O komutanlara hapis kapıda

Genelkurmay Başkanlığı’nın, son dönemde artan TSK’daki intihar vakaları üzerine komutanlara “moral muhtırası” verdiği ortaya çıktı. Genelkurmay Başkanlığı’nın kuvvet komutanlıklarına, kuvvet komutanlıklarının da birliklere gönderdiği yazılı talimatta “Mehmetçiğin fiziksel olduğu kadar ruhsal sağlığından da komutanların sorumlu olduğu” vurgulandı. Talimatta askerlerin ruhsal sağlığına dikkat etmeyen komutanların “görevi kötüye kullanma” ve “görevi ihmal” suçları ile cezalandırılacakları kaydedildi. Yine talimatta, söz konusu suçların cezasının da altı ay ile iki yıl arasında hapis olduğu hatırlatıldı.

TSK’ya ait yazışmalara göre, Genelkurmay Başkanlığı gündemden düşmeyen intihar olaylarına karşı adeta seferlik ilan etti. Bu çerçevede Genelkurmay Başkanlığı ilk olarak 12 Aralık 2012 tarihli “Psikolojik Sorunlu Personele Yönelik Yapılacak İşlemler” konulu bir emir yayınladı. Genelkurmay’ın söz konusu emri üzerine kuvvet komutanlıkları 2012 yılının sonunda ve 2013 yılı başlarında tüm birliklerine, TSK personelinin psikolojisinin düzgün olması için yapılacak faaliyetlerle ilgili altı maddelik talimat gönderdi.

PSİKOLOJİK DESTEK GEREK
Bu talimatta Genelkurmay Başkanlığı’nın intihar ve intihara teşebbüs olayları ile ilgili inceleme yaptığı belirtildi. Bu inceleme sonucunda vakaların yüzde 85’inde kişilere psikolojik destek sağlanmasının gerektiği tespit edildi. Bu tespitler kapsamında, tüm TSK mensuplarının fiziksel olduğu kadar ruhsal durumlarından da komutanlarının sorumlu olduğu vurgulandı.

GÖNÜLLÜLÜK ARANMAZ
Kuvvet komutanlıklarından birliklere gönderilen yazıda, TSK mensuplarının fiziksel ve ruhsal sağlının korunmasının “gönüllülükten” ziyade bir yasal yükümlülük olduğu belirtildi. Ayrıca söz konusu talimatta, kanunların amirlere astlarının morallerini de koruma görevi verdiği vurgulandı. Talimatta, “İlgili kanunların hükümleri, amirlere, astı olan personelin fiziki-ruhi durumlarını daima himaye altında bulundurma ve moralini yüksek tutma sorumluluğu yüklemekte, kanunun 58. maddesinde ise hastalanan askerlerin muayene ve tedavilerine ilişkin hükümler yer almaktadır” dendi.

Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde lider personelin, görevi kötüye kullanma ve görevi ihmal suçunu işlemiş olacağının belirtildiği talimatın ekinde ise bu suçları işleyen kamu görevlilerinin altı ay ile iki yıl hapis cezası ile cezalandırılacağı hatırlatıldı. Talimatta, komutanların bu konuda dikkatli olması gerektiğinin altı çizildi.

DAYAK VE AŞAĞILANMA
Şüpheli asker ölümleriyle ilgili Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, son 10 yılda 601 askerin hayatını kaybettiğini, 965 askerin ise intihar ettiğini açıklamıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın İnsan Hakları Raporu’nun Türkiye bölümünde, “Bu intiharların arkasındaki en önemli nedenlerin aşağılama, dayak ve aşırı fiziksel aktivite, gerekli sağlık hizmetlerinden mahrum bırakma, kurumsallaşmış taciz gibi fiziksel istismarlar olduğu belirtiliyor” ifadeleri yer almıştı.