Eritrosit, kırmızı kan hücreleri olarak da bilinen, vücudumuzdaki en yaygın kan hücrelerinden biridir. Eritrosit nedir? Eritrosit yüksekliği ve düşüklüğü neden olur? sorularının cevabı haberimizde.
Eritrosit nedir?
Görevleri arasında oksijen ve karbondioksit taşımak, dokulara oksijen sağlamak ve karbondioksiti akciğerlere geri götürmek bulunur.
Eritrositler, kemik iliğinde üretilir ve olgunlaşmaları için yaklaşık 7-10 gün sürecek bir süreçten geçerler. Eritrositler, halka şeklindeki bir hücre şeklini alırlar ve içlerinde hemoglobin adı verilen bir protein bulunur. Hemoglobin, oksijeni taşımak için kritik önem taşır ve aynı zamanda eritrositlerin kırmızı rengini verir.
Eritrositler, kanın diğer hücre tipleriyle birlikte plazma adı verilen sıvı bir matrikste dolaşır. Sağlıklı bir insanda, eritrositlerin sayısı normal bir seviyede tutulur ve kanın oksijen taşıma kapasitesini sağlar. Ancak birçok hastalık veya durum, eritrosit sayısını artırabilir veya azaltabilir ve bu durumlar, çeşitli semptomlara neden olabilir.
Eritrosit yüksekliği neden olur?
Eritrosit yüksekliği, polisitemi olarak da bilinen, kanınızda normalden daha fazla eritrosit olduğunda ortaya çıkar. Bu durum, kan hacminizi artırarak kalp ve damar sistemi üzerinde baskı oluşturabilir ve çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Eritrosit yüksekliği nedenleri şunlar olabilir:
Yüksek rakımlarda yaşamak: Yüksek rakımlarda yaşayan insanlar, daha az oksijenli hava koşullarına uyum sağlamak için vücutlarının daha fazla eritrosit üretmesi gerektiğinden polisitemi riski altındadır.
Kronik akciğer hastalıkları: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) veya diğer kronik akciğer hastalıkları, vücuttaki oksijen seviyelerini azaltarak eritrosit sayısının artmasına neden olabilir.
Kanser: Bazı kanser türleri, özellikle akciğer, böbrek veya karaciğer kanserleri, eritropoietin (EPO) adı verilen bir hormonun üretimini artırarak eritrosit sayısını artırabilir.
Genetik bozukluklar: Polisitemia vera gibi nadir genetik bozukluklar, kemik iliğindeki hücrelerin normalden daha fazla eritrosit üretmesine neden olabilir.
Yapay oksijen taşıyıcıları: Yapay oksijen taşıyıcıları, kanınızda normalden daha fazla oksijen taşıyarak eritrosit sayısını artırabilir.
Eritrosit yüksekliği belirtileri arasında baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, soluk cilt, göğüs ağrısı, yorgunluk, nefes darlığı, kilo kaybı ve aşırı terleme yer alır. Eritrosit yüksekliği, tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve bu nedenle doktorunuzla konuşmanız önemlidir.
Eritrosit düşüklüğü neden olur?
Eritrosit düşüklüğü, anemi olarak da bilinen, kanınızdaki eritrosit sayısının normalden düşük olduğu bir durumdur. Anemi, vücudunuzun dokularına yeterince oksijen taşıyamamasına neden olabilir ve birçok sağlık sorununa yol açabilir. Eritrosit düşüklüğü nedenleri şunlar olabilir:
Beslenme eksiklikleri: Demir, folat veya B12 vitamini eksiklikleri gibi besin eksiklikleri, kemik iliğindeki hücrelerin eritrositler üretmesine engel olabilir ve anemiye neden olabilir.
Kronik hastalıklar: Kronik böbrek hastalığı, romatoid artrit, kanser, HIV/AIDS gibi kronik hastalıklar, eritrositlerin üretimini etkileyerek anemiye neden olabilir.
Kan kaybı: Aşırı kan kaybı, anemiye neden olabilir. Travma, cerrahi müdahaleler veya gastrointestinal kanama gibi birçok durum, kan kaybına yol açabilir.
Genetik faktörler: Sickle hücreli anemi veya talasemi gibi kalıtsal hastalıklar, anemiye neden olabilir.
Kemoterapi veya radyasyon terapisi: Kanser tedavisi için kullanılan kemoterapi veya radyasyon terapisi, kemik iliğindeki hücrelerin üretimini engelleyerek anemiye neden olabilir.
Eritrosit düşüklüğü belirtileri arasında halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı, baş dönmesi, baş ağrısı, soluk cilt, kalp çarpıntısı, iştah kaybı, dilde şişme veya çatlamalar yer alır. Eritrosit düşüklüğü, tedavi edilmezse kalp yetmezliği, felç, hafıza kaybı ve diğer ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, anemi belirtileri gösteriyorsanız, doktorunuzla konuşmanız önemlidir.
Eritrosit normal değeri nedir?
Eritrosit normal değeri, bir laboratuvar testi olan tam kan sayımı (CBC) sonucunda belirlenir ve normal aralık laboratuvardan laboratuvara farklılık gösterebilir. Ancak, genel olarak yetişkin erkeklerde 4,5-5,5 milyon/µL (mikrolitre) ve yetişkin kadınlarda 4,0-4,9 milyon/µL arasında bir eritrosit sayısı normal kabul edilir.
Bazı durumlarda, eritrosit sayısı normal olmasına rağmen, diğer CBC parametrelerinde (hemoglobin, hematokrit) düşük değerler görülebilir ve bu da anemiye işaret edebilir. Bu nedenle, bir CBC testi sonucunu yorumlamak için eritrosit sayısı dışındaki diğer parametreleri de dikkate almak gerekir.