Uzm. Dr. Dilek Cahide Haznedar Kırcı şunları söyledi;
KALP KRİZİ NEDİR?
Koroner arter hastalığı dünyada ve ülkemizde önde gelen ölüm nedenlerinden biridir. Koroner arter hastalığı sonucunda hastalarda kalp krizi meydana gelebilmektedir. Kalp krizi nedir ?” diye soracak olursak da miyokard infarktüsü olarak bilinen kalp krizi, kalbi besleyen ona oksijen sağlayan damarlardaki tıkanıklık sonucu kalbin oksijensiz kalma durumudur. Bu oksijensiz kalma durumu, saniyeler ne kadar ilerlerse kalpte oluşan hasar o kadar artacaktır.
KALP KRİZİNİ NE TETİKLER?
Zeminde bir koroner arter hastalığının olmasıdır. Bu hastalık 2 temel üstüne oturur. Değiştirilebilir ve değiştirilemeyen faktörler olarak. Değiştirilemeyen faktörler, insanların ailesel olarak doğuştan gelen genetik faktörleridir. Bir diğeri yaştır. Yaş aldıkça risk artar. Diğeri de erkek olmaktır. Kadınları menopoz dönemine kadar östrojen korur bu yüzden daha avantajlıdır. Menopoz sonrası bu oran birbirine yaklaşır.
Değiştirilebilen faktörler ise kişilerin sağlıklı yaşama adım atmasıyla değiştirebileceği faktörlerdir. Tuzlu beslenmekten uzak durmak. Düşük kan basıncıyla yani hipertansiyondan uzak kalması, obeziteden uzak durması, sigara kullanmaması. Bunların yapılası koruyan etkenlerdir.
KALP KRİZİ GEÇİRİLDİĞİ NASIL ANLAŞILIR?
Kişi kalp krizi geçirdiğini göğüs ağrısından anlar. Baskı olur ve sıkıştırılmıştık hissi olur. Nefes darlığı ve boğulma hissi de buna eşlik eder. Kola, omza, sırta bazen de çeneye yayılan ağrı şeklinde tarif eden hastalarımız da var.
KALP KRİZİ RİSKİNİ AZALTAN FAKTÖRLER?
Beslenme çok önemli. Doymuş yağdan uzak durmak. Şeker ve tuz tüketimini azaltmak. Kızartma türünden uzak durmak. Bana et yemeyecek miyiz hocam diyorlar. Kızartma olmaması şartıyla, haşlanmış buğulama şekilde et tüketebilirler. Sigaradan uzak durmak. Mümkünse haftada 2-3 gün yürüyüş yapmak riski azaltır.
KALP KRİZİ GEÇİREN KİŞİYE NASIL MÜDAHALE EDİLİR?
Hastayı düz bir yere, zemine uzatıp, yakasını açmalı, oksijen gelmesini sağlamalı ve sağlık ekiplerine ulaşmalı. Evden yalnız olabilirler, evde aspirin varsa aspirin çiğnenebilir bir yudum su ile beraber. Hasta soğuk duşa kesinlikle girmemeli. Sakin bir yerde oturup 112 ekiplerine haber verilmeli.
Hasta kalp krizi gibi bir durumdan şüpheleniyorsa, hastanın bilinci açıksa sadece aspirin çiğnemesini söylüyoruz. Başkasının ilacı verilmemelidir. Dilaltı kesinlikle verilmemelidir. Bazı kalp krizi hastalarımız düşük tansiyonla gelebiliyor. Dilaltı hastanın tansiyonunu daha çok düşürecektir. Biz hastanın kalp krizi geçirdiği şu şekilde anlıyoruz; başlangıçta hastayı dinleyerek sorgulayıp anladıktan sonra acilde ilk müdahale EKG çekilmesidir. EKG’de gördüğümüz kalp krizlerini direkt anjiyo ya alırız. Kalp krizinden sorunlu olan damarı açmak için. Bazı hastaların EKG sinde göremiyoruz. Kan tahlili ile takip ediyoruz. Diğer yardımcı tanı metodumuzsa ekokardiyografidir. Kalp ultrasonu olarak da bilinir. Bu şekilde tedaviye başlıyoruz.
GİZLİ KALP
Birkaç hastalığı gizli kalp hastalığı olarak tanımlayabiliriz. Buna kalp krizi de diyebiliriz. Ailevi olarak aktarılan bazı kalp hastalıkları vardır. Kalp kasında kalınlaşmayla seyreden. Ailede aniden kalpten ölen kişiler varsa, genç yaşlarda ölen varsa; kardiyoloji hekimi tarafından bir şikayetleri olmasa da değerlendirilmelerinde fayda var. Ani kalp krizleri de şöyle; sigara ve alkol kullanmak, beslenme sorunu yaşamak hastada ani plak yırtılmalarına neden olabiliyor. Hastanın kalp krizi geçirmesine sebep olabiliyor.
AMELİYAT TEKNİKLERİ
Hastanın hangi tedaviyi alacağını belirlemekte en anahtar rolümüz anjiyografidir. Yani kasık bölgesinden yada koldan gelip kalbe resim çekmektir. Bu görme resim çekme olayıdır.
Biz bu resim sonrasında hastaya bilgi veriyoruz. Stent takarak daralmayı açıyoruz. Herkes uygun olmuyor baypas kararı verebiliyoruz. Bazı hastalara sadece ilaç tedavisi yapıyoruz. Kişiden kişiye değişen durumlar.
Miyokardiyal enzim dediğimiz troponidir. Kalp krizinin başından itibaren yükselmeye başlar. Kanda belli bir değere ölçülür. Her kitin değeri farklıdır. Üst sınır bizde 14. Artışa göre hastanın tedavisine karar veriyoruz. Hasta böbrek hastası olabilir bize kalp krizi ile geldiyse hastanın böbrek değerlerinin bizim için çok ehemmiyeti yok çünkü aciliyet var, damarın açılması gerekiyor. Böbrek değerleri yükselirse hasta için risk oluşturur. Diyaliz aşamasına gelebilir. Ama buradaki öncelik kalptir. Böbrek doktorlarının onayını alarak anjiyoya karar veriyoruz. Kişiden kişiye ve durumdan duruma değişen kararlar oluyor.
SAĞLIKLI BİREYİN ANJİYOSUNA GEREK VAR MI?
Koroner arter hastalığının tespit edilmesinde ya bizim yaptığımız gibi koldan ya da bacaktan yapılan anjiyo ya da halk arasında kansız anjiyo denen ilaçlı tomografiyle de koroner hastalığını tespit ediyoruz. Hastaların bu kararı hekim tarafından değerlendirilmelidir.
Hastanın şikayetleri dinlenmeli, EKG’ si çekilmelidir. EKO ’sunun çekilmesi, efor testinin yapılması sonucunda ya koroner anjiyo ya da kansız anjiyo olan tomografili anjiyoyu tercih edebiliriz.
COVİD 19 SONRASI KALP HASTALIKLARI
Covid-19 enfeksiyonu sonrasında gelişen kansızlık düşük oksijen seviyesi, kalp hızında ki artış gibi vücutta oluşan komplikasyonlar sonucunda kalp kasında hasar, kalp kasının etrafında sıvı toplanması gibi vakalarla karşılaştık.
Covid 19 sonrası ya da covid geçirmese bile hastalarda göğüs ağrısı, nefes darlığı çarpıntı gibi şikayetleri varsa muhakkak bir kardiyoloji hekimine başvurmalarını önermekteyiz.