1961 yılından bu yana resmi ilan ve reklamların adil dağılımını yaparak, yerel ve ulusal basının maddi bağımsızlığı için çalışan, basın özgürlüğünün tesisinde önemli katkılar sağlayan Basın İlan Kurumu 50. yaşında.
2 Ocak 1961 tarihli 195 Sayılı Kanun ile kurulan Basın İlan Kurumu, bugün 49 yılı geride bırakarak 50. yaş gününü kutluyor. Kuruluş yıldönümü, 2011 yılı boyunca düzenlenecek bir dizi çoşkulu etkinliklerle kutlanacak.
BASIN İLAN KURUMU NASIL KURULDU?
Serbest Uygulama Dönemi: 1931 yılına kadar devlet, ilanlarını hiçbir kayıt ve şarta bağlı kalmadan seçtiği gazetelerde yayınlatırdı. Bunu ya doğrudan doğruya yapar veya bir takım aracılara yaptırır, pazarlık eder, gerekirse eksiltme suretiyle en düşük fiyatı veren gazetelerde yayın işi gerçekleşirdi.
Maarif Cemiyeti Dönemi: 1931 yılında Maarif Cemiyeti, gelirlerini artırmak amacıyla İstanbul, Ankara ve İzmir’de yayınlatılacak resmi ilanların ‘aracılık hakkını’ aldı. Bu gaye ile kurduğu ‘Özel Şirket’ 1943 yılı başlarına kadar hizmet verdi. Bu şirketin aracılık ettiği ilanlar, özellikle ‘bedeli hazineden ödenen’ ilanlardı.
Basın Birliği Dönemi: 1943 yılında çıkarılan bir kararname ile resmi ilanların aracılık hakkı ‘Basın Birliği’ne verildi. Birlik, birçok gazete ile işbirliği yaparak yeni bir şirket kurdu. Resmi ilanların kapsamı da genişletildi.
Resmi İlanlar Şirketi: 27 kasım 1957 tarihli kararname ile Resmi İlanlar Şirketi’ne yeni haklar tanındı. Bu hakların en önemlisi bütün ilan ve reklamların gazete ve dergilere ancak bu şirket aracılığı ile yayınlatılacağı esası getirildi.
Ne yazık ki, bu düzenleme gazete seçimini hükümete bırakıyordu. Bu nedenle 1960 öncesi, resmi ilan dağıtımı ve yayını konusunda hükümetlerle gazeteler sık sık karşı karşıya geliyordu. Keyfi uygulamalar sonucu ‘Besleme Basın’ tabir edilen gazetelerin doğmasına sebep olduğu, basın özgürlüğünün ortadan kalktığı iddiaları, Basın İlan Kurumu’nun kuruluşuna gerekçe oldu. 27 Mayıs askeri müdahalesinden sonra bu konu gündeme getirildi ve 195 Sayılı Kanunla Basın İlan Kurumu kuruldu. Kurum, 50 yıldan beri faaliyetine devam etmektedir.
ORGANİZASYON YAPISI
‘Basın’, ‘hükümet’ ve ‘tarafsızlar’ olmak üzere üç ana grupta onikişer kişiden toplam 36 üyesi bulunan ve iki yılda bir yenilenen “Genel Kurul”, her gruptan birer kişi olmak üzere seçilen “Denetçiler”, ikişer kişi olmak üzere seçilen “Yönetim Kurulu”, “Genel Müdürlük” ve “Şubeler”den ibarettir. Genel Müdür, Yönetim Kurulu’nun tabiî üyesidir.
İSTANBUL’DAN BATM’A 13 YENİ ŞUBE
Merkezi İstanbul’da bulunan kurumun 12 ilde şubesi bulunuyordu. Ancak, günümüzde, gazete sayısı ve ilan potansiyeli artan bir çok ilde yeni şube açma ihtiyacı ortaya çıktı. 2010 yılı içerisinde açtığı 7 şube müdürlüğü ile 19 ilde daha faaliyet göstermeye başladı. Basının İstanbul, Ankara, İzmir, Trabzon, Bursa’daki gibi miktar ve kalite bakımından önem kazanan illerde yeni şube müdürlükleri açma çalışmaları sürüyor. Son olarak Afyonkarahisar, Batman, Denizli, Hatay, Manisa ve Zonguldak illerinde şube müdürlükleri açılması kararı alındı. Yeni açılacak olanlarla birlikte şube müdürlüğü sayısı 25'e yükselmiş olacak.
Kurum şubelerinin bulunmadığı yerlerde ise resmi ilan ve reklamların yayınlanmasına valilikler aracılık yapmaktadır.
Basın İlan Kurumu, yeniden yapılanma sürecinde açacağı bölge müdürlükleri ile 81 ilde faaliyet göstermeyi hedefliyor.
SOSYAL VE EKONOMİK GÖREVLERİ
Resmî ilân ve reklâmların mevkutelerde yayınlatılmasına aracı olan kurumumuz, çeşitli sosyal ve ekonomik görevler de üsleniyor. Mevkutelere kredi açmak, basın derneklerine yardımda bulunmak, basın mesleğinde fikren ve bedenen çalışanlara borç vermek, yine bu kişilerden yardıma muhtaç olanlara, ölenlerin yardıma muhtaç ailelerine para yardımı yapmak ve her türlü sosyal girişimde bulunmak da görevleri arasındadır.
YENİ VİZYON
Türk basın sektöründeki yarım asırlık rolünü yeniden tanımlayan Basın İlan Kurumu; yeni dönemde gazete, dergi, radyo ve televizyon gibi yazılı, işitsel, görsel ve elektronik iletişim alanlarını kapsayan tüm iletişim platformlarında ‘tarafsız’ kimliğiyle hizmet vererek yeni roller üstlenmeyi hedefliyor.