Geçen yılın son günlerinde Meclis gündemine gelen ve önceki gün son şekli verilen 71 maddelik torba tasarı, Meclis Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Yasa birçok kesime hitap eden düzenlemeler içeriyor.
Bunlardan en önemlisi düşük maaş alan emeklilerle ilgili olanı. Özellikle Tarım Bağkuru’ndan prim ödeyenlere veya ağırlıklı olarak 2008’den sonra asgari ücret üzerinden prim ödemesi olanlara düşük maaş bağlanıyordu.
EN AZ BİN TL OLACAK
Bağlanan maaşlar 600-700 liraya kadar iniyordu. Bu kapsamda 200 bin civarında emekli bulunuyor. Yeni yasa ile 1000 liranın altında emekli maaşı kalmayacak. Bir başka deyişle 1000 liranın altında maaş alan emeklilere 400 liraya varan zamlar yapılacak.
1000 lira düzenlemesi dosya bazında yapılacağı için vefat eden emeklinin dul ve yetimini hissesi oranında etkileyecek. Yani dul eş maaşın yüzde 75’ini alıyorsa yeni durumda maaşı 750 liraya çıkacak.
KİRAYA YENİ AYAR
Diğer önemli düzenleme ise kirada oturan 20 milyon kişiyi ilgilendiriyor. Kira çalışanlar ve emekliler için önemli bir gider kalemi. Gelirin neredeyse yüzde 40-50’sini kiraya veren aileler var. Bu açıdan kira artış oranı aile bütçesini yakından ilgilendiriyor.
Mal sahibi kafasına göre kira artışı yapamıyor. Bunun yasal bir sınırı var. Bu sınır da 1 Temmuz 2012 tarihinde çıkan Borçlar Kanunu ile belirlenmiş durumda.
1200 LİRA CEPTE
Borçlar Kanunu’na göre kira artışı da son 12 aylık ortalama üretici fiyat endeksi’ne (ÜFE) göre yapılıyordu. Bu rakam ocak ayı için yüzde 27.01 olmuştu.Torba yasa ile kira artışının ÜFE yerine 12 aylık ortalama Tüketici fiyat endeksi’ne (Tüfe) göre belirlenmesi hükme bağlandı.
Son veriye göre 12 aylık ortalama Tüfe yüzde 16.30 oldu. Yani ÜFE’ye göre yüzde 10 civarında bir avantaj söz konusu. Son yıllarda ÜFE, TÜFE’nin üzerinde gerçekleşiyordu.Yasa resmi gazete’de yayımlandıktan sonra yenilenecek kontratlardaki kira artışı daha düşük olacak. Bu yolla 1000 liralık bir kirada her ay 100 lira, yılda 1200 lira cepte kalacak.
İŞSİZLİK MAAŞINDAN ENGEL KALKIYOR
Yasa ile işsiz kalan vatandaşların 10 aya kadar ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olan işsizlik maaşı almak kolaylaşıyor. normalde işsizlik maaşı alabilmek için son 120 gün prim ödeyerek kesintisiz çalışmak gerekiyor.
Yani 1 gün bile devamsızlık olsa bu maaşı alamıyordu. Hükümet işsizlik maaşındaki bu kuralı esnetti. İş akdinin devam etmesi kaydıyla gün eksiği olan da 1015 ila 2031 lira arasında değişen işsizlik maaşından yararlanabilecek. son 16 yılda 7 milyona yakın kişi işsizlik maaşı almaya hak kazandı.
İmalat sanayisi yatırımları üzerindeki KDV’den kaynaklı finansman yükünü gidermek amacıyla, bu yatırımlar nedeniyle 2018 yılında yapılacak inşaat harcamaları dolayısıyla yüklenilecek KDV’nin iade edilmesine yönelik uygulama 2019 yılında da sürdürülecek. Cumhurbaşkanı, bu uygulamanın sürelerini 5 yıla kadar uzatmaya yetkili olacak.
ÖTV SIFIRLANDI
Şalgam suyu, çeşnili ve aromalı sütler, bebek ve devam sütlerinden ÖTV alınmayacak. Bu grupta ÖTV yüzde 10 olarak uygulanıyordu. üretici ya da satıcı yüzde 10’u kâr olarak cebe atmazsa bu perakende fiyatlarda indirimleri görmek mümkün olacak.
ASKER EŞ VE ÇOCUĞUNA BEDAVA SAĞLIK
Düzenlemeyle er ve erbaşların genel sağlık sigortalı (GSS) sayılmayan eş ve çocukları ile anne ve babaları, bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında olacak. Bu kişiler de devlet destekli bedava sağlık hizmetinden ve SGK ödemeli ilaç hakkından yararlanabilecek.
TARIM VE HAYVANCILIĞA MUAFİYET
Teklife göre; hayvancılığın desteklenmesi amacıyla büyükbaş ve küçükbaş hayvanların satışından ve üreticilerden satın alınan sütün satın alma bedeli üzerinden alınan pay kaldırılacak. Bu oran binde 1 olarak uygulanıyordu.
Tarım ürünleri lisanslı depoculuk kanunu kapsamında ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlara dair istisna 2023 sonuna kadar uzatılacak.
PİLOT VE KABİN MEMURUNA İSTİSNA
Kamu kurum, kuruluşları hariç Türk Hava Kurumu ile sivil havacılıkta görevli pilotlar ve kabin memurlarına ödenen aylık ücretin gerçek safi değerinin yüzde 70’i gelir vergisinden istisna olacak. Cumhurbaşkanı, bu oranı yüzde 100’e kadar artırabilecek ya da sıfıra kadar indirebilecek. Düzenleme 30 bin havacılık çalışanını ilgilendiriyor.
TEMİNAT SORUSUNA SİGORTA ÇÖZÜMÜ
Yasada dikkat çeken diğer başlıklar şöyle:
* Finansal İstikrar ve Kalkınma Komitesi kurulacak.
* Sigortacılık sektöründe yaşanan teminat sorunlarına daha etkin çözüm getirilmesi için Türk reasürans anonim Şirketi kurulacak.
* Dışişleri Bakanlığı’nca belirlenecek ülkelerde vize başvurularında aracı hizmet alınmasına imkan tanınacak.
* DASK, uluslararası sigorta veya reasürans şirketlerine ortak olabilecek.
* İhalesi yapılan ve devam eden sözleşmeler, girdi maliyetlerinde beklenmeyen artışlar olursa 60 gün içinde feshedilip tasfiye edilebilecek veya devredilebilecek.
* Kaçak akaryakıt en yakın rafinerilere satılacak.
* Yenilenebilir ve diğer enerji tesisleri KDV’den istisna tutulacak.