Bipolar bozukluk, kişinin iki zıt duygudurum arasında gidip gelmesini ifade eder: mani ve depresyon.
Mani döneminde kişi coşkulu, enerjik ve aşırı neşeli olabilirken, depresyon döneminde üzgün, umutsuz ve hatta intihar düşünceleriyle boğuşabilir. Bu bozukluk, toplumda her 100 kişiden 1-2'sinde görülür ve genellikle 15-35 yaş aralığında ortaya çıkar. Kadın ve erkeklerde eşit oranda rastlanır.
Mani Nedir?
Mani dönemindeki bir birey son derece neşeli, enerjik ve konuşkan olabilir. Bu dönemdeki kişiler, eleştirildiğinde veya davranışları kısıtlandığında kolayca öfkelenebilirler. Mani, kişinin sosyal uyumunu bozabilecek derecede aşırı bir durumdur ve genellikle birey kendi durumunun farkında olmayabilir ya da tedaviyi reddedebilir.
Bipolar Bozukluk Belirtileri
Manik Belirtiler:
Aşırı neşeli ve coşkulu hissetme
Kendini önemli ve güçlü hissetme
Hızlı konuşma ve düşünme
Dikkatin dağılması
Cinsel istekte artış
Riskli kararlar alma
Uyku ihtiyacında azalma
Aşırı para harcama
Yargılama kapasitesinde azalma
Uygunsuz davranışlarda artış
Depresif Belirtiler:
Üzgün ve mutsuz hissetme
Sinirlilik ve gerginlik
Enerji eksikliği
Değersizlik hissi
Umutsuzluk
İştahsızlık
İntihar düşünceleri
Bipolar Bozukluk Atakları
Bipolar bozukluk, mani ve depresif dönemler olarak iki ana atakla kendini gösterir. Bazı bireyler bu dönemler arasında gidip gelirken, bazılarında bu belirtiler karma epizotlar şeklinde görülebilir. Hipomani, manik belirtilerin daha hafif yaşandığı bir dönem olup, genellikle bireyin iş ve sosyal yaşamını fazla etkilemez.
Bipolar Bozukluğun Nedenleri ve Risk Faktörleri
Genetik faktörler, bipolar bozukluğun gelişiminde önemli bir rol oynar. Ailede bipolar bozukluk öyküsü olan bireylerde hastalığın ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir. Ayrıca, beyin gelişimi ve nörotransmitterlar da hastalığın nedenleri arasında yer alır. Stresli yaşam koşulları, kötü beslenme alışkanlıkları ve yetersiz fiziksel aktivite gibi faktörler de risk artırabilir.
Bipolar Bozukluk Tanısı ve Tedavisi
Bipolar bozukluk tanısı, uzman hekimler tarafından yapılan psikiyatrik değerlendirme ve testler ile konur. Tedavi, genellikle ilaç tedavisi ve psikoterapinin birleşiminden oluşur. İki aşamalı bir tedavi süreci vardır: akut atakların tedavisi ve koruyucu tedavi. Koruyucu tedavi, atakların tekrarlama riskini azaltmak amacıyla uzun dönemde uygulanır.
Bipolar Bozuklukta Görülebilecek Diğer Hastalıklar
Bipolar bozukluk yaşayan bireylerde şu rahatsızlıklar sıkça görülebilir:
Yeme bozuklukları
Anksiyete
Madde bağımlılığı
Migren
Diyabet ve obezite
Kalp hastalıkları
Bipolar Bozukluk Nasıl Önlenir?
Düzenli ve yeterli uyku
Sağlıklı ve dengeli beslenme
Düzenli egzersiz
Stresli ortamlardan uzak durma
Alkol tüketimini azaltma
Nefes ve öfke kontrolü egzersizleri
Bipolar Bozuklukla Yaşayanlara Nasıl Yaklaşılmalı?
Bipolar bozukluk tanısı almış bireyler genellikle hastalıklarını kabul etmekte zorlanırlar. Bu nedenle, tedaviye başlamaları ve sürdürmeleri için aile ve çevre desteği çok önemlidir. Aile üyeleri, hastalık döneminde hastanın güvenliğini sağlamak ve tedavi sürecini desteklemek için etkin rol almalıdır. Ayrıca, destekleyici grup terapileri aile bireylerinin yaşadığı zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olabilir.