Siyasi parti gruplarının gelecek ay yasalaşması için uzlaşmaya vardığı tasarılardan biri olan Türk Ticaret Kanunu Tasarısı, 1535 maddeden oluşuyor, bir çok alanda düzenlemeler içeriyor. AB ticaret hukuğu ile uyumlu hale getirilen Türk Ticaret Kanunu'nda kamyon yazıları yasağı da bulunuyor.
22. Dönemde TBMM'de görüşülemeyen tasarı, bu dönem Hükümet tarafından yenilenerek, Meclise sevk edildi. TBMM Adalet Komisyonu ise tasarıyı 3 yıl önce görüşerek, kabul etti. Tasarının getirdiği bazı yenilikler şöyle:
DOLMUŞ VE KAMYON YAZILARI YASAKLANACAK
Avrupa Biriği ticaret hukuğu ile uyumu hale getirilmesi için yeniden düzenlenen Türk Ticaret Kanunu (TTK) Tasarısı yasalaştığında, Toplu taşıma araçlarının dış yüzeyinin sade bir görünümde olması kamyoncuların arka yazıları da tarihe geçecek. Kamyon yazıları yasağı şu anda yürürlükte olan Trafik Kanunu'na göre de yasaklamış durumda. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte bu yasak toplu taşıma araçlarının tümü için geçerli olacak.
Kamyon ve dolmuşlarda sık görülen, “Kamyon çeker 10-20 ton, gönlüm çeker Paris Hilton”, “Rampaların ustasıyım, gözlerinin hastasıyım”, “Aşıksan vur saza, şoförsen bas gaza”, “Aşk çekenin, yol gidenin”, “Yaklaşma toz olursun, geçme pişman olursun”, “Sollama beni, mahcup ederim seni” şeklindeki yazılar kaldırılacak.
Firmalar, bilette belirtilen yerin başka bir kişiye verilmesi, bilette gösterilen araç yerine, onunla aynı düzeyde olmayan başka bir aracın sefere konulması, aracın belli saatten önce hareketi nedeniyle yolcunun yetişememesi, araçta ilk yardım malzemeleri ve ilaçlarının bulundurulmaması nedenleriyle de sorumlu olacak. Herhangi bir zarar ispat edilmese bile firma, bilet parasının 3 katı tazminat ödeyecek. Bu kurala uymayan araç şoförlerine ve sahiplerine 100 liradan 1500 liraya kadar idari para cezası verilecek.
Yolcular, gemi kazalarında tazminat alma hakkına kavuşacak.
ŞEHİRLER ARASI YOCULUKLAR DA PİDE LAHMACUN YENİLEMEYECEK
Yolcu taşımacılığında, sefer herhangi bir nedenle yapılamamışsa, harekette yolcunun katlanamayacağı süreli gecikme olursa; yolcu, sözleşmeden cayıp ödediği ücreti ve varsa zararını isteyebilecek.
Şehirlerarası yolculuklarda, yumurta, soğan, pide, lahmacun gibi kokulu yiyecekler yenilmeyecek; otobüslerde, tavuk ve horoz gibi canlı hayvan taşınmayacak. Otobüslerde, özellikle gece yarısından sonra olmak üzere, yolcuların uyuduğu saatlerde yüksek sesle müzik çalınmayacak.
BİLEŞİK FAİZ KALKIYOR
Ticari işlerde faiz oranı serbestçe belirlenecek; kanuni, ana para ve temerrüt faizi hakkında, ilgili mevzuat hükümleri uygulanacak. Bileşik faiz uygulamasına son verilecek. Aksine sözleşme bulunmuyorsa, ticari bir borcun faizi, vadenin bitiminden ve belli bir vade yoksa, ihtar gününden itibaren işlemeye başlayacak.
Ticari bir işletme işleten vakıflar, dernekler ve özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere kamu tüzel kişilikleri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar da tacir sayılacak.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nezdinde, Türkiye çapında sicil kayıtlarına elektronik ortamda ulaşabilmenin sağlanması amacıyla kayıtların elektronik ortamda sunulabileceği bir bilgi bankası kurulacak. Bilgi bankasına giriş serbest olacak, herkes kayıtları inceleyebilecek.
Ticaret sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan, devlet ve ilgili oda, müteselsilen sorumlu olacak. Tescil ve kayıt için gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar, 3 aydan 2 yıla kadar hapis ve adli para cezasına çarptırılacak.
Her sermaye şirketinin, bir internet sitesi olacak.
HAKSIZ REKABET ÖNLENİYOR
Haksız rekabetin önlenmesini de düzenleyen tasarı, tüketicilerin korunmasına ilişkin düzenlemeler getiriyor.
Başkalarını veya mallarını, fiyatlarını, yanıltıcı, kötüleyici beyanlar, karşılaştırmalı ve aşırı reklamlar, paye, diploma veya ödül almadığı halde bunlara sahipmişcesine hareket etme, rekabeti bozucu satış yöntemleri, haksız rekabet sayılacak. İşyerine yanıltıcı şekilde, “Paris'ten diplomalı terzi”, “Christian Dior'un kalfası”, “Ödüllü çevirmen” gibi sahte belge asarak haksız rekabet yaratanlara, 2 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Ticari işletmesi, malları, iş ürünleri, faaliyeti, fiyatları, stokları, satış kampanyalarının biçimi ve iş ilişkileri hakkında, “gerçek dışı veya yanıltıcı” açıklamalarda bulunmak suç sayılacak. İşletmeler, rekabette öne geçmek için “sezon sonu” indirimi diye hiç bitmeyen kampanyalarla tüketiciyi yanıltamayacak.
“Yüksek kalite, düşük fiyat” sloganıyla mağazaya çekilen müşterilere, reklamı yapılan ürünlerin yerine, ucuzluk uygulanan başka mallar verilerek, tüketiciler aldatılamayacak.
KAPIDAN SATIŞ SALDIRGAN SATIŞ YÖNTEMİ OLARAQK DEĞERLENDİRİLECEK
Müşteri, malın gerçek değeri konusunda yanıltılamayacak. Müşterinin karar verme özgürlüğüne, hediyelerle etki edilemeyecek. Saldırgan satış teknikleriyle
müşterinin karar verme özgürlüğü kısıtlanamayacak. Eve (kapıdan) gelerek veya yoldan çevirerek yapılan satışlar, saldırgan satış yöntemi olarak değerlendirilecek.
Malların, iş ürünlerinin veya faaliyetlerinin özellikleri, miktarı, kullanım amaçları, yararları veya tehlikeleri gizlenerek, müşteri yanıltılamayacak. Sadece açıklamalar değil, malın biçimi, paketlenme tarzı, etiketteki takdim gibi görsel algılamalar da yanıltıcı olmayacak.
Taksitli satış ve tüketici kredilerinde dürüst davranılmaması, haksız rekabet sayılacak. Uygulanan faiz veya vade farkı, ödemelerin nasıl yapılacağı ve taksitle satış yapanın unvanı açıklanacak.Bu haksız rekabet fiillerinden birini kasten işleyenlere, 2 yıla kadar hapis ve para cezası verilecek.
Haksız rekabet ilkelerine aykırı davranan, basın, yayın, iletişim ve bilişim kuruluşları da sorumlu olacak ve aleyhlerine dava açılabilecek.
GSM operatörleri de abonelerine haksız rekabet unsuru içeren bir mesaj göndermeleri durumunda, mesajın kim tarafından gönderildiğini açıklayacaklar.
Kooperatifler, ticaret şirketi sayılacak.
SORUMLULUK SİGORTASI
Meslekleri gereği bir hata yapıp, tazminat talebiyle karşılaşacağını düşünen kişilerin düzenleyeceği sözleşmelerle ilgili olarak, “sorumluluk sigortaları” kavramı, Türk hukukuna ilk defa girecek. Zarar gören, uğradığı zararı doğrudan sigortacıdan isteyebilecek.
Yanlış tedavi uygulayan doktor, yanlış savunma yapan avukat, kötü yönetim sergileyen şirket yetkilisi, karşılaştıkları tazminat taleplerini, sorumluluk sigortasından karşılayabilecek. Ancak sigortacı, sigortalının sorumluluk konusu olayı kasten gerçekleştirmesinden doğan zararlardan sorumlu olmayacak.
ŞİRKET, HUKUKİ ŞEKLİNİ DEĞİŞTİREBİLECEK
Çok büyüyen ve çekirdek işletme konusundan uzaklaşan şirketlerin ana faaliyet konularına dönmelerine olanak sağlayan “bölünme” de Türkiye'de maddi
hukuk yönünden ilk defa düzenleniyor. Bir şirket, tam veya kısmi bölünebilecek. Bir şirket, hukuki şeklini değiştirebilecek.
Anonim veya bir başka şirket kurmak, şirketin sermayesini artırmak amacıyla veya vaadiyle halktan para toplanabilmesi için SPK'dan izin alınacak. SPK'dan izin almadan para toplayanlara, 6 aya kadar hapis cezası verilecek.
Türk Ticaret Kanunundaki en az 5 kişiyle anonim şirket kurulabileceği yönündeki zorunluluk kaldırılacak.Hisse senetleri borsada işlem gören şirketler, varlık, gelişme ve devamlarını tehlikeye düşüren risklerin erken tanısı ve yönetimi için uzman bir komite kurmakla yükümlü olacak.
Karşılığı bulunmayan çek düzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin yüzde 10'unu ödemekle yükümlü olacak; ayrıca hamilin bu yüzden uğradığı zararı tazmin edecek.Kimin lehine düzenlendiği gösterilmemiş bir çek, hamiline yazılı çek sayılacak.