İstanbul Üniversitesi (İÜ) Tıp Fakültesi Adli Tıp Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Aşıcıoğlu, bonzai kullanımının bir numaralı aktörünün sigara olduğunu belirterek, "Çünkü genelde sigaranın içine sarılarak kullanılıyor. Aile, daha önce çocuğunun sigara içmesine göz yumduysa, zamanla sigaranın içinde aslında bonzai içtiğinin farkına varmıyor" dedi.
Aşıcıoğlu yaptığı açıklamada, uyuşturucu tacirlerinin 2007'den beri esrar, eroin, morfin, afyon gibi maddelerin dışında yeni pazar oluşturabilmek, henüz yasa kapsamına alınmadığı için kullanıcıların da kendilerinin de cezalandırılmamalarını sağlamak amacıyla yeni psikoaktif maddeler ürettiğini söyledi.
Bu psikoaktif maddeler arasında bonzai grubunun da yer aldığını, bu grupta 110 farklı madde çeşidi olduğunu söyleyen Aşıcıoğlu, şöyle konuştu:
"Son 10 yılda çıkan 350 çeşit psikoaktif maddenin içinde yer alan en önemli grup, bonzai. 'Sentetik kannabinoid' diye adlandırılan bu maddeler, Türkiye'de 'bonzai' diye anılmaya başlandı. Bonzai, aslında Uzak Doğu'daki bodur çiçeklerin adıdır. Bonzai için önleme faaliyetleri yapılması gerekiyor. Bununla mücadelenin bir sürü ayağı var. Talebin azaltılması gerekiyor. Bonzaiye hiç başlamamış kişilere ayrı, başlayanlara ayrı bilgilendirme yapılmalı. Bonzai kullanımının bir numaralı aktörü, sigara. Çünkü genelde sigaranın içine sarılarak kullanılıyor. Aile, daha önce çocuğunun sigara içmesine göz yumduysa, zamanla sigaranın içinde aslında bonzai içtiğinin farkına varmıyor."
Önlemenin her zaman tedavi etmekten daha kolay olduğuna işaret eden Aşıcıoğlu, bölünmüş ya da kalabalık ailelerin çocuklarına okullarda özel ilgi gösterilmesi, uyuşturucuya başlama riski taşıyan öğrencilere rehber öğretmenler aracılığıyla ulaşılması gerektiğini anlattı.
- "Jenerik sınıflandırmayla yeni uyuşturucu icatları durdurulacak"
Psikoaktif maddelere Türkiye'de ilk kez 2007'de rastlanıldığı bilgisini veren Aşıcıoğlu, şunları kaydetti:
"O yıldan itibaren her gün yeni bir madde ortaya çıktı. Bu uyuşturucuların bir kısmı ağrı kesici, iştah artırıcı ve kapatıcı ilaçlarla ilgili yapılan çalışmalar sırasında tesadüfen bulunmuş. Bunların kafa yapıcı etkilerini ve yasak olmadığını bilen tacirler, bunları tozlu raflarından çıkarmış. Bu maddeler, Almanya'daki bir televizyon haberinde 'yasal kafa yapıcı', 'esrarın yasal muadili' diye yansıtılarak çok ciddi bir kullanıcı kitlesine ulaştı. Hem merak uyandı hem de 'Madem yasal, deneyelim ne çıkar' diye düşünüldü. Bu maddeler, bitkilerin üzerine emdirilerek, 'Bunlar ottur, zararı yoktur. Biraz neşelenmekten ne zarar gelir' mesajı verilerek piyasaya sunuldu. Bu maddelerin ucuz ve kokusuz olmaları da tercih sebebi oldu."
Psikoaktif maddelerin yaygınlaşması üzerine 2008'de bazı maddelerin yasaklandığını belirten Aşıcıoğlu, "Daha sonraki 3-4 yıl içinde 30 civarında madde yasak listesine alındı. Ardından yeni maddelerin icadıyla bu durumla baş edilemeyeceği anlaşıldı. Çünkü onlar önce satıyor, sonra madde yasa kapsamına alınıyor. Bunun üzerine 2013'te bütün ülkelerde yeni çıkan bonzai türü psikoaktif maddeler tek tek saptandı ve bir kerede 60 yeni madde, Bakanlar Kurulu kararıyla yasa kapsamına alındı" ifadelerini kullandı.
Aşıcıoğlu, "jenerik sınıflandırma" denilen sistemle bundan sonra maddenin kimyasal ana yapısına göre diğer bazı kimyasal yapılar eklendiği takdirde uyuşturucu haline geleceği ve bunların hepsinin yasa kapsamında olacağını vurgulayarak, "Dolayısıyla şimdi tacirlerin aklına gelmeyen uyuşturucu maddeler bile yasa kapsamına alınmış olacak. Jenerik sınıflandırmayla yeni uyuşturucu icatları durdurulacak" dedi.