Birden fazla cinsel partnerin olması, birden fazla cinsel partnere sahip eşin olması, kontrolsüz ve gayrı meşru cinsel ilişkinin cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların kolaylıkla yayılmasına neden olduğu belirtildi.
Konuyla ilgili bilgiler veren Trabzon'da bulunan özel bir hastanenin Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Ebru Emel Sözen, cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili uyarılarda bulunarak "Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, mikroorganizmaların bireyler arasında geçişi ile meydana gelen önemli halk sağlığı sorunlarından biridir" dedi.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların yol açtığı sorunların sadece oluştuğu dönem ait olmadığını belirten Sözen, "AIDS hastalığının en önemli bulaşma yolunun cinsel ilişki olması ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların AIDS’ın bulaşmasını kolaylaştırdığının anlaşılması konunun önemini ortaya koymuş ve önlemlerin arttırılmasını sağlamıştır. Bu hastalıklar kimi zaman herhangi bir şikayete sebep olmadan ilerlemekte, istenmeyen sonuçlara yol açabilmekte ve kadınlarda genital sisteme yerleşmeleri nedeni ile gebelik ve doğum sırasında çocuğa bulaşabilmektedir. Cinsel yolla bulaşan mikroorganizmaların çoğuna karşı, genetik özellikleri nedeni ile henüz aşı geliştirilememişken, hepatit B ve HPV aşı ile korunulabilir hastalıklardandır. Sıklıkla hastalık belirtileri ortaya çıkmadan önceki kuluçka dönemi ya da şikayetsiz dönemleri uzundur ve bunun en önemli sakıncası, kişinin hasta olduğunun farkında olmaması, hastalığın kalıcı hasarlara yol açabilmesi ve bu süreçte kişinin bulaştırıcı olmasıdır. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların yol açtığı sorunlar sadece oluştuğu dönem ait değildir. Uzun dönemde tekrarlayan ağrılar, kısırlık, rahim kanseri, dış gebelik, anne karnındaki dönemde bebek enfeksiyonları, yenidoğan döneminde menenjit ve zatürre gibi enfeksiyonlar, cilt döküntüleri, nöropskiyatrik bozukluklar, iç organ tutulumları gibi farklı klinik tablolara sebep olabilirler. Ayrıca gonore (bel soğukluğu), sifiliz (frengi) ve genital bölgede yaralarla seyreden enfeksiyonların AIDS geçişini 2-9 kat arttırdığı unutulmamalıdır. Bir kişinin hasta olmasının önlenmesi ya da hastanın tedavi edilmesi pek çok vaka oluşumunu da engelleyecektir” ifadelerini kullandı.
CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR
Birden fazla cinsel partnerin olması, birden fazla cinsel partnere sahip eşin olması, kontrolsüz ve gayrı meşru cinsel ilişkinin bu enfeksiyonların kolaylıkla yayılmasına neden olduğunu kaydeden Sözen, “Gonore (bel soğukluğu), genital akıntı, idrar yaparken yanma ve karın alt kısmında ağrı, rahim iç dokusu ve tüplerin enfeksiyonuna, ayrıca eklem rahatsızlıkları, kalp ve karaciğer tutulumu ile annede enfeksiyon olması durumunda doğum sırasında bebeğe bulaşarak göz enfeksiyonlarına neden olabilir. Sifiliz (frengi), genital bölgede yara, lenf bezi şişlikleri, grip benzeri hastalık tablosu (ateş, eklem ve kas ağrıları), cilt döküntüleri, saç-kaş dökülmeleri, tırnak bozuklukları, görme bozuklukları, sarılık, menenjit, kalp- damar bozuklukları ve her organda görülebilecek lezyonlara yol açabilir. Hepatit B virüsü sarılık oluşturarak ya da çoğu kez farkında olmadan geçirilip taşıyıcı kalınarak hastalığa ve bulaştırıcılığa neden olabilir. Hepatit B aşı ile korunulabilir bir hastalık olduğundan gerekli tetkikler yapıldıktan sonra aşılanmak hastalık ve bulaştırıcılıktan koruyacaktır" şeklinde konuştu.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların içerisinde en önemlisinin HIV virüsü olduğunu belirten Sözen, şunları söyledi:
"HIV virüsü cinsel yolla bulaşan hastalıklar içerisinde en önemlisi olup hiçbir şikayeti olmayan hasta grubundan AIDS tablosunun oluştuğu (halsizlik, ateş, lenf bezi şişlikleri, kilo kaybı, nörolojik bozukluklar, hastalığa eklenen bakteri, mantar ve parazit enfeksiyonları) hasta grubuna kadar farklı kliniklerle karşımıza çıkabilir. Primer genital herpes enfeksiyonunda (genital bölgenin uçuk enfeksiyonu), ateş, halsizlik gibi şikayetlerden 3-4 gün sonra cinsel organlarda bölgesel kızarıklık ve sonrasında içi su dolu küçük kabarcıklar şeklinde ağrılı lezyonlar oluşur. Bu lezyonlar kendiliğinden kaybolabileceği gibi uyluk iç yüzeylerine de yayılabilir. Kendiliğinden kaybolsa bile tekrarlayan genital bölgenin herpes enfeksiyonlarına sebep olabilir. Bir kez bulaşma olduktan sonra sinir hücrelerine yerleşen enfeksiyon belli dönemlerde tekrarlayan ataklar yaparak cinsel organlarda yanma ve kaşıntı sonrasında ağrılı su dolu küçük kabarcıklar şeklinde lezyonlara neden olur. Aktif lezyonu olan gebelerden doğum sırasında bebeğe de bulaşabilir. HPV (Human Papilloma Virüs) genital organlarda siğillerle karakterize fakat bazı tipleri bulaşmasına rağmen herhangi bir şikayete sebep olmadan kalıp zaman içinde kadında rahim ağızı kanseri, erkekte penil intraepitelial neoplazi denilen kanser öncüsü duruma yol açabilen bir mikroorganizmadır. HPV bulaşmış annelerden doğan bebeklerde yutak bölgesinde siğillerle seyreden lezyonlara yol açabilir. HPV’ye karşı geliştirilmiş aşılarla bu etkilerin bir kısmı önlenebilir. Bunlar dışında gardnerella, trichomonas, kandidiyazis, mycplasma, üreoplasma, chlamidya gibi pek çok etken cinsel ilişki yolu ile bulaşabilmektedir."
“HASTALIKLARIN ANA BULAŞMA YOLU KORUNMASIZ CİNSEL İLİŞKİ”
Hastalıkların ana bulaşma yolunun korunmasız cinsel ilişki olduğunu kaydeden Dr. Ebru Emel Sözen, "Mikroorganizmaların neden olduğu cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların pek çoğu uygun ilaçlarla tedavi edilebilmekte tam anlamıyla ortadan kaldırılamayanların ilerleyişleri yavaşlatılmakta ve bir kısmının da aşılarla bulaşması engellenmektedir. Tedavi edilebilir hastalıklar olmalarına rağmen halen hasta olduğunu bilmeyen ve başkalarına bulaştırmaya devam edenler olduğundan bu hastalıklar önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Bu hastalıkların ana bulaş yolu korunmasız cinsel ilişkidir. Bunun yanında sadece cinsel partnerleri değil, gebelikte, doğum anında ya da doğumdan sonra çocukları da etkileyebileceği unutulmamalıdır. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların önemli bir kısmı belirtisiz seyrettiğinden ve bu dönemde de bulaştırma söz konusu olabileceğinden, şüpheli cinsel ilişkisi olan ve şikayeti olan / olmayan herkesin mutlaka bir sağlık kuruluşuna giderek muayene olması, cinsel eşlerin de şikayeti olsun / olmasın tarama muayenelerinin yapılması gerekmektedir. Sağlıklı cinsel davranış biçimlerinin benimsenmesi (tek eşlilik), tarama testlerinin yapılması, taşıyıcıların ve riskli grupların belirlenmesi, prezervatif (kondom) kullanımının yaygınlaştırılması, tedavilere uyum ve eş tedavileri cinsel yolla bulaşan hastalıkların azalmasını sağlayacaktır. Sağlık kuruluşlarında hasta bilgilerinin hastaya özel olduğu ve bu nedenle çekinilmeden müracaat edilebileceği, cinsel yolla bulaşan hastalıkların hepsinin tam anlamıyla ortadan kaldırılacak şekilde tedavi edilemeyebileceği ancak hepsinin önlenebilir hastalıklar olduğu unutulmamalıdır. Sağlıklı cinsel davranış biçimlerinin benimsenmesi ve tedbir alınması ile önlenebilir hastalıkları sevdiklerinize bulaştırmadan önce bir kere daha düşünün" diye konuştu.