İşsiz kalanların ve çalışanların düşük olmasından yakındığı işsizlik aylığına artış geliyor...
Halen asgari ücretin yüzde 80’i düzeyinde olan işsizlik aylığındaki üst sınır asgari ücretin 1.5 katına çıkarılacak. Böylece halen en fazla 670 lira olan işsizlik aylığı bin 256 liraya kadar çıkabilecek.
Ekonomik Koordinasyon Kurulu’nda görüşülmesinin ardından son şeklini alacak Ulusal İstihdam Strateji Belgesi taslağında işsizlik sigortasının, işsizlere yeterli koruma sağlayamadığı vurgulandı. İşsizlerin sadece yüzde 13’lük bölümünün işsizlik aylığı alabildiğine dikkat çekilirken, yararlanma oranının düşüklüğünün, işsizlik aylığına hak kazanma koşullarının ağırlığından kaynaklandığı dile getirildi. Türkiye’de prim ödeme süresine bağlı olarak altı ila on ay arasında değişen işsizlik aylığından yararlanma süresinin de OECD ülkelerinde ortalama 16.5 ay olduğu ifade edildi.
PRİM ÖDEME SÜRESİ KISALACAK
Mevcut düzenlemeye göre, işsizlik aylığı alabilmek için son 4 ayı kesintisiz olmak üzere işsiz kalmadan önceki son üç yıl içinde en az 600 gün prim ödenmesi gerekiyor. Ulusal İstihdam Strateji Belgesinde öngörülen yeni düzenlemede ise son iki yıl içerisinde 360 gün çalışmış olmak, işsizlik aylığı almak için yeterli sayılacak.
İŞSİZLİK AYLIĞI KATLANACAK
Yürürlükteki kanuna göre, çalışırken alınan ücretin yüzde 40’ı oranında işsizlik aylığı ödenebiliyor. Ancak bu şekilde ödenecek rakam hiçbir şekilde asgari ücretin yüzde 80’ini aşamıyor. Bu durumda, çalışırken aylık ücreti 5 bin lira olan kişi işsiz kaldığında en fazla 670 lira işsizlik aylığı alabiliyor. Yeni düzenleme hayata geçtiğinde ise işsizlik sigortasında üst sınır brüt asgari ücretin 1.5 katına, yani bugünkü asgari ücret üzerinden bin 256 liraya çıkartılacak. İşsizlik aylığı yükseltilecek ancak işsiz kalanları tembelliğe yöneltmemek amacıyla uzun süreli işsizliklere düşük tutarda aylık ödenecek. İşini kaybeden işçi işsizliğinin ilk üç ayında, çalışırken son 12 ayda aldığı ortalama ücretin yüzde 50’si oranında işsizlik aylığı alacak. Bu oran işsizliğin ikinci üç aylık döneminde yüzde 40, geri kalan sürede ise yüzde 25 olarak uygulanacak. Böylece çalışırken 2 bin 500 lira ücret alan bir kişi ilk üç ay için bin 250 lira, ikinci üç ay için bin lira, geri kalan dönem için ise 625 lira işsizlik aylığı alabilecek.
165 BİN KİŞİ ALIYOR
2009 yılındaki kriz benzeri durumlarda veya işsizlikte ani yükselişlerin yaşandığı durumlarda işsizlik aylığı ödenme süresi ve aylık tutarının yüzde 50’ye kadar artırılması konusunda da Bakanlar Kurulu yetkili olacak. İşsizlik Sigortası’ndan kurulduğu Mart 2002 tarihinden bu yana 2 milyon 257 bin 387 kişiye işsizlik aylığı ödendi. Haziran ayı itibarıyla 165 bin 299 kişi işsizlik aylığı alıyor.
25 YAŞ ALTI GENÇ İŞSİZLERE KOLAYLIK SAĞLANACAK
İşsizlik aylığına hak kazanma koşullarını sağlayamayan 25 yaşın altındaki çalışanlara prim ödeme ve yararlanma süresi yüzde 50 indirimli olarak uygulanacak. Son iki yıl içinde 180 gün prim ödeyerek çalışan 25 yaşın altındaki genç işsizler de işsizlik aylığı alabilecekler. Bu koşulları da sağlayamadan işini kaybedenler ile yasal olarak en fazla on ay işsizlik aylığı alması gerektiği halde bu süre dolmasına rağmen işe giremeyenlere bütçeden sağlanan kaynaklarla işsizlik aylığı ödenecek. Halen, son üç yıl içinde 600 gün sigortalı çalışan işsizlere 6 ay, 900 gün çalışanlara 8 ay, bin 80 gün çalışanlara da on ay süreyle işsizlik aylığı ödeniyor. İşsizlik aylığı ödeme süresinin uzatılması öngörülüyor.