Anne sütü; yenidoğanın, ideal gelişimi ve büyümesi açısından ihtiyacı olan tüm besin öğelerini içeren, bağışıklığını güçlendiren, onu gelecekte karşılaşabileceği birçok hastalıktan koruyan, bebek için ideal ısıda, sindirimi kolay, ekonomik ve temiz can suyudur. Anne sütü, o kadar önemlidir ki yüce kitabımız Kuran-ı Kerim’de anne sütünün önemini ve süresini bildiren ayetler mevcuttur. “Biz insana, anne-babasına mümkün olan en iyi şekilde davranmasını emrettik. Annesi, onu nice zahmetlere katlanarak karnında taşımış; sütten kesilmesi de iki yılı bulmuştur. Onun için ey insan, bana şükret, ana-babana da teşekkür et. Unutma ki sonunda bana dönecek ve yaptıklarının hesabını vereceksin." (Lokman Suresi/14. Ayet) ve “Anneler, emzirme süresini tamamlatmak isteyen babalar için çocuklarını iki tam yıl emzirirler." (Bakara Suresi/233. Ayet)
Bebeğin, doğumdan sonraki ilk yarım/bir saat içerisinde emzirilmeye başlanması gerekmektedir. Ülkemizde doğumların çoğunun sezaryen ile gerçekleştirilmesi, emzirmeye kısa sürede başlanmasını zorlaştırmaktadır. Özel herhangi bir neden yoksa bebeklerin ilk 6 aylık süreçte su dâhil hiçbir gıdaya yer vermeden sadece anne sütü ile beslenmesi gerekmektedir. Yenidoğan bebeğe, anne sütüne ilaveten su veya şekerli su takviyesi sağlamanın bir yararı yoktur. Ek besinlere, 6 aydan sonra başlanması ve emzirmenin iki yılda tamamlanması tavsiye edilmektedir. 6-12. ayda anne sütü, bebeğin ihtiyacının %50’sini; 1-2 yaşında ise %30’unu karşılar.
Anne sütü, bebek için her zaman hazırdır ve bebeğin hem beyin gelişimi hem de sağlıklı büyümesi için gerekli tüm öğeleri içerir. Unutmayalım ki hiçbir taklit, orijinalinin yerini alamaz. Formula mamalar, anne sütüne benzetilmeye çalışılan, anne sütünün verilemediği durumlarda alternatif olan besinlerdir.
Yeterli ve başarılı bir emzirmenin sağlanması, bebekte sarılık gelişimini önlemede birinci basamaktır. Yaşamın ilk günlerinde annelerin, bebeklerini günde en az 8-12 kez emzirmeleri önerilir. Yeteri kadar beslenen bir bebek, ilk 72 saat içinde günde 4-6 kez veya daha fazla bez ıslatır. Özellikle 34-37 gebelik haftası olan erken doğan bebekler, yeterli beslenememe ve sarılık açısından risk altındadır.
Anne sütünün bebek için faydaları saymakla bitmez ama bazılarını sayacak olursak anne sütü alan bebeklerde, enfeksiyon gelişme riski daha düşüktür. Bebeğin ruhsal, bedensel ve zihinsel gelişimi daha iyidir. Anne sütü, ağrı kesici ve sakinleştirici etkiye sahiptir. Bebeği, slerji ve astıma karşı korur. Reflü olma riskini azaltır. Aşıların etkisini artırır. Kabızlığı ve ishali önler. Çene yapı bozuklukları ve diş sorunları, bebeklerde daha az görülür. Emzirme, 12 aya kadar diş çürüklerinden korur. Bebeğin sağlıklı şekilde kilo almasını sağlar. Anne sütü ile beslenen çocukların, ileriki yaşlarda zekâ testlerinde daha yüksek puan aldıkları ve okul hayatında daha başarılı oldukları tespit edilmiştir. Anne sütü ile beslenme süresi arttıkça çocukta hiperaktivite riski azalır. İleriki yaşlarda ve erişkin çağda, aşırı kiloluobez olma ve şeker hastalığı riski daha düşüktür. Anne sütünün kanser gelişimine karşı koruyucu etkisi mevcuttur.
Anne açısından da emzirmenin birçok faydası mevcuttur. Emziren annelerde, Meme ve Yumurtalık Kanseri daha az görülür. Doğum sonrası kanama azaltır. Emziren anneler, eski kilolarına daha çabuk döner. Kemik erimesi riski azaltır. Emzirmek, anne-bebek arası duygusal bağın güçlenmesini sağlar. Lohusalık döneminde depresyon daha az görülür.
Anne sütü dışında yapay beslenmenin tehlikeleri:
Anne-bebek arasındaki yakın ilişkiyi engeller,
Solunum yolu hastalıklarına yakalanma olasılığını artırır,
Uzun süreli ishal görülebilir,
Kötü beslenme ve vitamin eksikliği görülebilir,
Enfeksiyon ve kötü beslenmeden dolayı ölme riski artar,
Alerji ve hayvan sütü sindiriminde sorun ortaya çıkabilir,
Hayvan sütünün fazla tüketimine bağlı olarak kansızlık gelişebilir,
Uzun süreli hastalık riski artar,
Bebekte obezite olabilir,
Bebek mental yönden çok iyi gelişmeyebilir,
Annede kansızlık, Yumurtalık ve Meme Kanseri riski artar.
Sık yapılan hatalar:
Emzirmeye geç başlama,
Sık emzirmeme ve gece emzirmeme,
Kısa süreli emzirme,
Biberon ve kuru emzik verme,
Ek besinlere erken başlama,
Gereksiz mama verme,
Bebeği memeye kötü yerleştirme.
Hayata, doğumla başlayan her yenidoğanın, özel bir nedeni yoksa ilk besini anne sütü olmalıdır.