Vergi denetiminde olay

Gelir İdaresi Başkanlığı Faaliyet Raporundan derlediği verilere göre, geçen yıl ülke çapındaki genel denetimlerin yanı sıra, sektörel vergi incelemeleri de gerçekleştirildi.

Bu incelemelerde zirai ürün piyasası, içki ve alkol üreten ve satanlar, akaryakıt istasyonları, hububat ve bakliyat toptancıları, pirinç üreticileri ve toptancıları, baz yağcılar, eczacılar, avukatlar ve zirai destekleme primlerinden yararlananlar büyüteç altına alındı. İncelenen kesimlerin bir bölümünde fiili envanter tespiti çalışması da yapıldı.

Denetimler sırasında her kesimde ciddi tutarlarda gelir kaçağı ortaya çıkarıldı. Vergi kaçıranlara da vergi farkının yanı sıra, vergi ziyaı ve usulsüzlük cezaları uygulandı.

-TERÖR MAĞDURLARININ AVUKATLARI-

Gelir İdaresi Başkanlığının sektörel vergi incelemelerinde ulaşılan sonuçlar şöyle:

-5233 Sayılı Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun Gereğince Kişilere ve Avukatlara Ödenen Tazminatlardan Avukatların Elde Etmiş Oldukları Gelirlerin İncelenmesi Projesi:

Gelir İdaresi Başkanlığınca, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, diğer uluslararası mahkemeler (uluslararası tahkim dahil) tarafından verilen kararlar ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun gereğince 2004, 2005 ve 2006 yıllarında tazminat ödenen kişilerin avukatlarının elde ettikleri vekalet ücretlerine ilişkin olarak, Dışışleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü ile bazı valilikler aracılığıyla gelen bilgiler doğrultusunda 9 Vergi Dairesi Başkanlığı nezdinde 15 Ağustos 2008'de 145 avukatın incelenmesine başlandı.

Bu çalışma devam ederken, tamamlanan incelemelerde avukatların 8 milyon 46 bin 225,8 lira eksik gelir beyan ettiği ortaya çıkarıldı ve kendilerine 1 milyon 541 bin 949,2 lira vergi farkı çıkarıldı. Bu avukatlara 1 milyon 592 bin 124 lira vergi ziyaı, 280 bin 902 lira da usulsüzlük cezası kesildi.

-ZİRAİ ÜRÜN VE BANDROL DENETİMLERİ-

-Zirai ürün denetimleri: 170 bin 828 mükellef denetlendi, 41 iş yerinde fiili envanter yapıldı. 10 bin 766 tutanağın düzenlendiği bu denetimlerde 2 milyar 174 bin 648 lira ceza kesildi.

Geçen yıl denetlenen mükellef sayısında bir önceki yıla göre yüzde 98, kesilen usulsüzlük cezasında da yüzde 40 artış oldu.

-Bandrollü ürün izleme sistemi: 193 bin 765 mükellef denetlendi. Mobil denetim cihazı ile denetimi yapılan ürün sayısı ise 425 bin 723 olarak tespit edildi. Bandrol denetimlerinde kesilen ceza miktarı da 4 milyar 7 milyon 109 lira.

15 Mayıs 2008 tarihinden 31 Aralık 2008'e kadar denetim elemanlarınca gerçekleştirilen saha denetimlerinde de 699 bin 583 adet bandrolsüz ürün, 9 bin 640 adet taklit bandrollü ürün ve 8 bin 280 adet niteliğine uygun olmayan bandrollü ürün tespit edildi.

Bandrollü ürün izleme sisteminin yürürlüğe girmesiyle birlikte KDV ve ÖTV gelirlerinde yüzde 14 oranında artış sağlandı.

-Akaryakıt pompalarında yazar kasa denetimleri: Akaryakıt pompalarını ödeme kaydedici cihaz bağlatmayan akaryakıt istasyonları için Mart 2008'den sonra yaygın ve yoğun vergi denetimleri başlatıldı.

Yıl sonuna kadarki denetimlerde toplam pompa sayısı 45 bin 266, ödeme kaydedici cihaza bağlı pompa sayısı ise 39 bin 750 olarak belirlendi. Cihaza bağlanmayan 5 bin 480 pompadan bin 476'sı sisteme entegre olurken, bin 384 pompanın manuel kullanıldığı anlaşıldı. 9 bin 703 tutanak tutulan bu denetimlerde, akaryakıt istasyonlarına 3 milyon 334 bin 498 lira ceza uygulandı.

-FİİLİ ENVANTER-

-Türkiye Geneli Fiili Envanter Denetimleri Projesi: 20 ilde ticari emtia alım satımı yapan mükelleflerden 2007 yılı içerisinde sürekli devreden KDV beyan edenler ile faaliyette bulunan iş hacmine göre kayda değer KDV ödemeyenler nezdinde 2008 başında envanter denetimi yapıldı.

23 bin 675 mükellefin iş yerinde gerçekleştirilen denetim neticesinde mükelleflerin sadece 2007 ve 2008 Ocak ayı beyanlarında ödenecek vergide yüzde 169'luk bir artış sağlandı.

Envanter denetimine ilişkin olarak gönüllü uyum kapsamına girmeyen mükellefler nezdinde yapılan vergi incelemeleri 29 Şubat 2008 tarihinde tamamlandı ve mükelleflerde yüzde 13 oranında matrah farkı bulundu. 1 milyon 756 bin 525 liralık bu matrah karşılığında mükelleflere 578 bin 577 lira vergi, 540 bin 819 lira vergi ziyaı, 259 bin 126 lira da özel usulsüzlük cezası uygulandı.

-GIDA TOPTANCILARI-

-Hububat ve Bakliyat Toptancıları Fiili Envanter Projesi: Ağustos ayında bin 885 mükellef nezdinde fiili envanter çalışması yapıldı. Bunlardan 531'inin incelemesi tamamlandı. Bu mükelleflerin 148 milyon 269 bin 321 liralık matrahı incelendi ve 24 milyon 607 bin 566 liralık gelirin kaçırıldığı saptandı. Söz konusu gelir karşılığında mükelleflere 1 milyon 20 bin 691 lira vergi tahakkuk ettirildi, 742 bin 938 lira vergi ziyaı, 9 bin 876 lira usulsüzlük cezası, 2 milyon 80 bin 514 lira da özel usulsüzlük cezası kesildi.

-Pirinç Üreticileri ve Toptancıları Fiili Envanter Projesi: 19 Nisan-10 Haziran döneminde 142 mükellef nezdinde fiili envanter çalışmasında bulunuldu. Bu mükelleflerin devlete 59 milyon 541 bin 255 lira gelir beyan ettiği, 7 milyon 361 bin 808 lirayı gizlediği anlaşıldı. İncelemelerde tarh edilen vergi tutarı 469 bin 473 lira, vergi ziyaı cezası 408 bin 827 lira, usulsüzlük cezası 154 bin 247 lira, özel usulsüzlük cezası da 780 bin 655 lira oldu.

-Çiftçi Kayıt Sistemi Vasıtasıyla Zirai Destekleme Prim İncelemeleri Projesi: Çiftçi kayıt sistemine kayıtlı çiftçilere ait Tarım ve Kredi Kooperatifleri Merkez Birliğinden alınan destekleme primine ilişkin bilgiler Vergi Dairesi Başkanlıklarına gönderildi. Başkanlıklarda yapılan çalışmalarda ilk etapta 131 milyon 762 bin 756 lira destekleme primine bloke konuldu ve 24 milyon 677 bin 438 liralık destekleme primi yasaklandı.

Bu projede, 178 milyon 357 bin 191 liralık matrahta, 78 milyon 782 bin 97 lira fark saptandı. Buna 5 milyon 907 bin 562 lira vergi tahakkuk ettirildi, 10 milyon 727 bin 558 lira vergi cezası, 2 milyon 527 bin 873 lira da usulsüzlük cezası kesildi.

-İTHAL BAZ YAĞDA ÖTV KAÇAĞI-

-Baz Yağ İncelemeleri Projesi: Elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen beyannameler ile Gümrük Müsteşarlığı ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan (EPDK) baz yağ ithalat miktarlarına ilişkin alınan verilerin birlikte değerlendirilmesi neticesinde, EPDK'dan ithalat için izin almış mükelleflerden, bazılarının ithal etmiş oldukları bazlar için yurt içerisinde ÖTV beyanında bulunmadıkları ve her 2 kurumun baz yağ ithalat rakamlarında farklılık bulunduğu tespit edildi.

Eylül ayında 139 mükellef incelemeye sevk edildi, bunlardan incelemesi tamamlanan 58'inde 3 milyon 146 bin 30 lira matrah farkı bulundu. Bunların ödemesi istenen vergi 3 milyon 430 bin 319 lira olarak hesaplandı ve mükelleflere 4 milyon 790 bin 744 lira vergi ziyaı cezası, 193 bin 539 lira da usulsüzlük cezası kesildi.

-ECZACILAR DA İNCELENİYOR-

-Eczacılar Nezdinde Fiili Envanter Projesi: 2007'nin Ekim-Kasım-Aralık dönemleri ile 2008'in Ocak-Haziran dönemlerine ait KDV beyannamelerinde hiç KDV ödemeyenler ile beyannamelerde ödenen KDV toplamı hesaplanan KDV'nin yüzde 1'inden daha az olanlar tespit edildi.

Bu şekilde 23 bin 627 mükellef belirlendi, bunlardan 3 bin 9'unda Ağustos ayı içinde fiili envanter çalışması gerçekleştirildi. 10 bin 741 eczane de, gönüllü uyuma katılarak, beyanlarını düzeltti.

-Kayıt dışı işçiler: Yaygın ve yoğun vergi denetim çalışmaları sırasında 2007 yılında 12 bin 458, 2008 yılında ise 11 bin 64 kayıt dışı işçi tespit edildi.

-Serbest Meslek Erbabı Beyan Analizi Projesi: Mektup gönderilen serbest meslek erbabının para hareketi bilgileri, gayrimenkul ve taşım alım satım faaliyetleri ile beyanname bilgileri üzerinde yapılan analiz çalışması neticesinde, en varlıklı grup arasında beyanlarını artırmadığı ve riskli olduğu belirlenen 974 kişi vergi incelemesine sevk edildi. Bu mükelleflerde 12 milyon 464 bin 328 lira matrah farkı, 1 milyon 552 bin 821 lira da vergi farkı bulundu. Mükelleflere 2 milyon 298 bin 794 lira ceza kesildi.

-SAHTE BELGE KULLANANLAR-

-Form-11 ile Sahte Belge Kullandığı Tespit Edilen Mükellefler Projesi: Vergi inceleme raporu ile sahte belge düzenlediği belirlenen mükellefler incelemeye alındı. Yıl sonu itibariyle bunlarda 94 milyon 15 bin 712 lira matrah farkı, 14 milyon 817 bin 98 lira vergi farkı bulundu. Kendilerine 37 milyon 383 bin 695 lira ceza uygulandı.

-POS Satışları İzleme Projesi: Ekim 2008 döneminde kredi kartıyla elde edilen satış hasılatıyla ilgili aya ait KDV beyannamesinde uyumsuzluk olan mükelleflerin 2008 sonu itibariyle POS izleme sonuçları şu şekilde belirlendi: Gönüllü uyuma 2 bin 899 mükellef davet edildi, 434 mükellefin izahı yeterli görüldü, bin 268 mükellef gönüllü uyuma katıldı ve 29 milyon 968 bin 616 liralık matrah artırdı. Vergi incelemelerinde de 3 milyon 848 bin 685 liralık matrah farkı, 501 milyon lira da vergi farkı tespit edildi. Mükelleflere 501,3 milyon lira vergi ziyaı cezası kesildi.