Boyunda baskı ve ses kısıklığı guatr; üşüme, ciltte kuruma, depresyona meyil tiroit hormonunda azalma belirtisi olabilir. İştah artışına rağmen kilo kaybı, çarpıntı ve âdet düzensizlikleri ise tiroit hormonlarında artış anlamına gelebilir. İşte “tiroit”le ilgili bilinmesi gereken bilimsel gerçekler
TOPLUMUN çoğunu etkileyen tiroit hastalıkları tedavi edilmediğinde ciddi sorunlara yol açıp kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebiliyor. Peki hastalığa tanı koyma aşamasında neler yapılıyor?
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Serpil Salman, “Tiroit sorunlarını saptamada en temel test TSH’tır ve bu hipofiz bezinden üretilerek tiroit bezinin çalışmasını artırmaya yarayan bir hormondur. TSH yüksekliği tiroit bezinin az, düşüklüğü ise çok çalıştığına işaret eder. Bu teste ek olarak T3, T4, tiroit antikorları da tiroidin çalışması hakkında fikir verir” diyor.
Toplumda sık görülen çok sayıda tiroit hastalığı bulunuyor ve bu hastalıkların tiroidin şeklinde ve fonksiyonunda (hormon üretme miktarında) değişikliklere yol açtığı belirtiliyor. Kan testleri ile tiroidin ürettiği hormon miktarı, ultrasonografi ile tiroidin büyüklüğü, yapısı, nodül olup olmadığı veya boyun bölgesinde büyümüş lenf bezi varlığı, tiroit sintigrafisi ile bezin hangi bölgelerinin az veya çok çalıştığı, şüpheli nodüllerden biyopsi alınarak kanser olup olmadığı araştırılıyor.
Tiroit hormon fazlalığı (hipertiroidi) tedavi edilmediği takdirde iştah artışına rağmen kilo kaybı, sinirlilik, çabuk yorulma, aşırı terleme, sıcağa tahammülsüzlük, çarpıntı, ishal veya sık dışkılama, kas güçsüzlüğü, âdet düzensizliği, göz problemleri ve özellikle kalpte ritim bozuklukları gibi sorunlara yol açıyor. Uzun süren hipertiroidide kemik erimesi gelişiyor ve menopoz sonrası kadınlarda kırıklar meydana gelebiliyor. Tiroit çok büyükse (büyük guatr) nefes borusu ve ses tellerini etkileyerek nefes darlığı ve ses kısıklığı ile ses kalitesinde değişime neden oluyor. Tiroit kanserinde ise tedavide gecikilmesi “yayılma” anlamına geliyor.
TİROİT HORMON DİRENCİNİN TEDAVİSİ ZOR
Doç. Dr. Serpil Salman, “Tiroit hormon eksikliği, sabahları düzenli olarak alınan bir hapla kolayca tedavi edilebilir. Bu sorunda, kullanılan ilaçların ömür boyu alınması gerekir” diyor. İyot eksikliğine bağlı tiroit hormon yetersizliklerinde ise tedavi anlamında hastaya, iyotlu tuz kullanması ve iyot içeren haplar tüketmesi öneriliyor
İYOTLU TUZ TÜKETMESİ VE TÜKETMEMESİ GEREKENLER
İyot, “tiroit bezinin hormon yapması için gerekli hammadde” olarak tanımlanıyor. Yeterli iyot alamayan bir kişide guatr ve tiroit hormon eksikliği gelişiyor. Türkiye’nin iyot eksikliği görülen ülkelerden biri olduğu ve 1999 yılından beri iyot alımını yeterli düzeye çıkarabilmek amacı ile sofra tuzlarının iyotlanmaya başlandığı belirtiliyor. Bilinen bir tiroit hastalığı olmayan herkesin iyotlu tuz tüketmesi gerekiyor.
Tiroit bezi çok çalışanlar veya zehirli guatrı olanların iyotsuz tuz (örneğin kaya tuzu) tüketmesi istenirken, tiroit bezinde nodül olan kişilerde iyot, nodülün çok çalışmasına neden olabileceği için bu durumdaki hastanın hekimine başvurması öneriliyor. Hipotiroidi hastalarından “Hashimoto tiroiditi” olanların da (iyotlu tuz tiroit hormon ihtiyacını artıracak değişimlere yol açacağı için) hekimlerine danışmaları önemli görülüyor