ÖNEMLİAğrı kesicilere dikkat!

 

Hepatit, önemli bir sağlık sorunu. Bu soruna yol açan pek çok neden var. Gelişmiş ülkelerde Hepatit C’ye bağlı komplikasyonlar artarken, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu gelişmekte olan ülkelerde Hepatit B ve C’ye bağlı komplikasyonların artış gösterdiği görülüyor. İşte hepatite ilişkin kapsamlı bir dosya...

 

 

Karaciğerde hepatit tablosu çeşitli nedenlere bağlı olarak oluşabiliyor. Hastalığın ilerleyişi, vücutta etki ettiği hıza göre ortaya klinik bir tablo çıkarıyor. Çok hızlı ve ani başlangıçlı hepatitler de görülebiliyor. Bunlar hızla ilerleyerek hastayı karaciğer yetersizliğine götüren ve kişiye nakilden başka tedavi seçeneği bırakmayan akut sorunlar olarak görülüyor. Bu tabloya ülkemizde en sık viral hepatitlerin yol açtığı belirtiliyor. Ani başlangıçlı hepatitlere toplumda sık kullanılan bazı ilaçlar da neden olabiliyor. Bunlar arasında sık kullanılan ağrı kesici ve antibiyotikler ile mantar zehirlenmeleri bulunuyor. 6 aydan uzun süreli karaciğer iltihaplanmaları kronik hepatit olarak adlandırılıyor. Kronik hepatite viral hepatitler başta olmak üzere otoimmün yani vücudun kendi karaciğerine zarar vermesine bağlı hepatitler, yağlanmaya bağlı steatohepatit, ilaçlar, metabolik hastalıklar ve alkol neden oluyor.

 

Son  yıllarda Türkiye ve dünyadaki en önemli sağlık sorunları arasında bulunan hepatit, ilerleyen yıllarda da sık rastlanan hastalıklar arasında yer alacak gibi görünüyor. Memorial Kayseri Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Alper Yurci, “Gelişmiş ülkelerde Hepatit C, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde ise Hepatit B ve C’ye bağlı komplikasyonlar hızla artıyor” diyor. Dünya genelinde 400 milyon, Türkiye’de ise yaklaşık 3.5 milyon kişinin Hepatit B ile enfekte olduğu belirtiliyor. Bu hastaların doğru teşhis ve tedavisinin hem hastaların iyileşmesini sağlayacağına hem de enfeksiyonun yayılmasını önleyeceğine dikkat çekiliyor.

 

 

Dünya nüfusunun yüzde 2’sini etkileyen Hepatit C virüsüyle karşılaşan hastaların ancak yüzde 15’i iyileşirken, yüzde 85’i kronik hepatite ilerliyor. Kronik C hepatitinin ise yüzde 20’sinde karaciğer kanserine de dönüşebilecek karaciğer sirozu gelişimi görülüyor. Hepatit C için henüz etkili bir aşı bulunmadığından hastalığın yayılmasının engellenmesinde risk faktörlerinden korunma büyük önem taşıyor. Hepatit, karaciğerde meydana gelen yaygın iltihaplanma olarak tanımlanıyor. Virüslere ya da virüs dışı nedenlere bağlı olup kronik ya da akut olarak da seyredebiliyor. Hepatitler, önemli hastalıklara ve ciddi sağlık sorunlarına da yol açabiliyor.

 

 

Halk arasında sarılık olarak bilinen Hepatit A, bulaşıcılık oranı son derece yüksek bir hastalık olarak tanımlanıyor. Gelişmekte olan ülkelerde genellikle çocukluk çağında görülüyor. Virüs vücuda girdiği andan itibaren kuluçka süresinin 2-6 hafta arası olduğu belirtiliyor. Hastalığın belirtileri virüsle karşılaşıldığı yaşa bağlı olarak değişiklik gösteriyor. 5 yaş altındaki hastaların yüzde 90’ında hiçbir belirti vermeden seyreden hastalık, 18 yaş ve üzeri vakaların çoğunda sarılık yapıyor. Genellikle 3-6 hafta süren Hepatit A, bazen 6 aya kadar sürüp kötüleşerek tekrarlayabiliyor. Fekal- oral yol yani dışkının bir şekilde ağız yoluyla alınması ve yakın temasla bulaşabilen hastalığın kan yoluyla bulaşma oranının düşük olduğuna dikkat çekiliyor. Gelişmekte olan ülkelerde salgınlara Hepatit A ile enfekte olmuş su ve besinler neden oluyor.

 

Kronik C hepatiti, tedavisi mümkün bir hastalık olarak görülüyor. Genellikle sessiz seyreden ve tanı konulmamış bir akut C hepatiti sonrası gelişiyor. Sinsi bir hastalık olup siroz gelişmesi için 20-25 yıl, kanser için ise 30 yıl süre gerektiği belirtiliyor. Akut C hepatiti, Hepatit B’nin aksine yüzde 85 oranında kronikleşiyor. Akut C hepatiti, tanısı konar konmaz tedavi edilirse iyileşme oranı yüzde 90-100 arasında değişiyor. Akut C hepatiti ya kendiliğinden ya da mevcut ilaç tedavisi ile iyileşen bir hastalık olmakla birlikte buradaki en önemli sorunun vakaların çoğunun sessiz seyirli olması nedeniyle tanı konulmasındaki zorluk olduğu belirtiliyor.

 

 

HEPATİT B; cinsel ilişki, enfekte olan bir kişiden kan transfüzyonu ve bu kişilerin kanına maruz kalmak, uyuşturucu bağımlılarının aynı iğneyi kullanmaları, enfekte biriyle aynı tıraş bıçağını kullanma ve kulak delme aletleri gibi deri bütünlüğünü bozan aletlerle bulaşıyor. Hastalık doğum sırasında anneden çocuğa da geçebiliyor. Kuluçka süresinin ortalama 60-80 gün olduğu belirtiliyor. Erişkinlerde Hepatit B vakalarının yüzde 95’i akut seyir sonrası iyileşirken, yüzde 5’lik kısım kronikleşiyor. Hastalık ilerleyen dönemlerde siroza ve karaciğer kanserine dönüşebiliyor. Enfekte olanların yüzde 5-10’u inaktif taşıyıcı olduğu için virüs üremeye devam etmiyor. Ancak inaktif Hepatit B taşıyıcılarının da kronik B hepatiti veya komplikasyonlarına ilerleyebileceği için medikal takip son derece önemli görülüyor 

 

 

HbsAg veya anti-HCV testi pozitif bulunan, yani Hepatit B enfeksiyonu veya Hepatit C enfeksiyonu tespit edilen kişilerin konunun uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekiyor. En büyük yanılgının, bu hastaların genel durumlarının çok iyi olması, şikâyetlerinin bulunmaması ve karaciğer fonksiyonlarının çoğu kez normal olması gibi nedenlerle konunun ciddiyetinin farkına varılmaması olduğu belirtiliyor. Bu şekilde gecikmiş vakalar ileriki yıllarda siroz veya karaciğer kanserine yol açabiliyor. 

 

 

Dünyada yapılan mevcut çalışmalara rağmen hepatit C’nin koruyuculuğu ile ilgili henüz bir aşı geliştirilemediği belirtiliyor. Hepatit C, bu nedenle gelişmiş ülkeler de dahil olmak üzere dünya nüfusunun yüzde 2’sini etkileyen en önemli sağlık sorunları arasında yer alıyor. Hastalık, kan transfüzyonu ve uyuşturucu bağımlılarının aynı iğneyi kullanmalarıyla bulaşıyor. Anneden çocuğuna ve cinsel ilişkiyle daha seyrek bulaştığı belirtiliyor. Kuluçka süresi 5-10 hafta olan hastalığın yüzde 15’i akut seyrederken, yüzde 85’i kronikleşip siroz ve karaciğer kanseriyle sonuçlanıyor. Uzun dönem hemodiyaliz hastası olanlar, sağlık sektöründe çalışanlar, dövme, manikür, pedikür veya akupunktur yaptıranlar; Hepatit C’ye yakalanma açısından daha fazla risk taşıyor. 

 

 

Risk gruplarında yer alan erişkinler; sağlık personeli, ailesinde Hepatit B’li kişi veya kişiler olanlar, sık kan ve kan ürünleri transfüzyonu gerektiren hastalığı bulunanlar, diyaliz hastaları, organ nakli hastaları, hayat kadınları ve erkek homoseksüeller ile damar içi uyuşturucu kullananların mutlaka aşılanmaları gerekiyor. En önemli uygulamanın yeni doğan her bebeğe yapılan Hepatit B aşılaması olduğu belirtiliyor.