İmperial Hastanesi Üroloji Uzmanı Opr. Dr. Ömer Fatih Çelik Kovid19’un cinsel sağlığa etkisi, cinsel yolla bulaşıp bulaşmadığı, sperm kalitesine etkisi, Kovid etkilerini azaltmakta Fitoterapi (Bitkilerle tedavi)’nin faydaları ve daha fazlası ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu.
Opr. Dr. Ömer Fatih Çelik, “Kovid19 testisleri etkileyerek testosteron seviyesini düşürüyor. Testosteron seviyesinin düşmesiyle hastalar isteksizlik, cinsel uyarılma bozuklukları ve ereksiyon problemleri gibi problemlerle geliyorlar. Ayrıca sperm kalitesinde bozukluklar oluyor. Çocuğu olmayan ve bununla ilgili tedavi görev hastaların kovid sonrasında mutlaka sperm kalitelerine baktırmaları gerekiyor.” dedi.
Opr. Dr. Ömer Fatih Çelik şunları söyledi;
Kovid aslında sadece ürolojik hastaları değil dünyayı etkiledi. Kovid damarı etkiliyor damar tabi vücudun her yerinde var böylelikle her yeri etkileyebiliyor. Ürolojik açıdan hastaların gelişleri ile oldu. Hastalar “kovid oldum böbreklerimde sıkıntı oldu, kovid oldum cinsel sıkıntılarım oldu, kovid geçirdim isteksizliğim oldu” gibi problemlerle geliyor. Üroloji’de damar açısından yoğun olan organlardan biri böbrek, diğeri de testisler. Ama en önemlisi böbrek. Böbrekler damar açısından yoğun olduğu için kovidden etkilenir oldular.
KOVİD GEÇİREN HASTALARIN BÖBREK DEĞERLERİNİN MUTLAKA KONTROL EDİLMESİ GEREKİYOR
Kovid virüsü kanda var bunu biliyoruz. İdrarda da var. Ama menide bulunduğuna dair net bir sonuç yok. Bizim açımızdan idrarda tespit edilirse oradan testislere ve prostata yayılma söz konu olup orada viral hastalıklar yapabileceği yönünde kuşkumuz var. Kovid damarların yoğun olduğu her organda var. Akciğerler çok önemli. Kovid ACE2 reseptörlerini tutarak hücre için eğiriyor. Bu reseptörlerin en fazla olduğu yerler Akciğerler, sonra ise böbrekler. Böyle olunca böbreklerde kovidden etkilenen önemli organlardan biri olmaya başladı. Kovid geçiren hastaların böbrek değerlerinin mutlaka kontrol edilmesi gerekiyor.
KOVİD CİNSEL YOLLA BULAŞIR MI, TÜP BEBEK YOLUYLA BULAŞIR MI?
Spermde tespit edilmemiş ama çok cılız bir iki yayında tespit edildiği iddia ediliyor. İdrar yollarından spermler geldiği için oradaki virüsleri alıp gelebileceği için çok ihtimal verilmiyor. Spermlerde olduğuna dair hiçbir yayın yok. Bu şu kuşkuyu beraberinde getiriyor. “Kovid cinsel yolla bulaşır mı, tüp bebek yoluyla bulaşır mı?” gibi bunlarla alakalı hiçbir tespit yok.
ERKEKLER KOVİD’E NEDEN DAHA FAZLA YAKALANIYOR?
Kovid daha çok erkekleri etkiliyor. Ölüm oranı erkeklerde daha yüksek. Bunun bir nedeni erkeklerin kadınlara göre hijyen açısından daha negatif olmaları. Bir diğer neden erkeklerin yapıları ile ilgili. Erkekler testosteron hormonunun yoğun olduğu bir yapı kadınlarda ise östrojen hormonu daha yoğun. Hormonlar yapılar çok önemli. Hormonlar vücuda girdiğinde multifonksiyonel çalışıyor. Testosteron hormonunun bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi ile östrojen hormonunun bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi farklı. Testosteron hormonu baskılayıcı çalışıyor. Bağışıklık sistemini çalıştırmamaya yönelik çalışıyor. Östrojen horonu da tam tersi aktif etmeye yönelik çalışıyor. Östrojen hormonundan dolayı kadınların daha az yakalanma riski oluyor. Kovid geçiren hastalara östrojen vermek gibi küçük çalışmalar var ve olumlu sonuçlar alınmış. Kadınlar erkeklere göre kovid bakımından 4 kat daha iyiler. Burada en önemli etken östrojen.
PROSTAT KANSERİ HASTALARI KOVİDE DAHA AZ YAKALANIYOR
Prostat kanserinin tedavi yöntemlerinden biri testosteronu düşürmekle alakalı. Prostat kanseri tedavisi gören hastalara ilaçlar vererek testosteronu sıfıra kadar düşürmeye gayret gösteriyoruz. Çünkü testosteron prostat kanserini büyütüyor ve artırıyor. “Prostat kanseri hastalarının kovidden daha az etkilenmeleri lazım” gibi sorular akıllara geliyor. Bu durum böyle. Prostat kanseri hastalarının diğer hastalara göre kovidden etkilenmeleri 4-5 kat daha düşük. Prostat kanseri hastalarının kovide yakalanmaları daha düşük. Burada östrojenin etkisi çok yüksek.
DAMAR YAPILARININ BOZULMASI BÖBREK YETMEZLİĞİNE GÖTÜRÜYOR
Kovid virüsünün tutunduğu ace reseptörlerinin en yoğun olduğu organlardan biri ürolojik bakımdan böbrekler. Damar yapıları bozulduğunda protein kaçakları oluyor. Vücutta protein kaçağının olmaması gerekiyor. Böbrekler kendisine gelen kandaki proteinleri alıp tekrar vücuda vermesi gerekiyor. Damarlarda bozulma olduğunda kaçak oluyor ve idrarda protein görüyoruz. Bu da bize böbrek hasarını gösteriyor. Bir diğer husus ise damar yapılarının bozulması ile küçük küçük tıkanıklıklar oluyor. Bu tıkanıklıklar o bölgelerin beslenmesini bozuyor. Beslenme gerçekleşmeyince hücrelerin yapısı bozuluyor ve hücreler ölüyor. Böyle olunca da hastaların böbrek yetmezliğine doğru giden yolları açılıyor. Böbrekleri iyi olmayan hasta grupları var şeker hastaları gibi onlar bu durumdan çok daha fazla etkileniyor.
KOVİDİN CİNSELLİĞE VE SPERM KALİTESİNE ETKİSİ
Damarsal yapılar testisler için de geçerli. Virüslerin iltihabi problemlerinin oluşturduğu bir mekanizma var. Bu aslında tipik bir virüs tepkisi değil daha çok romatizmal bir tepki gibi. Bağışıklık sisteminin oluşturduğu karşıt bir mekanizmayla testisler etkileniyor ve yapıları bozuluyor. Bunda damar tıkanıklıklarının etkisi de var. Testislerin yapısı bozulunca, hücreler ölünce testosteron seviyesi düşüyor. Vücutta en fazla testosteron üreten organlar testisler. Testosteron seviyesinin düşmesiyle hastalar isteksizlik, cinsel uyarılma bozuklukları ve ereksiyon problemleri gibi problemlerle geliyorlar. Ayrıca sperm kalitesinde bozukluklar oluyor. Çocuğu olmayan ve bununla ilgili tedavi görev hastaların kovid sonrasında mutlaka sperm kalitelerine baktırmaları gerekiyor.
KOVİDİN ETKİLERİNİ AZALTMAK İÇİN KOYU RENKLİ BİTKİLERİ TERCİH EDİN (FİTOTERAPİ – BİTKİLERLE TEDAVİ)
Kovidli hastaları tedavi ederken antienflamatuar ilaçlar kullanıyoruz. Bu ilaçların dozları yüksek olunca daha iyi etkiler görüyoruz ancak yan etkileri oluyor. Bitkilerde bizim bildiğimiz klasik vitamin ve mineraller var, bunların yanında sekonder bileşikler dediğimiz bileşikler var. Bunlar düşük miktarlarda bulunur ama etkileri çok fazladır. Bir bitkide yüzlerce böyle bileşikler vardır. Trabzon Hurması ve bunun yanında birçok bitkide yüksek miktarda flanoidler vardır. Kovid gibi enflamatuar hastalıklarda bitkiler tedavi açısından mükemmel şeyler. Kovid sonrası da önemli. Hastalar tedavi ile virüsten temizleniyor ama oluşturduğu enflamasyon devam ediyor. Bazı hastalarda kalıcı etkiler oluşturuyor. Bu etkilerin nedeni enflamatuar cevaplar. Bu cevapların mutlaka azaltılması gerekir ki hastalar kalıcı etkileri olmasın ve mutlaka antienflamatuar mekanizmaların güçlendirilmesi lazım. Bunun için en güzel şeyler bitkiler. Kovid konusunda çok bilinen ve bilinmeyen birçok bitki sayılabilir. Burada koyu renkli bitkilere yönelmek gerekiyor. Üzüm alırken kara üzümü, Trabzon hurmasını, salata yaparken mor lahanayı, mor havuçları, mor soğanları tercih edin. Bu tür beslenirseniz ve beslenmenize bunları katarsanız kovidin etkilerini minimize etmiş olursunuz. Koyu renkli bitkilerde sekonder bileşikler daha yüksek miktarda var.
BİTKİ ÇAYLARINI YABAŞIMIZDAN AYIRMAMAMIZ LAZIM
Bitki çaylarının yanı başımızda olması lazım. Çayı zaten fazla tüketen bir toplumuz ve bunun çok büyük yararları var. Hatta demlenme şekillerine göre bile farklı mekanizmalar ortaya çıkıyor. Daha fazla uyanık kalmak istiyorsanız daha kısa süreli demlemek gerekiyor. Rahatlamak hissi almak istiyorsanız daha uzun süre demlemek gerekiyor. Bitki çaylarından mutlaka faydalanmak gerekiyor. Soğuk algınlıkları için en önemli şey ada çayıdır. Ada çayını yapın ama önerim gargara yaparak yutmaktır. Burun akıntınız varsa ada çayını burun dediklerinizden enjektörle fışkırtırsınız, sümkürürsünüz ve burun akıntınızı keser. Sadece yüksek miktarda almamak gerekir. Tansiyonu olanlar dikkat etmelidir. Günde 2-3 fincan yeterlidir. Aşırıya kaçıldığında tansiyonu çıkarabilir. Ama tansiyon problemi olmayan hastalarda problem olmaz. 80 çeşit ada çayı var. Bunların herhangi biri olabilir. Bahçenizde de rahatça yetişebilir. Güneşin tepede olduğu dönemlerde toplanırsa içerisindeki uçucu yağ miktarı daha fazla olur. Bunun yanında soğuk algınlığı için papatya, ebe gümeci, kekik. Kekiğin akciğer rahatsızlıklarına çok büyük etkisi vardır. Güneşin tepede olduğu zaman bitki kurumamak için kendini korumak için topraktan aldığı besinle yağ üretiyor. Bu uçucu yağ bizim için çok önemli. Çok küçük miktarlarının çok büyük etkisi var. O nedenle güneşin tepede olduğu zamanlarda toplamak çok önemli.
KOVİD HASTALARININ BİTKİSEL YÖNTEMLERLE DESTEKLENMESİNDE FAYDA VAR
Kovidli hastaların kovid sonrası dönemde bir iyileşme süreci var. Hasta kovidi hafif geçirmişse bu süre kısa, ağır geçirmişse uzun. Doktorun önerilerinin dışına çıkılmaması şartıyla bu hastaların mutlaka bitkisel tedavilerle desteklenmesinde fayda var. Çünkü o dönemi daha kısaltacaktır. Kovid geçiren, akciğer rahatsızlığı yüksek olan bir hasta yürürken bile nefes nefese kalabilir. Konuşurken bile öksürmek zorunda kalabilir ve bu etkiler aylar sürebilir. Bu süreleri kısaltmak adına bitkilerin antienflamatuar ve antioksidan etkilerinden mutlaka yararlanmak gerekir.