Kurulunda yapılan ve İzmir'in de aday olduğu oylamada İzmir 65 oy, Milano 86 oy aldı.
- Dünyanın 7. büyük ekonomisi olan İtalya'nın sanayi ve ticaret başkenti olarak kabul edilen Milano, EXPO 2015 için EXPO'lar ve benzer organizasyonlar konusundaki deneyimini ön plana çıkaran kampanyalar yürütüyordu.
- İzmir'in kampanyadaki ana teması Herkes İçin Sağlık: Daha İyi Bir Yaşam İçin Yeni Yollar, Milano'nun ise Gezegenimizde Beslenme: Yaşam için Enerjiydi.
- Milanolu yetkililer, kentin böyle bir organizasyon için gereken altyapıya sahip olduğunu vurguladı.
- Milano'nun sunumunda çocuklar ve konuşmalar ön plandaydı. Milano Belediye Başkanı Letizia Moratti'nin, yoksulluk ve küresel ısınmayla ilgili konuşması duygusaldı.
- İzmir'in sunumu, İzmirli sanatçı olarak anons edilen Hüsnü Şenlendirici ve İlhan Erşahin'in sololarıyla başladı. Gösterilen filmde üç tek tanrılı dinin doğduğu yer, kozmopolit, tüm dünya dillerinin konuşulduğu, farklı kültürlerin uyum içinde yaşadığı bir şehir olarak anlatıldı İzmir.
Ev sahibi olmuştu
- Zeytinyağıyla, deniziyle İzmirlilerin EXPO 2015'i beklediği anlatıldı. En can alıcı nokta İzmir Cumhuriyet Meydanı'ndaki 10 binlerin buluşmasının salona canlı bağlantısının yapıldığı andı. Binlerce İzmirli ellerinde bayraklarla üç kez 'EXPO'yu istiyoruz' diye bağırdı. Bu gösteriler delegeleri etkilemeye yetmedi.
- Türk tarafı, İtalya'nın ön plana çıkardığı deneyimliliği, Milano için bir avantaj mı yoksa dezavantaj mı olacağını tartışmaya açtı.
- İtalya ülke olarak 1906'da Milano, 1953'te Roma, 1954'te Napoli ve 1992'de Cenova olmak üzere 4 kez EXPO düzenlerken, fuarlar kenti Napoli ise 1933 ile 1996 arasında Uluslararası Sergiler Bürosu tarafından tescillenen 13 sergiye ev sahipliği yapma olanağı buldu. EXPO 2015'e ilişkin karar, sonucu deneyimin kazandığı tezini bir anlamda doğrulamış oldu.
'Elimizden geleni yaptık'
- Oylamanın ardından açıklamalarda bulunan Büyükelçi Solmaz Ünaydın, Gizli oylamayla yapıla seçimin sonucu böyle oldu. Elimizden geleni yaptık dedi.
- Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, oylamada siyasi ve ekonomik ilişkilerin devreye girdiğini söyledi. İzmir'in aldığı 65 oyun az olmadığını ama önemli olanın sonuç olduğunu belirten Günay, İzmir önümüzdeki dönemde tekrar adaylığını koyabilir mi? sorusuna, Tabii ki koyabilir ama henüz daha bu adaylıkla ilgili birşey söylemek erken olur diye yanıt verdi.
- İzmir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu da, İzmir yoluna devam edecektir. Hep birlikte yürüyeceğiz dedi.
Eyfel Kulesi, EXPO etkinliği için yapılmıştı
EXPO fuarları düzenlendiği kentlere kalıcı katkılarda bulundu. İzmir'e de aynı şekilde simgesel bir yapı inşa edilmesi planlanıyordu. EXPO etkinliklerinin yapıldığı kentlere katkıları şöyle:
- İlk EXPO için Londra'da Kristal Sarayı yapıldı. (1851) 25 ülke katıldı, 6 milyon kişi gezdi.
- Paris'te Eyfel Kulesi yapıldı. (1889) 35 ülke katıldı, 32 milyon ziyaretçisi oldu.
- Brüksel'e Atomium yapıldı. (1958) 42 ülke katıldı, ziyaretçi sayısı 41 milyondu.
- Sevilla'daki EXPO için şehre büyük bir küre yerleştirildi. (1992) 112 ülkeden 41 milyon ziyaretçisi oldu.
- Hannover'da yapılan EXPO, sonrasında kenti adeta bir fuar şehri haline getirdi. (1992)
- Japonya'nın Aichi şehrinde 1992'de yapılan EXPO öncesinde, havaalanı yoktu. Şimdi dünyanın dört bir yanından Aichi'ye seferler var. Fuara 22 milyon ziyaretçi katıldı.